บทไหว้ครูและบทเริ่มต้น เดือน ๕-เดือน ๘ เดือน ๙-เดือน ๑๒ เดือนอ้าย-เดือน ๔ บทส่งท้าย

 

   รดูเดือนเจตรร้อน ทรวงธร
ทุกย่ำยามโดรดวง ด่วนน้อง
จำรจำเราอร อรนิต หายแม่
อินทรพรหมยมป้อง ไป่คืน ฯ
 

 

   สุริยงวรเวกฟ้า เฟ็ดโพยม
แสงรพีพรรณฝืน ฟอดฟ้า
จรจรัสเสียดแดโสม สรวมชีพ
เจ็บไป่ปานเจียรจ้า จากจร ฯ
 

 

   สุดโพยมเวหาสห้อง หาวหน
สุรสุเรนทราธร เฟื่อยฟ้า
ปรัถพีนิราชล เห็นหาด
ร้อนไป่ปานเรียมถ้า จากเจียร ฯ
 

 

   เจ็ดสินธุ์สาคเรศร้อน รนบก
แสนนทีธารเทียร หาดแห้ง
อาดูรกระอุอก เรียมราส
สมรจากเจียรร้อยแล้ง ไป่ปาน ฯ
 

 

   ปรัถพีพิโยคพื้น ทรวงธร
ณีธราธารดาล ปั่นด้วย
เจ็บเจียรจำจากจร สมรมิ่ง กูเอย
โอ้อกดินฟ้าม้วย ไป่วาย ฯ
 

 

   ทินกรจรแจ้งแจ่ม หาวหน
ธารนทีชลหาย หาดแห้ง
อกเรียมนิราจล เจ็บจาก กันนา
ร้อยยิ่งทินกรแจ้ง จวบกัลป์ ฯ
 

 

   สหัสสุริเยศเรื้อง รังสี
ผลาญแผ่นไตรภพสรรพ์ เษกไหม้
กำเดากำดาลตรี ภพนาศ
ร้อนไป่ปานน้องไท้ จากจร ฯ
 

 

   ไตรยุคทั้งสี่ร้อน รนอก
โลกประชารากร หล่อหล้ม
ร้อนเรียมราสพันพก แสนส่วน
ไตรกำเดาดาลต้ม แตกทรวง ฯ
 

 

   ธรณีธรณิศแล้ง เลอหาว แห้งแล
ใบบัดพฤกษาดวง เหี่ยวแห้ง
ลดากระหวัดราว รุกขมาศ
วัลย์เวี่ยไม้ไหล้แล้ง ช่วยตรอม ฯ
 

 

   เวหาผผ่าวเพี้ยง พรรณแสง
เรียมรัญจวญใจจอม จิ่มหล้า
อาดูรคระแลงแสดง แสนโศก
แสนสุเมรุไหม้ฟ้า ไป่ปาน ฯ
 

 

   ทุกพรรณมฤคห้อง บรรพต
เสียสัมฤทธิอาหาร แหล่งเหล้น
นัยนามพุลาลด ศัลย์เสพย์
เสียภิรมย์แหล่งเต้น ช่วยครวญ ฯ
 

 

   แสนพฤกษ์เหลืองหล่นล้วน แลงใบ
บังสุมาลย์แมนมวล แมกไม้
พฤกษาศิขรไซร โซรมชีพ
โอ้หาดดาลกลไหม้ ช่วยเรียม ฯ
 

 

   ปักขีเสาวเลขล้วน ฦาศัพท์
สวนบ่ฦาเลยเกรียม ก่ำก้าง
โอ้แก้วนิราลับ ลิวลี่ แล้วเอย
แสนพิหคไห้ช้าง ช่วยชึง ฯ
 

 

   แสนบางบึงห้วยแห่ง เหมุทก
พาสุกรีไตรตรึงส์ ปั่นหว้าย
มังกรกรารก รักเรข
ตีสกนธ์แล้วผ้าย ผาดจร ฯ
 

 

   แสนสัตว์นาเนกถ้วน แสนสินธุ์
ทุกข์บันดาลไฟฟอน ช่วยเศร้า
วันเจียรสุดาพินท์ พักเตรศ
แสนสุเมรุม้วนเข้า ดั่งลาญ ฯ
 

 

   โอ้รัตนนารีศเนื้อ นวลลักษณ์
จากภิรมย์เดียวดาล แผ่นขว้ำ
ตรีในสุรารักษ์ หริราช
ช่วยรันทดร้อยก้ำ ก่ำแด ฯ
 

 

   รดูจรเจตรแจ้ง เจียรจรัส
แสนสุธาปรวนแปร แผ่นหล้า
รดูฤดีดัษ ดาลเทวษ
เทวินทรสุรินทร์รักษ์หม้า ใหม่หมอง ฯ
 

 

   ร่ำรักรสเรขสิ้น สรรพางค์
พลมหุตเคราครอง สวาทไหม้
โอ้แวสมเด็จกลาง วนิภาคย์ เรียมเอย
ควรแบ่งองค์แล้วไว้ หว่างทรวง ฯ
 

 

   หลัดหลัดมาจากข้าง เขินเข็ญ ใหญ่แล
ทุรัศทุราดวง แหบให้
โอ้แก้วดรุณเพ็ญ ภุชภาคย์
มานิรารมย์ไว้ ว่องกาม ฯ
 

 

   โหยเหนกระอุโอ้ เศียรเส โสดแล
หลัดหลัดนัยนายาม คลุ่มคลุ้ม
มลักเห็นนิ่มนวลเน นัยเนตร
กามกระหายโหยกลุ้ม เกลื่อนแด ฯ
 

 

   คิดนัยนาเทพหว้าย เวหา
คือศศิสุริยแข แข่งแย้ม
คือองค์อนงคชา เยาวเยศ กูนา
เหมือนเมื่อตฤบรสแก้ม กลิ่นเกลา ฯ
 

 

   เดือนถึงถถั่นน้ำ ตาตก
สายพรุณโชรมเชรา ฟั่นฟ้า
ปรานีแนบกับอก โอยแม่ กูเอย
เดือนสุดแล้วนุชหน้า แม่ผ้ายล่องใด ฯ
 

 

   รดูไพศาลขสร้อง ฝนสวรรค์
คิดสุมาลย์มาไลย แหล่งน้อง
รดูฤดีครรภ์ รมเยศ
เจ็บกระอุแทบท้อง ที่ขวั้นสดือนาง ฯ
 

 

   คระหนฟ้าร้องคระ โหยหา สวาทนา
ดลด่วนเจ็บแดกลาง ขาดขว้ำ
แขไขข่าวไถนา ถถั่น มานา
อกระแห้งแล้งน้ำ เนตรนอง ฯ
 

 

   แต่เรียมนิราสแก้ว ไกลนาน
ฟ้าเฟื่องครรชิตหมอง หม่นเศร้า
รำเพยรำพาธาร ไหล่หลั่ง
สวรรค์อนันตร้อนเร้า ช่วยตรอม ฯ
 

 

   นิรานิราสร้าง แรมสมร
สุริยศศิดายดอม อยู่ได้
วเนวนาดร ในโลก นี้นา
จำนิรารสให้ ห่างแด ฯ
 

 

   โหยเห็นเดือนแย้มยั่ว ยงสมร
ไฉนว่าจันทร์เจียรแถลง หน่อเหน้า
เจ็บเจียรจำงายวร วินภาคย์
วหวั่งกามยงเย้า ยั่วยรร ฯ
 

 

   ธาตรีตรีโลกแล้ง แลจบ
จรหล่มลิดลิวกรร ก่ำก้าง
นิทรานิราภพ รมเยศ
ครหอบหิวไห้ช้าง ชำงือ ฯ
 

 

   เดือนหกเรียมร่ำไห้ ฤาวาย
ยามย่อมชนบทถือ ท่องหล้า
ธงธวัชโบกโบยปลาย งอนง่า
คิดว่ากรกวักข้า แล่นตาม ฯ
 

 

   ทันธงบ่ใช่น้อง เรียมทรุด
หิวกระหนรนกาม พรั่นกว้า
ธวัชงอนโบกโบยสุด ลิ่วลี่
กรใช่กรหน้าหน้า ใช่น้องนาไถ ฯ
 

 

   รดูเดือนเชษฐฟ้า ครรชิต
สายพรุณรองไร เรื่อยฟ้า
ไพศาขร่ำแรมนิทร์ นงโพธ เดียวแม่
แรมร่ำแรมโรยหน้า เร่งโรยแรมโรย ฯ
 

 

   วรรณาโมลิสแล้ง แดงเดียว
อกกระอุเกรียมโกรย กระด้าง
อัมพรอุทรเขียว ครางคร่ำ
ฟื้นฟ้าโหยไห้ช้าง เชี่ยวสินธุ์ ฯ
 

 

   อักนิฐเลื่องโลกล้ำ โสพศ
บัณฑุกัมพลอินทร์ อาสน์แก้ว
เมรุทองรรองทศ ศาภาคย์
ฤาอาจทรงทุกข์แผ้ว ที่ตรอม ฯ
 

 

   รดูเดือนเมฆน้ำ นองหาว
ชุกข่มเขียวไพรดอม ยอดย้อม
ไฟกามรลุงจาว ทองเทศ
เห็นลบัดเลี้ยวอ้อม อาตม์เรียม ฯ
 

 

   อัญชันชรอุ่นแต้ม   ตาไพร
เพราะเพริดนัยนุชเทียม แต่งแต้ม
บัวกามจำรัสไร รัตนเรข
ชมช่อไม้เหมือนแก้ม โกศเกล้า ฯ
 

 

   พระพรุณรายเรื่อยฟ้า เพ็ดโพยม
อกราษฎร์ชนบทเทา ทั่วหล้า
เริ่มการสำเร็จโถม ไถแล่น
เจียรอนุชน้องถ้า ไป่ยล ฯ
 

 

   แถลงวัลยอาจเกี้ยว กรองบัด
ลมปั่นหาวเหินบน แบ่งไส้
เล็บนางแน่งเนาวรัตน์ โชรช่อ
แลแล่งเล็บแก้วไล้ ลวดทอง ฯ
 

 

   ฟ้าดินเลียมลอบกล้ำ กลืนนุช แดฤา
ซงซ่อนไกลใจปอง ขาดขว้ำ
แดนใดลอบแลงบุษย์ บัวมาศ
เรียมบำบวงบนก้ำ ก่ำสมร ฯ
 

 

   ร่ำรักแรมราสแก้ว เจียรจินต์
กรมโกรธเททวารถอน ถอดไส้
ลุกแลรลุงถวิล หาอ่อน อวนเอย
เยียวข่าวขวัญน้องไข้ พี่ถ้าถามขวัญ ฯ
 

 

   เดือนเจ็ดจรหล่ำฟ้า เฟือนฟอน สวาทนา
เจียรจากนุชแดบรร หย่อนไซ้
ราตรีสงัดนอน เสียงเน่ง แล้วแฮ
เรียมนิรารสได้ โตรดตรอม ฯ
 

 

   ราตรีตระหง่องเหงี้ย ฟังยาม
อกกระอุทรวงทอม ถ่อมถ้า
บอืออิดใจจาม เสียงเน่ง นอนนา
เดือนแปดมาแล้วหม้า แม่ผ้ายลองใด ฯ
 

 

   นับนาวรรณิศถ้า นับเดือน แดฤา
วันและคืนเดือนไคล คลาศคล้อย
อสุรภมูเหมือน จรหล่ำ แล้วแฮ
เรียมรำฦกน้องน้อย ไป่สม ฯ
 

 

   อสุรเทเวศท้าว เทเวนทร์ มากแฮ
จักหว่าจิตต์เรียมจม จ่อมเจ้า
รอยไทสุราเชนทร์ ทิพราช รังฤา
เรียมราสจึงเศร้าเศร้า โศกศัลย์ ฯ
 

 

   พรรษาสโรชฟ้า ไขธาร ทดแฮ
เพรียกคระครื้นเครงสวรรค์ ป่าวหล้า
สรรเพชญ์ยิ่งยลญาณ พระสั่ง สอนนา
แย้มนิยมถ้วนหน้า เริมเรื้องทำธรรม์ ฯ
 

 

   วันทาวรโพธิไหว้ หวังพระ พึ่งแม่
คุณรำฦกพระสรร พร่ำน้อง
สดับธรรมอยู่พลางคระ ครวญแม่
นุชบนำพาพร้อง เพื่อใด ฯ
 

 

   กรจบบทมาศไท้ ธาศรี ศากย์แฮ
หัดถ์บังคมฟูมไนย เลือดย้อย
บวงสรวงสุมาลี นานใฝ่ สมแฮ
เดือนใฝ่หาละห้อย ใฝ่เห็น ฯ
 

 

   รอยนุชเปนเนตรรื้อ เปนองค์ พี่แม่
จับจึ่งมาข่มเข็ญ ขื่นไส้
รลวงพิไลจง จักแม่ เดียวแม่
เดือนแปดแปดยามไห้ ร่ำโหย ฯ
 

 

   ทิศใดดวงสวาทน้อง สถิตสถิต
ฟ้าฟอดบาดาลโดย ด่านเต้า
ชฏาธารเทพรังสฤษฏิ์ ศรีสี่
เชิญท่านเลงแลเหน้า ข่าวข้าขอฟัง ฯ
 

 

   เพรงเราเคยพรากเนื้อ นกไกล คู่ฤา
ริบราชเอาของขัง คั่งไว้
มาทันปลิดสายใจ เจียรจาก เรียมนา
มานิรารสให้ ห่างไกล ฯ
 

 

   พระใดบำราสน้อง กรุณา หนึ่งรา
แสนหนึ่งนางถวายไป แด่ไท้
ดวงเดียวมิ่งมาลา เฉลิมภาคย์ กูเอย
รัตนสุคนธทิพไหว้ กราบถวาย ฯ
 

 

   เดือนดลกลนิตน้อง นุชนิทร์ อยู่ฤา
ฤาหากพันกรกลาย แกล่ไว้
พระสุริยท่านรังสฤษฏิ์ รอยเบียด บังฤา
ขอศศิผลาญให้ แห่งน้องเห็นคืน ฯ
 

 

   ขอชมพระสาสนแก้ว เกลาสูร หนึ่งรา
ชิวหาศหอมรสกลืน กลิ่นใกล้
ขอชมมิ่งมาธูร เสาวณิศ
สาวอนงค์เหน้าไท้ แม่เผย ฯ
 

 

   รอยกรรมหากแบ่งแก้ว กับกรรม์ พี่ฤา
อาทิก่อนเรียมเชย ซาบเนื้อ
ในบนบรรจฐรณ์พรร โณภาส
รสอ่อนยังเกื้อเกื้อ ไป่ปิ้มหายหอม ฯ
 

 

   เดือนแปดจรหล่ำแล้ว ลิ่วลิบ
อกระหนทรวงทอม ถ่อมถ้า
มาถึงที่นพนิพ เดือนใหม่ แล้วแม่
อรอนงค์หน้าหน้า ไป่เห็น ฯ
 

 

   อนงค์อรนิตเจ้า จรจรัล พี่เอย
จักคลาศเดือนมาเป็น ดั่งนี้
กระอุกระอกยรร แดจาก ดังฤา
ความพี่วันชี้ชี้ แม่รื้อยังเห็น ฯ

1