2.เผ่าเย้า
2. เย้า [Yao] ชาวเขาสายจีน-ทิเบต ในกลุ่มจีนเดิม คนจีนเรียกว่า เมี่ยน ตามนิยายโบ ราณเล่าว่า บรรพบุรุษเย้าเป็นสุนัขมังกรสีเหลืองชื่อว่า ฟันหู เย้าสืบเชื้อสายติดต่อกันมา นานกว่า 2,000 ปีก่อนคริสต์กาล มีถิ่นฐานดั้งเดิมอยู่ในประเทศจีนตอนใต้ แถบมณฑล กวางสี กวางเจา และยูนนาน อพยพลงมาอยู่ในประเทศไทยเมื่อประมาณปีพ.ศ. 2343
เย้าจะตั้งหมู่บ้านอยู่ในระดับความสูงตั้งแต่ 1,500 ฟุตขึ้นไป ในหมู่บ้านหนึ่งจะมีตั้งแต่ 20-30 หลังคาเรือนถึง 100 หลังคาเรือนขึ้นไป โดยเฉลี่ยประมาณ 30 หลังคาเรือน หัวหน้าหมู่บ้านเป็นตำแหน่งที่ตกทอดทางสายเลือด ถ้าหัวหน้าหมู่บ้านตาย ลูกชายจะ ขึ้นเป็นแทน เย้าทำการเกษตรแบบทำไร่เลื่อนลอย ปลูกข้าวเพื่อบริโภค ปลูกข้าวโพดเพื่อการค้า เย้า เป็นชาวเขาที่มีความชำนาญในการปลูกฝิ่นมากที่สุด แต่ปัจจุบันเลิกปลูกแล้ว เย้าจะสร้างบ้านคร่อมบนพื้นดิน วัสดุส่วนใหญ่เป็นไม้จริง ภายในบ้านจะมีห้องประมาณ 2-3 ห้อง มีเตาไฟอยู่ภายในบ้าน มีหิ้งผี และไม่มีหน้าต่าง ผู้ชายเย้า เมื่อแต่งงานแล้ว จะ นำภรรยาเข้ามาอยู่รวมกับบิดามารดาของตนเป็นเวลานานก่อนที่จะแยกไปสร้างบ้านใหม่ เย้าจะให้ความสำคัญกับเพศชายมากกว่าเพศหญิง นิยมแต่งงานกับคนเผ่าเดียวกัน ชาย สามารถมีเมียหลายคนได้ถ้ามีฐานะมั่นคง
เย้าได้รับอิทธิพลในด้านการศาสนามาจากจีน จึงนับถือและบูชาบรรพบุรุษ เชื่อว่า การ เจ็บป่วยต่าง ๆ เกิดจากผีเป็นผู้นำขวัญออกไปจากร่างกาย การรักษาต้องทำพิธีเซ่นไหว้ เพื่อเรียกขวัญกลับมา ผู้ทำพิธีนี้ได้แก่หมอผี แต่เย้าไม่ได้มีการกำหนดลักษณะของหมอ ผีไว้ ใครจะเป็นก็ได้ขอให้มีความรู้ทางด้านพิธีกรรม
