Streszczenia Wykładów Klubowych

wykład z 25 pazdziernika.

Temat: "Rozwój mormonizmu w drugiej połowie XIX w. w USA"

Krzysztof Więckowski

Po kilkunastoletniej migracji na zachod kontynentu i osiedleniu sie na pustkowiu w okolicach Slonego Jeziora, mormoni starali sie utworzyc tam panstwo o charakterze wyznaniowym. W 1849 zalozywszy panstwo Deseret wyslali do Waszyngtonu wniosek o przyjecie owego panstwa w poczet stanow. Petycja ta, podobnie jak i kolejnych posylane w ciagu kolejnych czterdziestu lat, spotkala sie z odmowa. Dlatego do roku 1896 obszar Deseretu mial status terytorim Stanow Zjednoczonych o nazwie Terytorium Utah, co wiazalo sie z duzo wieksza zaleznoscia od Waszyngtonu. Okres ten charakteryzowal sie polityczna walka pomiedzy Kosciolem mormonow a wladzami federalnymi. Toczyla sie ona wokol poligamii, uznawanej przez mormonow za obowiazek religijny, a przez Waszyngton traktowanej jako relikt barabarzynstwa. Ponadto wladze federalne dazyly do sekularyzacji instytucji publicznych w Utah oraz ograniczeniu politycznej i ekonmicznej sily Kosciola. Sprzecznosc intencji mormonow z amerykanskimi standardami byla wszelako trudna do udowodnienia, poniewaz dominacja Kosciola nie byla na ogol sankcjonowana przez odpowiednie uregulowania prawne. Mormoni dzialali bowiem w bialych rekawiczkach, pozornie dostosowujac sie do swieckiego modelu panstwa, ktorego wymagal rzad w Waszyngtonie. Ostatecznie represje polegajace na wiezieniu poligamistow, de facto pozbawieniu mormonow praw wyborczych i mozliwosci zasiadania na lawie przysieglych, odebranie im kontroli nad szkolami publicznymi, a nade wszystko konfiskata koscielnego majatku zadecydowaly o kapitulacji mormonow. W 1890 wyrzekli sie poligamii, a Kosciol zrezygnowal z politycznych ambicji zachecajac wiernych do wyboru jednej z dwoch ogolnoamerykanskich partii. Dzieki tego typu ustepstwom w 1896 Utah moglo stac sie 45. stanem.

wykład z 29 listopada.

Temat: "Odmieniec - swój czy obcy"

Ania Wojtyńska

Na początku dobrze jest zdać sobie sprawę, że pytanie o "Odmienność" jest też pytaniem o "Normalność". Jest pytaniem o kryteria, które pozwalają nam przyporządkować kogoś do "normalnych" a kogoś do "odmieńców". Najłatwiej odpowiedzieć, że "normalność" to synonim zjawisk powszechnych, charakterystyczych dla większości. Zatem "Odmienność" nie jest cechą obiektywną, a zależy od kontekstu, od ludzi, którzy przypisują komuś etykietę "Odmieńca". I tak w trakcie naszych badań chcieliśmy sprawdzić kogo na polskiej wsi postrzega się jako tytułowych "Odmieńców". W tym miejscu od razu pojawił się problem: jak pytać o tych Innych? Nie wystarczy opracować listy cech "znacząco odmiennych", jak na przykład staropanieństwo czy kalectwo. W praktyce terenowej okazywało się, że te niby obiektywne kryteria nie muszą auomatycznie oznaczać "Odmienności". Ale i na odwrót - ktoś, kto z pozoru wydaje się "Normalny" może zostać uznany za "Odmieńca". W tej sytuacji pomocne jest wprowadzenie pojęcia sankcji. Otóż jej obecność miałaby oznaczać naznaczenie "odmiennością". Warto w tym miejscu dopowiedzieć, że sankcja nie musi być jedynie negatywna, nie musi też oznaczać wyłączenia, chodzi raczej o szczególne traktowanie takich osób. Pomijając w tej chwili stare panny, starych kawalerów, panny z dzieckiem, artystów ludowych, samotników czy przechrzty i wielu wielu innych obciążonych potencjałem "Odmienności", z tej licznej galerii "Odmieńców" wybieram do dalszej refleksji jedynie osoby psychicznie chore czy właściwie za takie uważane. Na wsi sš one najczęściej określane jako głupek, wariat czy "niedorozwinięty". To, co na początku bardzo intryguje i zastanawia, to niejednoznaczny stosunek do tych osób. Wielokrotnie ludzie mają opory przed jasnym określeniem kogoś jako "głupka". Wychodzšc od tej ambiwalencji, dochodzimy do wniosku, że w świadomości naszych rozmówców istnieje jakby intuicyjna definicja głupoty, na którą składają się między innymi takie cechy jak agresja, niezdolność do pracy, niezaradność, unikanie kontaktów z ludźmi. Jednak doświadczana rzeczywistość jej nie potwierdza. Abstrakcyjna definicja nie daje się zastosować do fizycznie bliskiego, "swojego" głupka. Jak wyraził to jeden z rozmówców: "Ale u nas prawdziwych głupków to nie ma".

1) "swój a obcy" - to, można powiedzieć, klasyczna opozycja w etnografii (wszak przy pewnym uproszczeniu etnografię można zdefiniować jako opis Obcości)

2) referat był streszczeniem pracy laboratoryjnej napisanej przeze mnie i Adama Balcera, a której tytuł brzmi "Oswajanie odmienności". Praca ta powstała jako podsumowanie dwuletnich badań na temat: "Odmieńca i Odmienności w kulturze wsi".

wykład z 24 kwietnia 1999 (Dzie\'n Ziemi)

Temat: "Diffusion on curved, periodic surfaces"

Dariusz Plewczy\'nski

I present a simulation algorithm for a diffusion on a curved surface given by the equation phi(r)=0. The algorithm is tested against analytical results known for the diffusion on a cylinder and a sphere and applied to the diffusion on the P,D,G periodic nodal surfaces. It should find application in the interpretation of the 2D exchange NMR spectroscopy data of the diffusion on biological membranes.

The transport modes of molecules in a living cell, i.e., in a cytoplasm, between the cytoplasm and the nucleus, or along biological membranes should provide direct information about the architecture of living cells on the microscopic and mesoscopic level. So far studies were focused on the discrimination between the directional and diffusional motion in living organisms and the sole quantity determined from them was the diffusion constant. New experimental NMR techniques combined with new theoretical tools are expected to yield information about the geometry and topology of the region where the diffusion takes place in the spirit of Kac famous question:

"Can one hear the shape of a drum?"

or, in other words, can we obtain the geometry of the region from the spectrum of the diffusion operator in that region?

The method of the 2D exchange spectroscopy in 2H NMR originally developed by Wefing and Spiess for the study of a slow reorientation of molecules in solids has been recently applied to the diffusion on lipid membranes on the microscopic and mesoscopic scales. The typical length scale probed by the technique ranges from tens of A up to tens of thousands Angsterms and the typical times range from tens of microseconds up to hundreds of milliseconds or even seconds. This novel experimental technique provides a direct quantitative measure of the space-time correlation function of the orientation of local surface normals for individual molecules. The molecule diffusing on a lipid membrane changes its orientation in time because of the curvature of the membrane and from the NMR experiment in the case of axially symmetric coupling tensor one obtains the probability, P(beta,t), that in time t the orientation, n, changes by the angle beta:

cos(beta) = n(0)*n(t). (a)

The probability P(beta,t) is called reorientational angle distribution, RAD. Due to the symmetry properties one in fact probes the symmetrized function: Psym(beta,t)=P(beta,t)+P(pi-beta,t). From this correlation function some geometrical and topological properties such as the Gaussian and mean curvatures and the distribution of the orientations of the vectors normal to the membrane can be extracted. The interpretation of the experimental data is hampered by the lack of theoretical tools. In particular there is no simple and general algorithm in physics for solving the diffusion problem on a curved surface given by the general equation:

phi(r)=0. (b)

The diffusion equation can be explicitly solved only in some special cases (e.g., a sphere or a cylinder) but not in the general case of Eq.(b). In my lecture I present a general simulation algorithm for studying diffusion on any surface given by Eq.(b) and apply it to the diffusion on periodic, nodal surfaces introduced by Mackay. It has been shown recently that the inner membranes (endoplasmatic reticulum) inside living cells form very beautiful periodic surfaces and that is why we have decided to apply the method first to periodic surfaces.