|
สาส์นสมเด็จ (เขียนช่วงปี พ.ศ.๒๔๕๗ - ๒๔๘๖)
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ |
สาสน์สมเด็จ โดยภาพรวม เป็นงานพระนิพนธ์สำคัญของเจ้านายใน พระราชวงศ์จักรีสองพระองค์ ซึ่งมีพระหัตถเลขาไป-มาระหว่างกัน แสดงความรู้ ความคิดเห็น และคำวิจารณ์ มีเนื้อหาครอบคลุมความรู้เรื่องไทยศึกษาเกือบทุกด้าน สาส์นสมเด็จ เป็นหนังสือที่มิได้มีความมุ่งหมายแสดงความรู้เรื่องใดเรื่อง หนึ่ง หากเป็นพระหัตถเลขาส่วนพระองค์ของเจ้านายที่เป็นปราชญ์สองท่าน อันมีไป- มา ระหว่างกันเพื่อแลกเปลี่ยนความรู้ความคิด ดังนั้น เรื่องราวที่ปรากฎจึงมีลักษณะ รอบรู้ หลากหลาย ถึงพร้อมด้วยอัจฉริยภาพ มีลักษณะเป็นสหวิทยาการ เป็นคุณ ประโยชน์อย่างยิ่งแก่การรู้จักเรื่องไทยศึกษา ทั้งประวัติศาสตร์โบราณคดี ศาสนา ศิลปกรรม วรรณคดีและอักษรศาสตร์ ฯลฯ จึงมีคุณค่าเป็นหนังสืออ้างอิงสำคัญเล่ม หนึ่ง สาส์นสมเด็จเป็นพระนิพนธ์ของเจ้านายสองพระองค์ ที่ทรงเป็นปราชญ์ ของแผ่นดิน ต่างทรงเป็นกำลังสำคัญของบ้านเมืองมาตั้งแต่รัชสมัย พระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จนกระทั่งเปลี่ยนแปลงการปกครอง ๒๔๗๕ แล้ว สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ จึงเสด็จไปประทับที่ปีนัง ขณะที่สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระ ยานริศรานุวัตติวงศ์ ยังทรงดำรงตำแหน่ง ผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน ในช่วงหลังวันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๗๕ ขณะที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จไปประทับ ต่างประเทศ โดยพระสถานะที่มีโอกาสจะรู้และสามารถศึกษาความรู้ได้ โดยความสน พระทัยและพระปรีชาในทางส่วนพระองค์ เป็นปัจจัยสำคัญต่อการมีส่วนร่วมทางสังคม ทางวิชาการ อันเป็นที่มาแห่งความรู้ และการที่ทรงแลกเปลี่ยนความรู้เมื่อสองพระองค์ ล่วงเข้าพระปัจฉิมวัย แสดงถึงความถึงพร้อมทางความคิด ความสุขุมคัมภีรภาพ รส นิยมและพระนิสัยใฝ่ดี อันควรจูงใจคนให้โดยเสด็จ แม้โอกาสของแต่ละคนและความ เป็นไปได้จะทำให้ดีเสมอเหมือนจะเป็นไปได้ยากก็ตาม นี่คือคุณค่าในการนำทางความ คิดและสุนทรียภาพทางปัญญา |
