3.เผ่าลีซอ
3. ลีซอ [Lisu] ชาวเขาเชื้อสายจีน - ทิเบต กลุ่มทิเบต - พม่า เรียกตัวเองว่า ลีซู แบ่ง เป็น 2 กลุ่มคือ ลีซอลายและลีซอดำเดิมอยู่บริเวณต้นแม่น้ำสาละวินและแม่น้ำโขงทาง ตอนเหนือของประเทศทิเบตและมณ ฑลยูนนานในประเทศจีน ต่อมาถูกชนชาติอื่นรุก รานจึงถอยร่นลงมาทางใต้และกระจายตัวตั้งถิ่นฐานอยู่ในจีน พม่า และไทย ลีซอเข้ามา อยู่ในไทยครั้งแรกที่ดอยช้างจังหวัดเชียงราย เมื่อประมาณพ.ศ.ปี2430
ลีซอทำเกษตรโดยปลูกข้าว ข้าวโพด และพืชผักต่างๆเพื่อการบริโภค นอกจากนี้ยังมีการ เลี้ยงสัตว์โดยเฉพาะหมูและไก่เพื่อใช้ประกอบพิธีกรรม และมีอุตสาหกรรมในครัวเรือน เช่น การทอและปักผ้าการทำเครื่องประดับจากเงิน และการต้มสุรา สังคม หมู่บ้านส่วน ใหญ่จะตั้งอยู่ในระดับความสูงตั้งแต่ 800 เมตรขึ้นไป ใกล้แหล่งน้ำ ปลูกบ้านคร่อมบน พื้นดิน ใช้ไม้ไผ่เป็นวัสดุก่อสร้าง มุงหลังคาด้วยหญ้าคา ไม่มีหน้าต่าง ลีซอไม่มีหัวหน้า หมู่บ้าน เพราะถือว่าทุกคนเท่าเทียมกันหมด แต่จะมีสภาอาวุโส ซึ่งประกอบด้วยผู้อาวุโส จากสกุลต่าง ๆ ในหมู่บ้านเป็นผู้ปกครองดูแลและรักษากฏต่าง ๆ ของสังคมตามประเพ ณี ในหมู่บ้านแต่ละแห่ง จะมีครอบครัวที่มาจากแซ่สกุลต่าง ๆ ประมาณ 20 สกุล
ความรัก
ของลีซอเริ่มจากการเกี้ยวพาราสีของหนุ่มสาว ซึ่งปกติจะเกี้ยวกันขณะเดินทาง ไปไร่แล้วนัดพบกันในเวลากลางคืน และร้องเพลงเกี้ยวกันขณะเต้นรำในวันปีใหม่ แต่ ที่นิยมกันมากคือการเกี้ยวกันขณะที่หญิงสาวออกมาตำข้าวในตอนกลางคืน ลีซอถือว่า การแต่งงานเป็นการค้าอย่างหนึ่งคือการซื้อหญิงสาว ซึ่งหากฝ่ายชายไม่มีเงินหรือมีเงิน ไม่พอ ก็จะต้องไปอยู่บ้านฝ่ายหญิงเพื่อทำงานชดใช้แลกกับเงินค่าสินสอดชั่วระยะเวลา หนึ่ง ซึ่งอาจนานเป็นปีก็ได้ก่อนแต่งงานฝ่ายชายจะให้ของกับฝ่ายหญิงเป็นการมัดจำ หลังจากนั้นจะใช้วิธีฉุด ซึ่งแม้ว่าพ่อแม่ฝ่ายหญิงจะรู้แต่ก็จะวางเฉย เพราะประเพณีบัง คับ ต่อจากนั้นฝ่ายชายจึงจะส่งผู้ใหญ่ไปสู่ขอลีซอมีความเชื่อในเรื่องผี เช่นเดียวกับชาว เขาเผ่าอื่น ๆ