เมื่อก่อนนี้การส่งจดหมายถึงกันถือเป็น "สื่อ" ที่มีประสิทธิภาพสูง ใช้เวลาไม่นานนักในความรู้สึกของคนสมัยนั้น คือประมาณ 3 วันในประเทศ และประมาณ 7 วันไปต่างประเทศ หากข้อความมากก็เสียสตางค์มากขึ้นตามน้ำหนัก หากกลัวไม่ถึงมือผู้รับก็ลงทะเบียนเสียหน่อย หากอยากเร่งให้เร็วขึ้นก็เพิ่มสตางค์ ส่งเป็นจดหมาย หรือพัสดุด่วน

วันดีคืนดีก็มีกระทาชายที่เรียกกันว่า บุรุษไปรษณีย์ (เพราะไม่เคยมีสตรีไปรษณีย์) ที่อาจต้องเสี่ยงภัยกับสุนัขประจำบ้าน นำเอาจดหมายดังกล่าวมามอบให้ผู้รับ

แล้วก็มีสมัยที่เราเริ่มคุ้นเคยกับการใช้โทรศัพท์ จนกระทั่งเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ เพราะมีสารพัดประโยชน์ ถามว่าหากธุรกิจขาดโทรศัพท์ จะเกิดอะไรขึ้น ก็ไม่กล้าจะคิดถึงผลที่ตามมา หรือหากถามว่าหากวัยรุ่นขาดโทรศัพท์จะเกิดอะไรขึ้น แม้ผู้ปกครองบางท่านอาจจะยิ้ม เพราะจะได้ไม่มีอาการคุยจนสายโทรศัพท์ไหม้ แต่ผู้ใช้วัยรุ่นอาจจะมีอาการดิ้นก็เป็นได้

ทุกวันนี้ยังคงเป็นความจริงที่โทรศัพท์มีบทบาทต่อการดำเนินชีวิตของประชาชนอย่างกว้างขวาง มีงานวิจัยที่เคยสำรวจประโยชน์ ของโทรศัพท์ท้องถิ่นในชนบท (rural telephone) พบว่า ก่อให้เกิดความคุ้มค่าทางเศรษฐกิจ (cost - benefit) ถึงหกเจ็ดเท่าตัว

จวบจนเรามีวิวัฒนาการของการใช้ "ภาพ" เพื่อเป็นสื่อความหมายทั้งในชีวิตจริงและในความฝัน ในชีวิตจริงโดยมากก็จะออกมาในรูปสื่อสิ่งพิมพ์ต่างๆ ที่มีประสิทธิภาพประกอบเป็นการแสดงข้อเท็จจริงของคน หรือของเหตุการณ์ ซึ่งทำให้มีสีสันและรสชาติในการอ่านและไม่น่าเบื่อ

ส่วนในความฝันเรามีการใช้ภาพ เพื่อสิ่งบันเทิงอารมณ์ในลักษณะต่างๆ นับตั้งแต่ภาพยนตร์ไปจนถึงโทรทัศน์และวิดีโอ จะเห็นได้ว่า แต่ละสื่อก็มีเอกลักษณ์ของตัวเอง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในรูปแบบของการ "สื่อ" ทั้งนี้ โดยมี "เทคโนโลยี" ของการสื่อที่แตกต่างกันไป เช่น การสื่อข้อความที่ใช้เทคโนโลยีของการใช้ "กล้อง" บันทึกภาพในการนำเสนอรูปหรือภาพยนตร์นั่นเอง

ส่งเหล่านี้เรามีความคุ้นเคยกันมาเป็นศตวรรษ แต่ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เกือบเรียกได้ว่ามีการ "ปฏิวัติ" ในเรื่องของ "สื่อ" อย่างรวดเร็วและรุกเร้า เพราะสื่อทั้งหลายเริ่ม "รวม" เข้าหากันแทนที่จะแยกกันทำหน้าที่

สาเหตุใหญ่เพราะวิวัฒนาการความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี ด้านโทรคมนาคมและคอมพิวเตอร์ จึงเกิดศัพท์ใหม่ของคำว่า"สื่อ"ที่เรียกว่า "สื่อประสม" หรือ "มัลติมีเดีย" คือ การรวมตัวของสื่อต่างๆ นั้นเอง สื่อที่หลากหลาย หรือเมื่อสื่อ+สื่อ+สื่อ กลายเป็นสื่อหลายๆ สื่ออยู่ในสื่อเดียวกัน อาจจะฟังดูยอกย้อน แต่เทคโนโลยีไอทีได้ทำให้ความยอกย้อนนี้ กลายเป็นความง่ายไปในชั่วพริบตา

เมื่อเสียงและภาพและข้อมูลต่างๆ รวมตัวเป็นเนื้อเดียวกัน "พลัง" ในการนำเสนอจึงมี "มหาศาล" หากจะถามว่าทำไมถึงต้องสนใจมัลติมีเดีย คำตอบคงอยู่ในบริเวณที่ว่า โลกเล็กลง และสังคมโลกจะกลายเป็น "สังคมหมู่บ้าน" ไปในอนาคตไม่ไกลนัก และเมื่อโลกแคบลงได้ก็หมายความว่า ข่าวสารข้อมูลไหลได้อย่างอิสระ ประเทศใดใช้ประโยชน์ หรือผลิตข้อมูลมาป้อนโลกได้ ประเทศนั้นก็จะได้เปรียบ ประเทศใดมัวแต่คอยรับข้อมูลเขามาใช้ ประเทศนั้นก็จะเสียเปรียบไปจนถึงความเป็นอาณานิคมทางความคิด

การใช้หรือผลิตข้อมูลในอนาคต จะลงล็อคของมัลติมีเดียเป็นส่วนใหญ่ เนื่องจากเทคโนโลยีสื่อสารมีพลังสูงขึ้นทุกวัน จากสายทองแดงก็กลายมาเป็นสายใยแก้วนำแสงที่มีความจุสูง ไปจนถึงดาวเทียมสื่อสารที่ลอยฟ่องเกลื่อนไปในอวกาศ

น.ส.พ. กรุงเทพธุรกิจ