UNIX - Pengguna Akhir

[ Struktur Fail Dan Direktori | Persekitaran Dalam Unix | Manipulasi Fail/Direktori ]

Unix - Pengguna Akhir
oleh Nur Shazlina Radzi

Papar Maklumat Persekitaran - env, echo
Shell
Skrip Login
Kenalpasti Masalah

Persekitaran dalam Unix perlu bagi setiap pengguna. Ia dapat membantu pengguna melaksanakan setiap tugas dengan mudah. Persekitaran yang disediakan dengan betul membolehkan aplikasi yang dipasang dalam sistem digunakan tanpa sebarang masalah.

Papar Maklumat Persekitaran - env, echo

Guna arahan env untuk paparkan maklumat persekitaran dalam Unix.


 % env
 HOME=/home/nsr
 PATH=/bin:/usr/bin:/usr/ccs/bin:/etc:/sbin:/usr/sbin:/usr/lib/nis:
 LOGNAME=nsr
 HZ=100
 TERM=sun-cmd
 TZ=Malaysia
 SHELL=/bin/csh
 MAIL=/var/mail/nsr
 PWD=/home/nsr
 USER=nsr
 MANPATH=/usr/man:/usr/openwin/man:

Dari maklumat di atas, anda dapat lihat nilai pembolehubah-pembolehubah (variables) yang diperolehi daripada sistem dan skrip login (fail .profile, .cshrc dan .login). Pembolehubah tersebut adalah seperti HOME, PATH, SHELL, MAIL dan sebagainya. Kesemua pembolehubah ini penting dalam persekitaran Unix. Selain itu, anda juga boleh gunakan arahan echo untuk melihat nilai bagi satu pembolehubah tertentu.


 % echo $SHELL
 /bin/csh
 % echo $MAIL
 /var/mail/nsr

Shell

Unix menyediakan satu program penterjemah arahan yang dipanggil Shell. Shell bertindak sebagai antaramuka di antara Unix dan pengguna. Ia membaca arahan yang anda taip, menterjemah arahan tersebut, melaksanakannya kemudian menunggu arahan lain pula. Prompt login dipaparkan menandakan bahawa ia bersedia untuk menerima sebarang arahan dari anda.

Shell dapat mengecam bilangan arahan yang terhad. Anda perlu memberi arahan dengan cara di mana ia boleh memahaminya. Setiap arahan dalam Shell mengandungi nama arahan, pilihan arahan (jika ada) dan juga argumen (jika ada). Nama arahan, pilihan dan argumen dipisahkan dengan tempat kosong.

Contoh: NamaArahan [-Pilihan] [Argumen]

Shell merupakan satu program yang dilaksanakan oleh kernel Unix untuk pengguna. Satu program dirujuk sebagai satu proses sewaktu kernel melaksanakannya. Kernel boleh laksanakan satu program Shell yang sama (atau sebarang program lain) secara serentak untuk ramai pengguna. Setiap program yang dilaksanakan itu pula merupakan proses-proses yang berasingan.

Kebanyakan arahan-arahan asas Shell adalah sub-rutin yang dibina di dalam program Shell. Arahan-arahan yang bukan sub-rutin dalam Shell perlukan Kernel untuk mulakan satu proses bagi melaksanakannya. Proses ini dikenali sebagai "proses anak" (child process). Kewujudan "proses anak" adalah untuk jangkamasa yang mencukupi bagi melaksanakan proses bukan sub-rutin berkenaan. Shell akan tunggu sehingga "proses anak" ini selesai sebelum ia bersedia menerima arahan seterusnya.

Contoh arahan sub-rutin dalam Shell ialah prosedur untuk keluar sistem seperti exit dan logout. Jika prosedur keluar sistem tidak dibina dalam Shell, kernel akan mulakan satu "proses anak" untuk laksanakannya. Apabila "proses anak" berakhir, kita akan kembali kepada Shell asal. Ini bermakna kita masih berada dalam sistem.

Skrip Login

Sewaktu pengguna masuk (login) ke dalam akaun Unix, satu atau lebih skrip login (login scripts) akan dibaca. Fail yang dibaca bergantung kepada jenis shell yang digunakan. Fail-fail tersebut terletak dalam Home Directory pengguna. Fungsinya samalah seperti fail config.sys dan autoexec.bat dalam DOS. Berikut adalah contoh shell dan skrip login masing-masing.

Shell	Skrip Login	Prompt Login
Bourne	$HOME/.profile	$
C	$HOME/.cshrc $HOME/.login	%
Korn	$HOME/.profile	$
Bourne Again Shell	$HOME/.bash_profile	$

Fail-fail ini diperlukan bagi penyediaan persekitaran dalam Unix. Ia membolehkan pengguna menggunakan arahan-arahan Unix atau sebarang aplikasi lain yang terdapat dalam sistem. Jika fail-fail tersebut tiada, kemungkinan terdapat fail local.profile, local.cshrc atau local.login dalam direktori anda. Fail-fail ini perlu ditukar namanya ke fail .profile, .cshrc atau .login. Caranya adalah seperti berikut:-


 % mv local.profile .profile
 % mv local.cshrc .cshrc
 % mv local.login .login

Anda juga boleh menyalin kedua-dua fail tersebut dari direktori /etc/skel (sila bertanya kepada Pentadbir Sistem di tempat anda) atau menyalin dari direktori pengguna lain. Sila lihat terlebih dahulu fail-fail yang terdapat dalam direktori /etc/skel. Ketika menyalin fail-fail berkenaan dari direktori tersebut dengan menggunakan arahan cp, pastikan anda berada dalam direktori HOME anda sendiri.


 % cp /etc/skel/local.cshrc .cshrc
 % cp /etc/skel/local.login .login
 % cp /etc/skel/local.profile .profile

 atau

 % cp /etc/skel/.cshrc .cshrc
 % cp /etc/skel/.login .login
 % cp /etc/skel/.profile .profile

Kenalpasti Masalah

Sekiranya anda cuba gunakan satu arahan tetapi arahan tersebut tidak dijumpai di mana mesej "arahan: Command not found" dipaparkan, maka terdapat beberapa kemungkinan iaitu:-

Direktori di mana arahan tersebut berada, tidak diletakkan dalam pembolehubah PATH dalam skrip login anda. Oleh itu sila ubahsuai fail skrip tersebut dan tambah direktori berkenaan. Setiap direktori mestilah dijarakkan di antara satu sama lain dengan ruang kosong (bagi pembolehubah path) atau dua titik bertindih (bagi pembolehubah PATH). Anda boleh gunakan arahan find untuk mencari direktori di mana arahan tersebut berada. Andaikan anda ingin mencari arahan chmod. Caranya adalah seperti berikut:-
% find / -name chmod -print find: cannot read dir /opt/lost+found: Permission denied find: cannot read dir /usr/lost+found: Permission denied /usr/bin/chmod %
Dari maklumat di atas didapati bahawa arahan chmod terletak dalam direktori /usr/bin. Oleh itu pastikan direktori tersebut terdapat dalam pembolehubah PATH dalam skrip login anda. Bagi mesej "find: cannot read dir /opt/lost+found: Permission denied", ia bermakna anda tidak mempunyai kebenaran untuk mencari dalam direktori /opt/lost+found. Mesej ini boleh diabaikan.

Arahan tersebut memang tidak wujud. Ini boleh dipastikan apabila anda selesai melakukan arahan find seperti di atas di mana tiada maklumat dipaparkan (selain mesej "Permission denied").

[ Isi Kandungan ]