ธรรมวิภาค ธรรมะพื้นฐานที่ชาวพุทธควรรู้ โดย JK! หมัดมั่ว ทั้งหมดนี้เป็นธรรมวิภาคที่นักธรรมตรีหรือนักศึกษาธรรมศึกษาตรีต้องศึกษา มีหัวข้อพิเศษเพิ่มเติมที่ไม่ได้อยู่ในธรรมวิภาคเพิ่มเติมพิเศษให้ชั่วคราว เพราะยังไม่มีคอลัมน์เกี่ยวกับเรื่องพวกนั้นโดยเฉพาะ แต่ก็เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาพุทธศาสตร์ ต่อไปเมื่อจะอธิบายเกี่ยวกับหัวข้อธรรมเหล่านั้นแยกไปเป็นอีกหัวข้อต่างหากในอนาคต อัฏฐะกะ (หมวด ๘) โลกธรรม ๘ ๑. ลาภ ๒. เสื่อมลาภ ๓. ยศ ๔. เสื่อมยศ ๕. สรรเสริญ ๖. นินทา ๗. สุข ๘. ทุกข์ ลักษณะตัดสินธรรมวินัย ๘ ธรรมเหล่าใด เป็นไปเพื่อความกำหนัดย้อมใจ ๑ เป็นไปเพื่อประกอบกับทุกข์ ๑ เป็นไปเพื่อสะสมกองกิเลส ๑ เป็นไปเพื่อความอยากใหญ่ ๑ เป็นไปเพื่อความไม่สันโดษยินดีด้วยของมีอยู่ คือมีนี่แล้วอยากได้นั่น ๑ เป็นไปเพื่อความคลุกคลีด้วยหมู่คณะ ๑ เป็นไปเพื่อความเกียจคร้าน ๑ เป็นไปเพื่อความเลี้ยงยาก ๑ ธรรมเหล่านั้นพึงรู้ว่า ไม่ใช่ธรรม ไม่ใช่วินัย ไม่ใช่คำสั่งสอนของพระศาสดา ธรรมเหล่าใด เป็นไปเพื่อคลายความกำหนัด ๑ เป็นไปเพื่อความปราศจากทุกข์ ๑ เป็นไปเพื่อความอยากอันน้อย ๑ เป็นไปเพื่อความสันโดษยินดีด้วยของมีอยู่ ๑ เป็นไปเพื่อความสงัดจากหมู่ ๑ เป็นไปเพื่อความเพียร ๑ เป็นไปเพื่อความเลี้ยงง่าย ๑ ธรรมเหล่านั้นพึงรู้ว่า เป็นธรรม เป็นวินัย เป็นคำสั่งสอนของพระศาสดาฯ มรรคมีองค์ ๘ ๑. สัมมาทิฏฐิ ปัญญาชอบ,ความเห็นชอบ ๒. สัมมาสังกะปะ ดำริชอบ ๓. สัมมาวาจา เจรจาชอบ ๔. สัมมากัมมันตะ การงานชอบ,กระทำชอบ ๕. สัมมาอาชีวะ เลี้ยงชีพชอบ ๖. สัมมาวายามะ ความเพียรพยายามชอบ ๗. สัมมาสติ ความระลึกชอบ ๘. สัมมาสมาธิ ความตั้งใจมั่นชอบ นวกะ (หมวด ๙) มละ ๙ (มลทิน ๙ อย่าง) ๑. โกธะ โกรธ ๒. มักขะ ลบหลู่บุญคุณท่าน ๓. อิสสา ริษยา ๔. มัจฉริยะ ตระหนี่ ๕. มายา มารยาเล่ห์เหลี่ยม หลอกลวง ๖. สาเถยยะ มักอวด ๗. มุสา พูดปด ๘. ปราถนาลามก ๙. มิจฉาทิฐิ เห็นผิด หน้าถัดไป หมวด ๑๐ และปกิณณกะ (หมวดเบ็ตเล็ด) หากมีเวลาว่างจะมาทำการอธิบายหลักธรรมเหล่านี้โดยละเอียดอีกครั้งหนึ่ง แต่คงทำได้เพียงแค่คร่าว ๆ เท่าที่คนศึกษาและปฏิบัติธรรมมาเพียงยี่สิบปีจะทำได้เท่านั้น หากต้องการศึกษาเพิ่มเติมควรศึกษาจาก บรรพชิตผู้สละโลกครองผ้ากาสาวพัตรถือธรรมเป็นสรณะแทน