บทนำและชมโฉม ] ครวญตามเวลา ] [ ครวญตามวัน เดือน ฤดู ปี ] ชมไม้ ชมอาภรณ์ ] ชมสัตว์ บทส่งท้าย ]

๔๗ วันอาทิตย์นิทร์นอนแนบ     เคยอิงแอบแทบอกชาย 
ทิพากรซ่อนนางสาย     สุดสวาทพี่นี้ฤาไฉน ฯ 
      อาทิตย์นิทร์แนบน้อง     โฉมฉาย
อิงแอบแทบทรวงชาย     ริกรี้ 
ทิพากรซ่อนนางสาย     สมรมิ่ง 
แสนสุดสวาทพี่นี้     แนบเนื้อชมโฉม ฯ
    

 

๔๘ วันจันทร์พันกันอยู่     เจ้าโฉมตรูคู่เคียงหมอน 
ยามจันทร์เกลือกจันทร     พาซ่อนไว้ให้เรียมศัลย์ ฯ
      จันทรกรพาดน้อง     แนบนอน 
เคยคู่เคียงเรียงหมอน     แนบข้าง 
ยามจันทร์เกลือกจันทร     โลมล่อ 
พาซ่อนไว้ให้ร้าง     เริศน้องนานวัน ฯ

   

๔๙ ครั้นถึงวันอังคาร     เรียมรำคาญพลางพลุ่งไป 
อังคารรำคาญใจ     ฤาซ่อนไว้ให้เรียมตอม ฯ 
      วันอังคารเริศร้าง     อรไกล 
เรียมร่ำรำคาญไป     เพื่อน้อง 
อังคารรำคาญใจ     เรียมรอด 
ฤาซ่อนไว้ในห้อง     ฟากฟ้าเมืองแมน ฯ

     

๕๐ วันพุธเดินพุธคุ้ม     นางอุ่นอุ้มคลุมนอนใน 
พระพุธยุดนางไป     ลักลอบชมสมพาสฤา ฯ 
      วันพุธพุธพร่ำคุ้ม     ฤาไกล 
นางย่อมคลุมนอนใน     อุ่นอุ้ม 
พระพุธยุดนางไป     สมพาส 
เกรงเกลือกอายคนกลุ้ม     ซ่อนน้องโฉมฉาย ฯ

   

๕๑ วันพระหัสกำหนัดนาง     บห่างครึ่งกึ่งนิ้วมือ 
พระหัตถ์ยื่นมือถือ     ข้อมืออรช้อนชมไฉน ฯ 
      วันพระหัสกำหนัดน้อง     คราวครือ 
บ่ห่างหว่างนิ้วมือ     กิ่งก้อย 
พระหัตถ์ยื่นมือถือ     เมียมิ่ง 
ชมชื่นอื่นอรสร้อย     นิ่มเนื้อไปไฉน ฯ

   

๕๒ วันศุกร์รสสมพาส     เจ้าสุดสวาทอาจเสมอใจ 
วันศุกร์จะสุขไฉน     ด้วยไกลข้างร้างแรมสมร ฯ 
      วันศุกร์สมพาสน้อง     นอนใน 
สุดสวาทขาดกลางใจ     แอบอ้าง 
วันศุกร์จะสุขไฉน     ทนเทวษ 
ด้วยมีใจเริศร้าง     ห่างน้องแรมศรี ฯ

   

๕๓ วันเสาร์เดือนคุมรอด     เจ้างามสอดกอดถนัดมือ 
เสาร์พักตร์รักนางฤา     เสาร์ซ่อนไว้ในเรือนเสาร์ ฯ 
      วันเสาร์กุมเจ้ารอด     คลึงครือ 
งามสอดกอดถนัดมือ     กลิ่นใกล้ 
เสาร์พักตร์รักนางฤา     เสาร์ซ่อน 
เมียมิ่งพี่นี้ไว้     แห่งห้องพิมานเสาร์ ฯ

   

๕๔ สงสารร่ำรักกัน     ถ้วนเจ็ดวันอันใจชาย 
รักเมียเสียตัวตาย     สายสุดใจไม่เห็นเลย ฯ 
      สงสารร่ำรักเจ้า     โฉมฉาย 
ถ้วนเจ็ดวันใจชาย     ชื่นชี้ 
รักเมียเสียตัวตาย     ดีกว่า 
สายสุดสวาทที่นี้     ห่อนได้เห็นเลย ฯ

     

๕๕ เดือนห้าอ่าโฉมงาม     การออกสนามตามพี่ไคล 
สงกรานต์การบุญไป     ไหว้พระเจ้าเข้าบิณฑ์ถวาย ฯ 
      เดือนห้าอ่ารูปล้ำ     โฉมฉาย 
การออกสนามเหลือหลาย     หลากเหล้น 
สงกรานต์การบุญผาย     ตามพี่ 
พระพุทธรูปฤาเว้น     แต่งเข้าบิณฑ์ถวาย ฯ

   

๕๖ เดือนหกสรกฝนสวรรค์     จรดนังคัลตามพิธี 
แรกนาเข้าธรณี     พี่ดูเจ้าเปล่าใจหาย ฯ 
      เดือนหกตกครั่นครื้น     ฝนสวรรค์ 
พิธีจรดนังคัล     ก่อเกล้า 
แรกนาจอมไอศวรรย์     กรุงเทพ 
พี่แลบเห็นเจ้า     เปล่าแล้วใจหาย ฯ

   

๕๗ เดือนเชฐเจ็ดค่ำแล้ว     พี่ยิ่งแคล้วแก้วกัลยา 
ร่างระทวยสวยโสภา     พี่ว้าวุ่นขุ่นอารมณ์ ฯ 
      เดือนเชฐเจ็ดค่ำแล้ว     อกอา 
เรียมเร่งไกลกัลยา     ขาดพร้อง 
รูปน้อยสร้อยโสภา     วรภาคย์ 
ใจพี่วุ่นขุ่นข้อง     ขัดแค้นอารมณ์ ฯ

   

๕๘ เดือนแปดเจ้าพี่คลา     เข้าพระวษาสังฆาราม 
พรั่งพร้อมเจ้าย่อมตาม     ไปด้วยพี่สีฟันถวาย ฯ 
         เดือนแปดพุทธบุตรเข้า     พระวษา 
ทายกมีศรัทธา     ต่างเต้า 
โฉมงามตามเรียมคลา     นบนอบ 
เมี่ยงหมี่สีฟันเข้า     ธูปน้อมเทียนถวาย ฯ

   

๕๙ เดือนเก้าเข้าค่ำหนึ่ง     พี่รำพึงถึงเทวี 
หลับนอนบห่อนมี     สิ่งซึ่งสุขทุกข์คอยนาง ฯ 
      สาวนดลมาศร้อน     รนหา 
เรียมรำพึงชายา     แหบไห้ 
หลับนอนห่อนสบายอา     รมณ์รอด 
สุขบ่มีแต่ได้     โศกสร้อยคอยศรี ฯ

   

๖๐ เดือนสิบเจ้าสร้อยสวาท     พิธีราชตามโบราณ 
ช้างม้าอ่าสระสนาน     ผัดพานไล่ไม่เห็นอรฯ 
      ภัทรบทดลมาศแล้ว     สงสาร 
สารทพิธีโบราณ     ห่อนเว้น 
ช้างม้าอ่าสระสนาน     วรรูป 
เขาผัดพานไล่เหล้น     ไป่ได้เห็นอร ฯ
 

     

๖๑ เดือนสิบเบ็ดเสร็จสำแดง     เรือกิ่งแข่งตามพิธี 
พายงามตามชลธี     พี่แลเจ้าเปล่าเป็นดาย ฯ 
      อาสุชดลมาศแคว้น     กรุงไกร 
เรือกิ่งกระพรหมไชย     ชื่นสู้ 
กิ่งไกรสรจักรไคล     เทียบเท่า 
ทองอร่ามงามแข่งชู้     พี่นี้คนเดียว ฯ

   

๖๒ เดือนสิบสองถ่องแถวโคม     แสงสว่างโพยมโสมนัสา 
เรืองรุ่งกรุงอยุธยา     วันทาแล้วแก้วไป่เห็น ฯ 
      กติกมาศก้อง     แถวโคม 
แสงสว่างแลลอยโพยม     ผ่องแผ้ว 
อยุธยาเปรียบแสงโสม     ใสส่อง 
ชมชื่นวันทาแล้ว     นิ่มน้องฤาเห็น ฯ

   

๖๓ เดือนอ้ายผายกรุงท้าว     พิธีว่าวกล่าวกลแสดง 
เดือนนี้พิธีแคลง     กลุ้มท้องฟ้าคลาอรไกล ฯ 
      มฤคเศียรดลมาศเกล้า     ลมแรง
ว่าวง่าวพิธีแสดง     แหล่งหล้า
เรียกชื่อพิธีแขลง     โดยที่ 
สาวส่งขึ้นลอยฟ้า     ร่ายร้องคนึงสาว ฯ

   

๖๔ เดือนยี่เจ้าพี่เอ๋ย     เจ้าย่อมเคยตามพี่ชาย 
ดูรำยัมพวาย     พิธีท่านผ่านอยุธยา ฯ 
      บุศมาศตามพี่ด้วย     เดือนฉาย 
อรอ่าพี่รัมพรายกาย     ดวงหน้า 
ดิรำปาวายสบาย     ดูเลิศ 
พิธีท่านผ่านฟ้า     ครอบแคว้นแดนดิน ฯ

   

๖๕ เดือนสามเคยตามพี่     ดูพิธีธานย์เทาะห์แสดง 
เผาเข้าเจ้างามแฝง     พงศ์พวกพ้องน้องคอยดู ฯ 
      มาฆมาศอาจเปล่งถ้อย     เรียมแคลง 
ธานย์เทาะห์พิธีแสดง     บอกเบื้อง 
เผาเข้าเจ้าเคยแฝง     พงศ์พวก 
โนนาดยุรยาตรเยื้อง     ย่างหน้าเอ็นดู ฯ

   

๖๖ เดือนสี่พิธีตรุษ     เจ้างามสุดผุดผาดดี 
ชำระพระชินศรี     หมดผงเผ่าเข้าบิณฑ์ถวาย ฯ 
      การบุญผคุณมาศน้อง     นารี 
ขาวสุดผุดผาดดี     ส่องแก้ว 
ชำระสระสรงสี     พุทธรูป 
ผงเผ่าเท่าหมดแล้ว     แต่งเข้าบิณฑ์ถวาย ฯ

   

๖๗ สงสารเรียมคลาศน้อง     สิบสองเดือนเลื่อนครบปี 
รัญจวนครวญหาศรี     สุดสวาทพี่นี้อยู่ไหน ฯ 
      สงสารเรียมคลาศแคล้ว     สตรี
สิบสองเดือนเลื่อนครบปี     ขวบเข้า
รัญจวนครวญหาศรี     แสนสวาท
โออกว่านวลเจ้า     พี่นี้เป็นไฉน ฯ

   

๖๘ ฤดูรูคิมหันต์     สาวโฉมสวรรค์พี่สูญหาย
ร้อนรนสกนธ์กาย     ชายนั่งนอนห่อนฤาเย็น ฯ 
      ฤดูสุริยเดชร้อน     โลกา 
โฉมสวรรค์พรรณโสภา     พี่แคล้ว 
เรียมร้อนอรกายา     ชลแช่ 
นอนนั่งคลั่งคลึงแก้ว     ก่ายรื้อฤาเย็น ฯ

   

๖๙ ฤดูรูวัสสันต์     เนื้อนวลจันทร์พัญเอิญสูญ 
ไม่สุขทุกอาดูร     พูลเพิ่มคร่ำน้ำตาฝน ฯ 
      ฤดูสารทพร้อม     พรรสันต์ 
นึกเนื่องเนื้อนวลจันทร์     พี่เหล้า 
ไม่สุขทุกข์เนืองนันต์     นองเนตร 
พูลเพิ่มเติมทุกข์เร้า     คร่ำน้ำตาฝน ฯ

   

๗๐ ฤดูรูเหมันต์     เนื้อกลิ่นจันทน์อันหอมรวย 
น้ำค้างว่างลมชวย     ด้วยไกลสมรที่นอนเย็น ฯ 
      ฤดูวู้ว่าวห้อง     หาวบน 
เกรี้ยงกลิ่นจันทน์นฤมล     เฟื่องฟุ้ง 
น้ำค้างว่างลมทน     ฤารอด 
ใครจะกอดค่ำหรุ้ง     อุ่นเนื้อเสมอสมร ฯ

   

๗๑ สงสารรักนางงาม     สามฤดูอยู่โหยหา 
รูปเอี่ยมของเรียมอา     คลาคลาศเจ้าเศร้าอกกรม ฯ 
      สงสารการพรากแก้ว     หัทยา 
สามฤดูโหยหา     คู่เคล้า 
สนิทเรียมเอี่ยมเอกา     ยายิ่ง 
สุดสวาทคลาศคลาเจ้า     อกว้างเกรียมกรม ฯ

   

๗๒ ปีชวดชวดเชยชา     โฉมหลากหล้าน่าเอ็นดู 
ปีชวดเป็นชื่อหนู     เพื่อเรียมร้างอ้างกาลปี ฯ 
      อุนทรงทรงเทวษด้วย     ตราตรู 
โฉมชื่นน่าเอ็นดู     ด่วนร้าง 
ปีชวดชื่อแห่งหนู     โดยคลา ? 
เพื่อเจ้าไคลเรียมอ้าง     ถี่ถ้วนกาลปี ฯ

   

๗๓ ปีฉลูรู้ชื่อโค     เจ้าโฉมโอ่โสภาพร 
ใจพี่นี้อักอร     เจ้าเพื่อนนอนห่อนเห็นเลย ฯ 
      พฤศภำจำเรียกรู้     ทังมวล 
โฉมโอ่โสภาควร     คู่เคล้า 
ใจพี่เร่งอักอ่วน     ทรงเทวษ 
พรากเพื่อนนอนสมรเจ้า     ห่อนได้เห็นเรียม ฯ

   

๗๔ ปีขาลว่าชื่อเสือ     นางอุ่นเนื้อเรื่อขาวเหลือง 
คนระบือฦาทั่วเมือง     โฉมเจ้างามทรามเชยหาย ฯ 
       พยัคเฆนทรชื่อถั้ว     ทังเมือง 
สมรรูปเรื่อขาวเหลือง     หลากเหล้า 
ฝูงคนเล่าฦาเนือง     ในโลก 
เขาว่างามนักเจ้า     พี่นี้มาหาย ฯ

   

๗๕ ปีเถาะจำเพาะกระต่าย     เคราะห์พี่ร้ายเจ้าหายไป
เทียวหาลาแห่งใด     ใจเรียมฝ่อบเห็นนาง ฯ
      สสานาเมศอ้าง     อรไคล 
เคราะห์พี่ร้ายนางไกล     โศกสร้อย 
เรียมเดียวเที่ยวแดนใด     ดูทั่ว 
ใจพี่เท่าหิ่งห้อย     ฝ่อแล้วอรเอย ฯ

   

๗๖ ปีมะโรงชื่อนาคราช     สายสุดสวาทคลาศไกลตา 
เร่งคิดอนิจจา     โอ้น้องรักจักเป็นไฉน ฯ 
      พรรสันต์ผันเนตรน้อง     ไกลตา 
ชลเนตรนองไนยนา     หยดย้อย 
เร่งคิดอนิจจา     ในโลก 
โอ้นุชคลาศคล้อย     ป่านฉนี้เป็นไฉน ฯ

   

๗๗ ปีมะเสงเลงชื่องู     เจ้าตาตรูอยู่ทิศใด 
เทพาพาน้องไป     ชมสู่สองห้องฟ้าฤา ฯ 
      วัสสนะนาเมศเจ้า     มาไกล 
ตาตรูอยู่ทิศใด     นิ่มน้อง 
เทวาพานางไป     นิทร์แนบ 
สมสู่ชมในห้อง     ฟากฟ้าสวรรค์ฤา ฯ

   

๗๘ ปีมะเมียเสียเมียรัก     พี่รักน้องจักษุเทียม
กรรมใดไล่ทันเรียม     หรือปีมาพานางเหิร ฯ
      มะเมียเมียมิ่งแคล้ว     อกเรียม
พี่รักจักษุเทียม     เท่าแท้
กรรมใดไล่ทันเรียม     ลักลอบ
ปีมิ่งม้าพาแว้     วากเว้หาหาย ฯ

   

๗๙ ปีมะแมแต่จากเจ้า     บกินเข้าเช้าราตรี 
สัมกินไม่ยินดี     ครองชีพไว้ใคร่เห็นนาง ฯ 
      ปีอัชพลัดหนุ่มน้อย     สาวศรี 
โภชน์บ่กินเป็นปี     เนิ่นช้า 
สัมกินบ่ยินดี     ปานโภชน์ 
ครองชีพเรียมไว้ถ้า     ใคร่ได้เห็นนาง ฯ

   

๘๐ ปีวอกออกใหม่แล้ว     พี่เร่งแคล้วดวงสมร 
ปีวอกชื่อวานร     เจ้าเพื่อนร้อนเรียมหายไป ฯ 
      พรรษาพาลิศเจ้า     จำจร
เรียมเร่งไกลดวงสมร     ขาดเคล้า
ปีวอกชื่อพานร     นับเนื่อง
นางเพื่อนร้อนเรียมเจ้า     พี่นี้หายไปฯ

   

๘๑ ปีระกาคลาคลาศเจ้า     พี่สร้อยเศร้าแหบโหยหา
โฉมเฉลาเจ้าพี่อา     อ่อนอาไลยใคร่ตรอมตาย ฯ
      กุกกุฏสุดเสน่ห์เจ้า     ไกลตา
เศร้าสร้อยหิวโหยหา     ร่ำร้อง
โฉมเฉลาเจ้าพี่อา     อรเอี่ยม
อ่อนฤไทยแล้วน้อง     ใคร่กลั้นใจตาย ฯ

   

๘๒ ปีจอร่อแร่นัก     อกหอกสลักจักจำตาย
ครวญนักรักโฉมฉาย     พี่ชายห่างร้างแรมศรี ฯ
      คิดทุกข์กุกกุระได้     ปีปลาย
ทรงหอกสลักจำตาย     เกือบใกล้
ครวญนักรักโฉมฉาย     เฉลิมรูป
กรรมก่อนตามทันให้     เริศร้างแรมสมร ฯ

   

๘๓ ปีกุญครุ่นอ้างว้าง     เรียมไกลข้างห่างเทพี 
ศรีสวัสดิ์ไปจงดี     อย่ามีไข้ให้สำราญ ฯ
      ปีกุญสุกเรศแคล้ว     คลาศรี
เรียมห่างร้างเทพี     ค่ำเช้า
ศรีสวัสดิ์อยู่จงดี     สุขภาพ
หายโรคโพยไภยเจ้า     สุขล้ำสำราญ ฯ

   

๘๔ สงสารการโหยไห้     นางไกลจรอรนาร
ร่ำร้องสิบสองปี     พี่เร่งแคล้วแก้วกัลยา ฯ
      สงสารการแหบไห้     แสนทวี
หายห่างอรนารี     ฝ่ายเฝ้า
ร่ำร้องสิบสองปี     ฤาเหนื่อย
กรรมพี่เร่งแคล้วเจ้า     แก่นแก้วกัลยา ฯ

 

1