เมืองสุราษฎร์ธานี   ในอดีตคือเมืองโบราณเก่าแก่หลายเมืองมารวมกัน   อยู่รอบอ่าวบ้านดอน  เช่นเมือง
ไชยา,  เมืองเวียงสระ, เมืองคีรีรัฐนิคม, เมืองพุนพิน, เมืองท่าทอง  ในสมัยสุโขทัย  และ สมัยกรุงศรีอยุธยา ยัง
ไม่มีหลักฐาน หรือชื่อเรียกว่าเมืองสุราษฎร์ธานีอยู่เลย นอกจากจะรู้กันในนามว่า เมืองไชยา     
          ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์  สมัยรัชกาลที่ 3 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  ได้ทรงพระกรุณาโปรด
เกล้าฯ ให้เจ้าพระยานคร (น้อย) เจ้าเมืองนครศรีธรรมราช มาตั้งอู่ต่อเรือกำปั่น แปลงทั้งเรือพระที่นั่ง  และเรือ
รบสำหรับออกทะเลเพราะเนื่องจากทรงเห็นว่าชาวพื้นเมืองมีความรู้  ความชำนาญในการต่อเรือ ดังนั้น จึงเป็น
เหตุทำให้มีผู้คนอพยพมาตั้งบ้านเรือนกันอย่างหนาแน่น จนกลายเป็นเมืองใหญ่ 
          ปีพุทธศักราช 2458 รัชกาลที่ 6 พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จประพาสมณฑลปักษ์ใต้ ประทับแรมที่บนเนินบริเวณท่าข้าม ทรวทอดพระเนตรเห็นประชาชนเป็นคนดี มีศีลธรรม รักบ้านรักเมืองมีจิต
ใจตั้งมั่นในพุทธศาสนา จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้เปลี่ยนเมืองไชยา  เป็นเมืองสุราษฎร์ธานี และพระราช
ทานนามชื่อแม่น้ำหลวง ซึ่งเป็นแม่น้ำคู่บ้านคู่เมืองว่า แม่น้ำตาปี