La regulara deksesop' de Esperant'

(ikse, oke, en kunoa Esperant')

1. Neas ekzist' de nedefinita artikol'; nuras ekzist' de difinita artikol' (la)
2. Substantivas la hav' de l' finigx' o. Porformadas je l' multenombr' aldon' de l' finigx' j. Nur duopas la kazar': nominativ' kaj akuzativ'; la lasta ricevatas el la nominativ' per la aldon' de l' finigx' n. Je esprim' de l' kazceter' peras help' de prepocizioj. (Je l' genitiv' peras de, je l' dativ' peras al, je l' ablativ' peras per).
3. Je l' fin' de l' adjektiv' peras a. Samkielas kiel cxe substantiv' pri kaz' kaj nombr'. Je l' komparativ' faras la vort' pli, je l' superlativ' vort' plej; kunjunkci' ol uzigxe cxeas je l' komparativ'.
4. Jenas cxiu numeral' fundamenta (ne deklinaciatas): unu, du, tri, kvar, kvin, ses, sep, ok, naux, dek, cent, mil. La dekar' kaj centar' formatas per simpla numeralkunig'. Aldonigxas la finigx' de l' akjektiv' por la signad' de numeral' orda; por la multobla - la sufiks' obl, por la nombrona - on, por la kolektiva - op, por la disdivida - la vort' po. Kromas la uzebl' de numeral' substantiva kaj numeral' adverba.
5. La persona pronomar': mi, vi, li, sxi, gxi (pri objekt' aux best'), si, ni, vi, ili, oni; je pronom' poseda peras aldon' de l' finigx' adjektiva. Substantivkielas la deklinaci'.
6. La deverba sxangx' ne lauxas je person' nek nombr'. Jenas la formar' de l' verb': estantas la temp' kun finigx' -as; estintis la temp' kun -is; estontas la temp' kun -os; kondicxmodas -us; ordonmodas -u; sendifinmodas -i. Participar' (kun senc' adjektiva aux adverba): igas je aktivec' kaj estantec' -ant; je aktivec' kaj estintec' -int; je aktivec' kaj estontec' -ont; je pasivec' kaj estantec' -at; je pasivec' kaj estintec' -it; je pasivec' kaj estontec' -ot. Responda form' de l' verb 'esti' kaj particip' pasiva de l' bezonata verb' perhelpas je formad' de cxiu form' de l' pasiv'; cxe pasiv' cxeprepozicias 'de'.
7. Je l' fin' de adverb' peras e; komparada gradar' samkielas je adjektiv'.
8. Postulas cxiu prepozici' je l' nominativ'.
9. Legatas cxiu vort', kiel gxi skribitas.
10. La akcent' cxiamas sur la antauxlasta silab'.
11. Simplkunig' formperas je vort' kunmetita (cxefvort' enfinas); ankaux memstare vortas la gramatikaj finigxoj.
12. Cxe jama nea vort', forlasatas vort' ne.
13. La ricev' de finigx' de l' akuzativ' kromporas montr' de direkt'.
14. Difinite kaj konstante signifas cxiu propozici'; sed seas la dev' pri uz' de ia prepozici' kaj neas la montr' de rekta senc', kia nome prepozici' prenendas, tiamas la uz' de l' prepocizi' 'je', kiun mankas memstara signif'. Ankauxas la anstatauxa uzebl' de l' akuzativ' sen prepozici'.
15. Pri l' fremdvortar', kiu en lingvplimult' elunufontas, sensxangxas la uz' en la lingv' Esperant'. Nuras ilia ricev' de l' ortografi' de tiu cxi lingv'. Sedas la plibonuz', cxeante vortoj diversaj de unu radik', de sensxangxa nura vort' el fundament' kaj la elform' de ceteraj laux l' regular' de l' lingv' Esperant'.
16. Eblas la forest' de l' finvokal' de l' substantiv' kaj de l' artikol', kajas la anstatauxig' per apostrof'.