เราได้อ่านมุมกว้างๆในการเตรียมตัวทำข่าว การเขียนข่าว การเขียนบทนำ ไปแล้ว คราวนี้ จะขอแนะนำแนวการซักถาม เพื่อใช้ประโยชน์ในการทำงานข่าว ซึ่งอาจใช้ได้ทั้งหมด ไม่ว่า จะซักถามเพื่อนำมาใช้ประโยชน์ประเภทไหน

ปกติแล้วนักข่าวไม่ว่ามือใหม่ หรือมือเก่า มักจะเตรียมคำถามเอาไว้เป็นข้อๆ เรียกว่ามีการ เตรียมการล่วงหน้าเอาไว้ก่อน นักข่าวบางโรงพิมพ์ อาจต้องส่งประเด็นข่าว ที่ตนเองวางแผน หรือได้รับมอบหมายมา ให้หัวหน้าข่าว หรือผู้บริหารงานข่าว ซึ่งในการส่งประเด็นข่าวนั้น จะไม่มีคำถามแนบไปด้วย เพราะคำถามนั้น เป็นหน้าที่ของนักข่าวเองที่จะต้องเตรียมการ หรือ อาจจดบันทึกคำถามที่เพื่อนร่วมงานออกความเห็นก็ได้

ถ้าเป็นการนัดสัมภาษณ์ กรณีนี้ผู้ให้สัมภาษณ์ มักจะขอคำถามล่วงหน้า แนวปฏิบัติ เราอาจตั้ง ไปสัก 10 คำถาม หรือมากกว่านี้ก็ได้ เพื่อผู้ให้สัมภาษณ์จะได้ตระเตรียมข้อมูลให้พรักพร้อม และการเตรียมคำถามนั้น จะช่วยให้เราทำงานรอบคอบมากขึ้น และง่ายต่อการเรียบเรียง เพื่อนำเสนอในภายหลัง การเตรียมการที่ว่านี้ ใช้ได้กับการทำงานข่าวทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นข่าว เศรษฐกิจ ข่าวการเมือง ข่าวการศึกษาหรืออื่นๆ

อย่างไรก็ดี ข่าวบางประเภท จำเป็นต้องเก็บรายละเอียด หรือมีข้อซักถามมากกว่าปกติก็ได้ เช่น บริษัทสักแห่งมีแผนปรับปรุงช่องจำหน่ายสินค้า โดยเพิ่มช่องจำหน่ายทางอินเทอร์เน็ต แม้ประเด็นข่าวมีความชัดเจนว่า ผู้ประกอบการรายนี้จะเปิดช่องทางจำหน่ายใหม่ แต่ก็มีความจำเป็น ที่ต้องเก็บรายละเอียดอื่นๆด้วย

ปกติแล้วถ้าจะทำข่าวนี้ ก็ต้องเก็บข้อมูลของกิจการดังกล่าวว่า โครงการที่จะเป็นข่าวนั้น มีลักษณะเช่นใด ใช้เงินลงทุนในโครงการมากน้อยเพียงใด ดำเนินการในนาม นิติบุคคลใด กิจการใหม่ กิจการเดิม หรือกิจการร่วมทุน แผนการดำเนินการจะมีรายละเอียดอย่างใดบ้าง แผนการตลาดเป็นอย่างไร แผนการเงินเป็นอย่างไร งบลงทุนเหมาะสมหรือไม่ในสายตาเรา ถ้าใช้งบมาก ก็ต้องถามถึงแหล่งที่มาของเงินให้การสนับสนุน ถ้าดูน้อยไป ก็ขอให้แจกแจง ประมาณการว่า จะทำรายได้ให้กิจการมากน้อยเพียงใด และคิดเป็นสัดส่วนจากระบบเดิม ที่ทำอยู่เป็นอย่างไร และไม่ควรลืมว่า ระยะเวลาดำเนินการของแผนนั้นเป็นอย่างไร รวมไปจนถึง ชนิดของสินค้าด้วย

ถ้าจะซักเรื่องนี้ให้ละเอียด ต้องขยายมุมมองว่า การที่จะจำหน่ายทางช่องทางอินเทอร์เน็ตนั้น ส่วนที่เกี่ยวข้องกับการค้าดังกล่าว มีความพร้อมมากน้อยเพียงใด เป็นต้นว่า หลักประกัน ที่จะให้กับผู้ซื้อ เพราะผู้ซื้อประเภทนี้ไม่ได้เห็น ไม่ได้จับต้องสินค้าจริง ไม่เหมือนกับ เดินซื้อ ของหน้าร้าน นั่นก็คือการประกันสินค้ามีให้บริการด้วยหรือไม่ ถ้าสั่งซื้อสินค้าด้วยวิธีออนไลน์แล้ว เกิดปัญหาด้านชำระเงินขึ้นมา ขึ้นมา จะมีกรอบในความรับผิดชอบอย่างไร การจัดส่งสินค้า มีหลักประกันสินค้าชำรุด รวมไปจนถึงประกันส่งถือมือผู้สั่งซื้อในระยะเวลา สั้นยาว เพียงใด

คำถามเหล่านี้ถือว่าสำคัญ และถือเป็นหัวใจของธุรกิจ "อี-บิสิเนส" ไม่ควรละเลยที่จะถาม คำถามอาจลึกลงไปอีก เช่น จุดกระจายสินค้าของบริษัท และเปรียบเทียบราคาว่า ผู้บริโภคได้เปรียบ หรือเสียเปรียบ หากเทียบกับการซื้อขายแบบระบบ"ต่อรอง" เป็นต้น

ในขณะเดียวกัน เพื่อให้ผู้รับข่าวสาร ได้ข้อมูลที่ออกจะครบถ้วนสมบูรณ์ยิ่งขึ้น นักข่าวควร หาข้อมูลที่เป็นประโยชน์เกี่ยวกับข่าวนี้มาเสนอผู้อ่านด้วย เช่น ตัวเลขของผู้ใช้บริการ อินเทอร์เน็ท ตัวเลขการเติบโตของการค้าด้วยระบบ "อี-บิสิเนส" คู่แข่งขันทางการค้า เคลื่อนไหวเกี่ยวกับเรื่องนี้อย่างไรหรือไม่

กรณีข่าวรายวันทั่วไปนั้น ก็จะมีมุมมองแบบข่าวรายวัน และจะเก็บรายละเอียดแวดล้อม มากเป็นพิเศษ ลงรายละเอียดถึง สถานที่ เวลา บุคคลที่เป็นข่าว บุคคลที่เกี่ยวข้อง เรื่องราวที่เป็นข่าว ความเคลื่อนไหวแวดล้อม ความเป็นมาและเป็นไปของข่าว ถ้าจะสังเกตุจะพบว่า หนังสือพิมพ์รายวันไม่เคยละเลย แม้แต่เลขที่บ้าน หรือทะเบียนรถยนต์ หรือแม้กระทั่งบุคคลิกลักษณะของคนในข่าวเสียด้วยซ้ำ และข่าวดูจะ"มีชีวิต"มากขึ้น หากสามารถบอกเล่าถึงรายละเอียดของเหตการณ์ได้

สิ่งต่างๆ เหล่านี้ สามารถทำความเข้าใจได้โดยง่าย ขอให้สังเกตุการเขียนข่าว หรือ การรายงานข่าว ก็จะพบ "รูปแบบ"การนำเสนอข่าวอย่างแน่นอน ซึ่งไม่ใช่เรื่องยาก หากคิดจะเป็นนักข่าวจริงๆ

สิ่งหนึ่งที่อยากจะเตือนกันไว้ก็คือ ถ้าผู้ให้ข่าวไม่ได้เป็นข่าว หรือออกข่าว เกือบทุกวัน ควรจะขอนามบัตร เก็บเอาไว้ บ่อยครั้งลืมขอนามบัตร พอจะเขียนข่าว ไม่แน่ใจว่า ชื่อ หรือ นามสกุล ตำแหน่ง อย่างไรจึงจะถูกต้อง และเมื่อรับนามบัตรมาแต่ละครั้ง ก็อย่างละเลย ที่จะพลิกดูว่า มีภาษาไทย หรือ ภาษาอังกฤษหรือไม่ ถ้าไม่รอบคอบ ก็จะเป็นปัญหาอีก เพราะบางคนพิมพ์นามบัตรภาษาเดียว เป็นภาษาอังกฤษล้วน หรือไม่ก็เป็นภาษาไทยล้วน โดยเฉพาะตำแหน่งหน้าที่การงาน บางทีแปลไม่ตรงกับที่เขาใช้ในนิติบุคคล หรือกิจการก็ได้ เรื่องนี้อาจจะแลดูเล็กน้อย แต่สำคัญนะครับ