ประวัติและความหมายของตราประจำจังหวัด

               ประกอบด้วย เพชรกับภูเขา และไร่ยาสูบ อยู่ในวงกลม มีลายกนกล้อมโดยรอบเพชรเจียรนัยเป็นรูปหัวแหวนรูปคล้าย
สามเหลี่ยมหัวกลับลงดินลอยอยู่บนท้องฟ้า เหนือภูเขา พื้นดินเป็นไร่ยาสูบ และมีอักษรเขียนว่า "จังหวัดเพชรบูรณ์" ความหมายของตราประจำจังหวัด เนื่องจากจังหวัด ชื่อ เพชรบูรณ์ แปลว่า อุดมสมบูรณ์ด้วยเพชรและมีผู้เคยขุดพบหิน ที่มีความแข็งมากกว่าหินธรรมดา มีประกายแวววาวสุกใส
เหมือนเพชรขุดได้ในเขตบ้านทุ่งสมอ นายาว อำเภอหล่มสัก หินที่ขุดได้ เรียกว่า "เขี้ยวหนุมาณ" ซึ่งถือว่าเป็นหินตระกูล เดียวกันกับเพชร แต่มีความแข็งน้อยกว่าซึ่งเชื่อว่าหากทิ้งไว้ ตามสภาพเดิมต่อไปอีกประมาณ 1000 ปี จะกลายเป็นเพชร จริงๆ และเนื่องจากมีทรัพยากรธรรมชาติ

              ที่มีค่าอุดมสมบูรณ์ ในดินมีแร่ธาตุที่มีค่าจนประมาณค่ามิได้ ซึ่งนับว่ามีค่าสูงเช่นเดียวกับ เพชร และปรากฎว่าในเขตตำบลน้ำก้อ อำเภอหล่มสัก เดิมชาวบ้านเรียก "บ้านน้ำก้อบ่อคำ" ซึ่งมีประวัติว่า เคยเป็นที่ตั้งโรงหล่อแร่ทองคำของฝรั่งชาวยุโรป ไม่ทราบสัญชาติ มีซากวัตถุ
ก่อสร้าง ปรากฎเป็นร่องรอยเหลืออยู่ ความหมายเกี่ยวกับภูเขา เนื่องด้วยพื้นที่ของจังหวัด มีภูเขามากมายสลับซับซ้อนเป็นทิวเขาเทือกใหญ่ เรียก "เทือกเขาเพชรบูรณ์" ความหมาย เกี่ยวกับไร่ยาสูบ เนื่องจากจังหวัดเพชรบูรณ์มียาสูบพื้นเมืองพันธุ์ดี เป็นสินค้าสำคัญ ของจังหวัด แต่นานมาแล้วมีรสเป็นเลิศกว่ายาสูบที่อื่นทั้งหมดของเมืองไทย ยาสูบพันธุ์ มีชื่อเสียงนี้ปลูกได้ผลที่บ้านป่าแดง อำเภอเมืองฯ แต่ในปัจจุบัน ยาพื้นเมืองชนิดนี้น้อยลง เพราะราษฎรกลับมานิยมปลูกยาสูบพันธุ์เบอร์เล่ย์ เพื่อบ่มใหéá¡èสำนักงานไร่ยาสูบ เพราะ ได้ราคาดีกว่ายาสูบพื้นเมือง

สภาพโดยทั่วไปของจังหวัดเพชรบูรณ์
               จังหวัดเพชรบูรณ์ตั้งอยู่ภาคเหนือตอนล่างของประเทศไทย อยู่ตรงบริเวณระหว่างภาคเหนือ ภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงเหนือประมาณเส้นรุ้งที่ 16 องศาเหนือ กับเส้นแวง 101 องศาตะวันออก ่วนกว้างของจังหวัดเพชรบูรณ์วัดจากด้านตะวันออกถึงตะวันตก ยาว 55 กิโลเมตร ส่วนยาวทีสุดวัดจาก ด้านเหนือสุดถึงใต้สุดของจังหวัดยาว 296 กิโลเมตร สูงจากระดับ น้ำทะเลประมาณ 114 เมตร อยู่ห่างจากกรุงเทพฯ 346 กิโลเมตร ตามทางหลวงสายหมายเลข 21 มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียงดังนี้ ทิศเหนือทิศเหนือ ติดกับจังหวัดเลย ทิศใต้ ติดกับจังหวัดลพบุรี
ทิศตะวันออก ติดต่อกับจังหวดชัยภูมิ และจังหวัดขอนแก่น ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหวัดพิจิตร พิษณุโลก และนครสวรรค์

ขนาด
               จังหวัดเพชรบูรณ์ มีเนื้อที่ประมาณ 12,668,416 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 7.9 ล้านไร ่ เป็นพื้นที่ทำการเกษตรประมาณ
4,570,234 ไร่ ใช้ประโยชน์อื่นๆ ประมาณ 995,651ไร่ และเป็นพื้นที่ป่าประมาณ 2,351,875 ไร่

ลักษณะภูมิประเทศ
               มีภูมิประเทศเป็นที่ลุ่มแบบท้องกะทะ ประกอบด้วยเนินเขา ป่าและที่ราบเป็นตอนๆ สลับกันไป พื้นที่มีลักษณะลาดชันจากเหนือลงไปใต้ ตอนเหนือมีทิวเขาสูงตอนกลางของจังหวัดเป็นพื้นราบ และมีเทือกเขาเพชรบูรณ์ขนาบกันไปทั้งสองข้างทางทิศตะวันออกและทิศตะวันตก ถ้าอยู่ในจังหวัดจะมองเห็นภูเขาล้อมรอบทั้งสี่ด้าน มีแม่น้ำป่าสักซึ่งเป็นแม่น้ำสำคัญที่สุดของจังหวัดไหลผ่านตอนกลางของจังหวัด
จากทิศเหนือไปทิศใต้ ยาวประมาณ 350 กิโลเมตร ต้นน้ำเกิดจากภูเขาผาลา จังหวัดเลย และห้วยลำธารหลายสายเกิดจากภูเขาเพชรบูรณ์ แม่น้ำป่าสักไหลผ่านอำเภอหล่มสัก อำเภอเมือง และไหลผ่านอำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี อำเภอแก่งคอยและอำเภอเมืองสระบุรี อำเภอท่าเรือ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ไหลลงสู่แม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งซ้ายที่ป้อมเพชรอำเภอพระนครศรีอยุธยา ในฤดูฝนถ้าฝนตกชุกน้ำจะไหลท่วมท้นฝั่งแม่น้ำ ทำให้เกิดอุทกภัยตามบริเวณชายฝั่งแม่น้ำทั้งสองข้าง ส่วนฤดูแล้งน้ำจะตื้นเขินขาดตอนเป็นช่วงๆ ไม่มีน้ำเพียงพอสำหรับใช้ทำเกษตร นอกจากจะใช้แหล่งน้ำธรรมชาติ ลำคลอง ลำห้วย หนอง บึง ขนาดเล็ก ซึ่งอยู่กระจัดกระจายทั่วไป

ลักษณะภูมิอากาศ
               เนื่องจากจังหวัดเพชรบูรณ์มีภูเขาล้อมรอบ ทำให้อากาศร้อนจัดในฤดูร้อนและหนาวจัดในถ ฤดูหนาว
โดยเฉพาะในท้องที่อำเภอน้ำหนาวและอำเภอหล่มเก่าตอนบน อากาศหนาวมากที่สุดของจังหวัด

ฤดูกาล
          สภาพดินฟ้าอากาศของจังหวัดเพชรบูรณ์ แบ่งเป็น 3 ฤดู คือ
               1. ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่เดือนมีนาคม ถึงเดือนพฤษภาคม รวม 3 เดือน
               2. ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่เดือนมิถุนายน ถึงเดือนตุลาคม รวม 5 เดือน
               3. ฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนถึงเดือนกุมภาพันธุ์ รวม 4 เดือน

ประเพณี อุ้มพระดำน้ำ

               การอัญเชิญพระพุทธมหาธรรมราชาลงสรงน้ำ ตรงกับวันเทศกาลสารทไทย หรือตรงกับวันแรม 15 ค่ำ เดือน 10 ของทุกปี ภายหลังถวายภัตตาหารเช้าแด่พระภิกษุสงฆ์แล้ว เจ้าเมืองเพชรบูรณ์พร้อมด้วยข้าราชการ ตลอดจนประชาชนในเมืองเพชรบูรณ์
จึงร่วมกันอัญเชิญพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์องค์นี้ ซึ่งเป็นพระคู่บ้านคู่เมืองของจังหวัดเพชรบูรณ์ ปรางค์สมาธิ ศิลปะสมัยลพบุรี
หล่อองค์เนื้อทองสัมฤทธิ์ หน้าตักกว้าง 13 นิ้ว สูง 18 นิ้ว ไม่มีฐาน ไปทำพิธีสรงน้ำ ชาวบ้านเรียกว่า "ประเพณีอุ้มพระดำน้ำ" หรือ
"อุ้มพระสรงน้ำ" บ้าง และทำพิธีสรงน้ำที่วัดมะขามแฟบ ตรงที่พบพระองค์นี้ครั้งแรก ปากปีใดน้ำน้อยก็อัญเชิญไปสรงน้ำที่โบสถ์ชนะมาร
ทางเหนือเมืองเพชรบูรณ์

สถานที่ท่องเที่ยวจังหวัดเพชรบูรณ์

อ่างเก็บน้ำห้วยป่าแดง เป็นอ่างเก็บน้ำชลประทานห้วยป่าแดง สร้างกั้นลำห้วยป่าแดงในเขตตำบลป่าเลา อำเภอเมืองฯ ด้านทิศตะวันตกของตัวเมืองเพชรบูรณ์ ทำการเก็บน้ำมาตั้งแต่ ปี 2518 การก่อสร้างเป็นทำนบดิน มีความสูง 26 เมตร สันทำนบกว้าง 8 เมตร ยาว 1,360 เมตรถ ใช้งบประมาณ 60 ล้านบาท พื้นที่กักน้ำ 1,800 ไร่ ปริมาณน้ำ 20.7 ล้านลูกบาศก์เมตร มีคลองส่งน้ำ6 สาย ยาว 35 กิโลเมตร ปริมาณน้ำส่งได้วันละ 10,000 ลูกบาศก์เมตร เป็นสถานที่ท่องเที่ยว ที่สวยงามมาก จะมีนักทัศนาจรไปเที่ยวเป็นประจำ
น้ำตกตาดหมอก ตั้งอยู่ที่ตำบลนาป่า อำเภอเมือง เป็นน้ำตก มีอาณาเขต 6 ตารางกิโลเมตร มีความสูง 750 เมตร ซึ่งคาดว่าอาจจะเป็นน้ำตกที่มีความสูงที่ในประเทศ แบ่งชั้นต่างๆได้ 12 ชั้น สภาพป่าโดยรอบ เป็นป่าที่อุดมสมบูรณ์ เต็มไปด้วยต้นไม้ใหญ่นานาชนิด
เสาหลักเมืองเพชรบูรณ์ ประดิษฐานอยู่ที่ศาลเทพารักษ์หลักเมือง ถนนหลักเมืองใจกลางเมืองเพชรบูรณ์ เป็นเสาหินที่สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงสันนิษฐานว่าวัดนี้คงสร้างมาแต่สมัยกรุงสุโขทัย