| <100 <Артыкулы <Змест | 75. Чаму час нашага Адраджэння пачатку ХХ стагоддзя называецца "нашаніўскім кругабегам"? Штотыднёвая грамадска-палітычная газета "Наша Ніва" выдавалася ў Вільні з 10 лістапада 1906 да 7 жніўня 1915 года, калі была зачынена ў сувязі з падзеямі першай сусветнай вайны. Арганізавалі выданне і кіравалі ім лідэры Беларускай Сацыялістычнай Грамады Іван і Антон Луцкевічы і Аляксандр Уласаў, які са снежня 1906 года быў афіцыйным рэдактарам. Усакавіку 1914 года яго змяніў на гэтай пасадзе Янка Купала. "Наша Ніва" адыграла выключную ролю ў нацыянальным абуджэнні беларусаў, у згуртаванні і выхаванні нашай інтэлегенцыі, у барацьбе за грамадскае прызнанне самога факта існавання беларускага народа і яго роўнасці з іншымі народамі, у развіцці беларускай літаратуры і сучаснай літаратурнай мовы. На старонках газеты публікаваліся творы Янкі Купалы, Якуба Коласа, Максіма Багдановіча, Алеся Гаруна, Вацлава Ластоўскага, Каруся Каганца, Змітрака Бядулі, Максіма Гарэцкага, Сяргея Палуяна, Лявона Гмырака, дзесяткаў іншых пісьменнікаў і публіцыстаў. Газета выступала супраць афіцыйнай царскай ралітыкі, накіраванай на раскол беларускага народа паводле веравызнання (на "рускіх" і "палякаў"), выкрывала рэакцыйны характар дзейнасці расейскіх і польскіх шавіністычных арганізацый, якія з дапамогаю праваслаўнае царквы і каталіцкага касцела займаліся русіфікацыяй і паланізацыяй беларускага насельніцтва, настойліва патрабавала ўвядзення ў школу, царкву і касцёл беларускай мовы, пераходу іх на беларускія нацыянальныя пазіцыі. Пры рэдакцыі газеты, дзякуючы намаганням Івана Луцкевіча, ствараўся Беларускі нацыянальны музей. На яе базе паўсталі сельскагаспадарчы часопіс "Саха" і часопіс для моладзі "Лучынка", выдаваўся вельмі папулярны штогадовы "Беларускі каляндар", дзейнічала кніжнае выдавецтва. Такім чынам, паняццем "нашаніўскі кругабег" вызначаецца выдатная роля газеты "Наша Ніва" ў нацыянальным адоаджэнні беларусаў пачатку ХХ стагоддзя. У 30-х гадах бальшавіцкія іжэолагі ацанілі "Нашу Ніву" як кулацкае, буржуазна-ліберальнае, нацыяналістычнае выданне і фактычна выкраслілі з гісторыі. А пазней некаторыя савецкія "гісторыкі" нават далучалі яе да чарнасоценна-акцябрысцкага лагера. Узапраўды ж газета была цэнтрам беларускага нацыянальнага руху, заклала падмурак адраджэння нашае дзяржаўнасці. "Наша Ніва" змагла адыграць ролю абуджальніка народа і падрыхтаваць найбольш актыўныя і сведамыя сілы Беларусі да барацьбы за яе нацыянальныя інтарэсы ў пазнейшых выпрабаваннях.
(с) Вэбмайстар: Сьцізорык. Менск. 2001 |
