ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการแปรรูป

โดย เกษม จาติกวณิช

          หมายเหตุ : เมื่อวันที่ 31 มีนาคม อดีตผู้ว่าการการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย(กฟผ.) รวม 5 คน ประกอบด้วย นายเกษม จาติกวณิช,นายเผ่าพัชร ชวนะริขิกร,นายสมบูรณ์ มณีนาวา,นายวีระวัฒน์ ชลายน และนายวิทยา คชรักษ์ พร้อมด้วยอดีตรองผู้ว่าการ กฟผ. 13 คน และอดีตผู้ช่วยผู้ว่าการ กฟผ. 1 คน รวม 19 คน ได้นัดหมายหารือกันที่โรงแรมดุสิตธานี ใช้เวลาหารือประมาณ 3 ชั่วโมง จากนั้นนายเกษม จาติกวณิช เป็นตัวแทนเปิดให้สัมภาษณ์

          เรามาเราไม่ได้จะแถลงว่าเราคิดถูกเสมอไป แต่ตั้งใจว่าเรามาทบทวนกันซิว่าเรื่องพวกนี้เกิดได้อย่างไร ขอเรียนว่าการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย(กฟผ.) เป็นรัฐวิสาหกิจพื้นฐานเลย ทั้งโลกยอมรับ ไม่ใช่ผมมาพูด กับน้ำประปามีหลายประเทศซึ่งเป็นประเทศใหญ่เขาก็ยังใช้รัฐเป็นเจ้าของกิจการเพราะนอกจะเป็นพื้นฐานแล้วมันยังเกี่ยวกับความมั่นคงของประเทศ ไม่ใช่เรื่องสงครามหรอก แต่เป็นเรื่องเกี่ยวกับชีวิตประจำวันของคน ถ้าโรงงานไม่มีไฟฟ้า เศรษฐกิจก็พัง ทำนองเดียวกับประปาแต่ผมเป็นผู้ว่าการไฟฟ้าฯก็จะพูดแต่ไฟฟ้า

          ขอยกตัวอย่างการปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย(ปตท.) ผมก็ทำมา เป็นทั้งกรรมการ ประธานไทยออยล์ กิจการน้ำมันเป็นมาเยอะ ที่พูดเนี่ยว่าทำไปแล้วไม่ดี ทำไปแล้วก็ดีได้ผลสมประสงค์ของรัฐบาลที่จะระดมทุน ทีนี้ กฟผ.ไม่เหมือน สมมุติน้ำมันของ ปตท.ขาดก็ยังสามารถไปซื้อเชลล์ คาลเท็กซ์ได้ หรือไม่พอก็ไปซื้อสิงคโปร์ใส่เรือได้ แต่ถ้าไฟฟ้าทำไม่ได้ ถ้าไม่พอ ยิ่งประเทศอย่างเราที่ขยายกิจการพลังงานเร็วมากยิ่งสำคัญว่าเราจะต้องมีไฟฟ้าให้เพียงพอและมั่นคง ไม่ใช่วันหนึ่งพอ วันหนึ่งไม่พอ ต้องบริการที่ดีสมบูรณ์แบบ เพราะฉะนั้นไฟฟ้าขาด 1.ไม่รู้จะเอาจากไหน สิงคโปร์ไม่มี มาไม่ได้ ประเทศไหนไม่มีสายไฟทำไม่ได้ 2.ถ้าเขาไม่มีกำลังการผลิตเผื่อก็ทำไม่ได้ ถ้าบอก เอาล่ะเพิ่งรู้ตัวว่าเกิดภาวะอย่างนี้ ท่านรู้หรือเปล่าว่าโรงไฟฟ้าเครื่องจักรหนึ่งเครื่อง หนึ่งโรง ใช้เวลา 3-4 ปี บางโรง 5 ปีจึงจะทำได้ ถ้าปล่อยภาวะให้ถึงจุดนั้นมันจะเกิดวิกฤต

          เราต้องมาช่วยกันคิดให้ดีว่ากิจการประเภทนี้ควรจะอยู่ในความควบคุมของรัฐหรือไม่ มันเกิดขึ้นแล้วที่น้ำในเขื่อนไม่พอ ท่านจำได้ไหม พวกเรากลัวว่าจะสร้างโรงไฟฟ้ามาทดแทนไม่ทัน ก็ไปได้ก๊าซเทอร์บายด์มา ไม่ว่าค่าผลิตจะแพง 3-4 เท่ากับค่าขายไฟ เราก็ไปซื้อมาเครื่องพวกนี้ยังอยู่ที่บางปะกงทำไมพวกนี้ทำได้ก็เพราะเป็นของรัฐซึ่งไม่สนใจเรื่องกำไรขาดทุน ต้องทำให้ได้ก่อน เมื่อได้แล้วก็ทำให้คุ้มทุนอย่าเป็นภาระของประชาชนผู้เสียภาษี หารายได้ตัวเองเพื่อไปขยายลงทุนได้จังหวะจะโคน อันนี้เขาเรียกกำไร

          แต่กำไรการค้าเขาเรียกอีกอย่าง กำไรของการไฟฟ้าฯเพื่อเอาไปลงทุนใหม่ กำไรอย่างเดียวไม่พอ ก็ต้องไปกู้ แต่ไปกู้เงินตัวเปล่าไม่มีใครให้ต้องมีฐานะการเงินดีพอสมควร นี่เป็นหลักใหญ่ของการไฟฟ้าซึ่งไม่ควรลืม นี่เป็นหลักการตั้งแต่ธนาคารโลก ที่ผู้ว่าการเขียนหลักการและ พ.ร.บ.การไฟฟ้ายันฮี

          มาพูดถึง กฟผ. ทำอะไรที่ผิดพลาดสมควรจะแปรรูปหรือไม่ ผมขอเรียนอย่างที่มาวันนี้ไม่ได้บอกห้ามไม่ให้แปรรูป หรือแปรรูปดี ไม่เกี่ยว แต่เรียนให้ทราบว่าก่อนจะทำอะไรเรื่องนี้เรื่องใหญ่ ก็ไม่อยากทำอะไรพลาด ถ้าใครคิดว่าทำดีก็ทำไป แต่พวกเราเป็นคนต้นที่เริ่มกิจการไฟฟ้าที่เห็นอย่างทุกวันนี้ กิจการไฟฟ้านี้มี พ.ร.บ.ที่ดี แต่ พ.ร.บ.การไฟฟ้าแข็งมากเรื่องการเมือง เค้าไม่ให้ใครมาเกี่ยวเลย เป็นประธานก็ไม่ได้ เพราะฉะนั้นระยะ 47 ปีนี้การไฟฟ้าถึงเจริญรุ่งเรือง ท่านไม่เคยได้ยินข่าวว่ามีการโกง ทำอะไรที่เสียหายอันนี้หัวใจของการทำงานของการไฟฟ้า เรารักษาสถานภาพและประวัติเราอย่างดี อีกอย่างโชคดีของ กฟผ.ที่ประธานกรรมการแต่ละท่านยุคที่เราอยู่ก็ระดับอดีตนายกรัฐมนตรีเกือบทั้งสิ้น ตั้งแต่คุณทวี บุณยเกตุ,คุณพจน์ สารสิน,สัญญา ธรรมศักดิ์ และองคมนตรี เชาว์ ณ ศีลวันต์ ก็เป็นคนที่มีบารมี ไม่ยอมที่จะให้เกิดเหตุการณ์ที่ไม่เหมาะสม

          มาถึงว่าเราจะเปลี่ยนหลักการเหล่านี้ดีหรือไม่ ผมจะไม่ตอบวันนี้ เราก็คุยกันแล้วประวัติของการเป็นมา โลกเป็นยังไง โลกที่รัฐบาลขายไปแล้วอยากเอากลับก็มี อย่างอังกฤษก็กำลังเป็น ฝรั่งเศสก็เป็นของรัฐ แม้แต่มหาธีร์ของมาเลเซียยังบอกเลยว่าเสียใจมากที่ไปขายกิจการ วันนี้เขายังอยากจะเปลี่ยนใจ ความเป็นมาถึงวันนี้มีประวัติยาว ผมก็เห็นใจรัฐบาลท่านก็เดินตามกันเรื่อยมา แล้วก็มีนักวิชาการที่ไม่ค่อยเห็นภาพรวม ไทยมีหลายเรื่องผสมผสานกันออกมาเป็นรูปที่ไม่ค่อยสวยไม่ได้แพลนกันมาตามประวัติ

          เรามาคุยกันว่าเอ๊ะแล้วไอ้เรื่องแปรรูปมันมาจากไหน จำได้ว่าครั้งหนึ่งสมัยคุณชาติชาย ชุณหะวัณ อดีตนายกฯก็บอกว่าแทตเชอร์ นายกรัฐมนตรีอังกฤษเขาแปร ทำไมเราไม่แปรสภาพ เราจะได้ไม่เป็นภาระกับรัฐบาลในการจะต้องมาดูแล เดี๋ยวนี้อังกฤษก็กำลังจะเปลี่ยนใจไม่รู้ทำหรือยัง มาปัญหาแล้วเป็นภาระรัฐบาลที่จะต้องไปประกันการันตี มันกฎธนาคารโลกถ้ารัฐกู้ไม่ให้รัฐบาลประกันเขาก็ไม่ให้กู้แต่เขาก็เชื่อใจ มีอีกกฎหนึ่งว่าเลี้ยงตัวไม่ได้อาละวาด แต่รัฐบาลต้องการันตีเพื่อเขาอยากเห็นว่ารัฐบาลหรือการเมืองไม่ยุ่งเกี่ยว เพราะการเมืองเกี่ยวกับหลายอย่าง

          สมมุติว่ารัฐบาลอยากจะเอาใจประชาชนขายไฟถูกๆ เงินก็ไม่ไปใช้เขา เขากลัวที่สุด แม้แต่รัฐบาลที่ดีก็ต้องเอาใจ เขาต้องดูแลกรรมการไม่ให้ยุ่ง ต้องมีบารมีพอ ไม่งั้นเขาอาละวาดแน่ ยุคนั้นเราพึ่งเขา สมัยจอมพล ป. จอมพลสฤษดิ์ จอมพลถนอม สู้กันหนักในสภาจะยอม พ.ร.บ.ให้แบงก์ขี่คอหรือ ท่านคงจำได้ว่าสู้กันจนกระทั่งจอมพล ป.ชนะแล้วไปแพ้วันหลัง ท่านต้องไปอยู่ต่างประเทศ ประวัติมันมีมากกว่าเราจะสร้างกิจการอย่างนี้มาให้เป็นสมบัติของชาติ

          ผมเป็นมาหลายอย่าง พ่อค้าก็เป็น ขายน้ำมัน ขายปุ๋ย เป็นหมดเวลานี้ก็ขายรถไฟฟ้าอยู่ ก็ยังไม่แน่ว่าจะเกิดอะไรขึ้น มีประสบการณ์มามาก ผลจะดีจะเลวก็ได้พยายามแล้ว ยุคหนึ่งใครมีปัญหาอะไรก็ "ซูเปอร์เค" อันนี้ไม่ได้อวดนะ มันมาอย่างนี้...ที่พูดเนื่องจาก กฟผ.เป็นองค์กรประเภทหนึ่งควรรักษาไว้ แต่จะทำอะไรให้ กฟผ.มั่นคงขึ้นแล้วแต่ เราก็มาประชุมกันเล่าถึงประวัติว่าดียังไง

          ปัญหาที่พูดกันหนักคือการเงินว่า ถ้า กฟผ.ไปแล้วรัฐบาลจะได้ไม่เป็นภาระ อันนี้รู้สึกมันห่างความจริงมาก ไม่จริง อะไรเงินทองที่ลงไปคุ้มค่าแต่อยากทำให้ตลาดหลักทรัพย์ดีขึ้นมีหุ้นก็ว่าไป อันนี้เราไม่เกี่ยว รัฐจะต้องตัดสินใจและรัฐนี้คงจะต้องมีผู้ที่ดูแลให้ดีเพราะอะไรบางเรื่องดูง่าย พูดแล้วก็หลักการสวยแต่พอทำเข้าไม่ได้เป็นอย่างว่า 1.กะการผิด 2.ผู้กระทำไม่ค่อยดีนักไม่มีประสิทธิภาพบ้าง ผมไม่อยากพูดน่ะ เพราะบางอย่างในหลวงก็รับสั่งแล้วก็รู้กันอยู่

          ทีนี้ที่เรามานี้ 1.เพื่อพบกันไม่ได้พบกันมานาน เรามาปรึกษากัน นั่งคุยกันอย่างเปิดอก ไม่ตั้งใจจะบีบคั้นใครทั้งสิ้น อันนี้ขอเรียนไม่ได้ตั้งใจจะมาบีบคั้นใคร เราไม่มีประโยชน์ไม่มีอำนาจ การเมืองอะไร บีบคั้นใครก็ไม่ได้ แต่เป็นห่วงเรื่องที่เกิดขึ้นกับชาว กฟผ.ที่รักเหมือนลูกเหมือนหลาน ไม่อยากให้ลำบาก แต่เขาต่อสู้เรื่องที่เขาเห็นว่ามันเป็นอย่างนั้นจะถูกจะผิดก็ต้องดูกัน

          หลักการที่เรามาประชุมกัน คำถามต่างๆ จะเตรียมคำตอบแต่ไม่ใช่ว่าเราจะถูกเสมอไป ทางโน้นมีปัญหาอะไรชี้แนะก็ว่ามาแต่วิธีการที่จะเอา กฟผ.เข้าตลาดหุ้นนั้นความจริงได้เงินไม่เท่าไหร่เทียบกับการลงทุน กฟผ.ต่อปีได้เงินไม่เท่าไหร่หรอก อีกอย่างที่บอกว่าการแปรรูปเพื่อให้ กฟผ.มีประสิทธิภาพฟังแล้วเรารู้สึกน้อยใจ สร้างมาได้ทุกวันนี้ถ้าไม่มีประสิทธิภาพจะอยู่ได้อย่างไร ใครๆ มาดูก็ต้องเอาไปเป็นตัวอย่าง ส่วนใหญ่เราควรจะภูมิใจที่มีองค์กรอย่าง กฟผ. ในแง่ชื่อเสียง ส่วนใหญ่ที่ผมเห็น แม้แต่เสียงประชาชนส่วนใหญ่ยังเข้าใจและเชื่อว่า กฟผ.ใช้คนมาก เงินใช้ไปมาก ราคาค่าไฟฟ้ามันเลยถูกไม่ได้

          อันนี้อยากเรียนให้ชัดเลยว่า 1.แรงงาน กฟผ.เป็นแรงงานที่มีประสิทธิภาพ ใช้ไฟฟ้ามหาศาลอย่างทุกวันนี้ได้ก็ต้องมีแรงงานที่มีประสิทธิภาพ 2.ถ้าลดแรงงานค่าไฟจะถูกลงสักเท่าไหร่ ค่าแรงงานทั้งหมดนับหมดแล้วทั้งโบนัสแค่ 5% บางทีก็ 3% ซึ่งจะลดได้สักเท่าไหร่ถ้าจะเอากันจริงๆ ถ้าจะบอกว่าจะลดได้สักเล็กน้อยก็เอา ถ้าหมอจะผ่าตัดฝีแทนที่จะเอาอะไรมาสะกิดให้ออกไป ก็เอาอีโต้จามเลยเปลี่ยนเลย ผมว่าคิดให้ดี สิ่งที่นึกกลัว ไม่เข้าใจ องค์กรของ กฟผ.มันเข้าใจยากเหมือนกัน เรื่องไม่มีประสิทธิภาพ

          คนแก่มันมีความในใจก็อยากระบายให้ลูกให้หลานทราบบ้าง แต่ขออย่างเดียวถ้าจะทำอะไรให้มีเหตุผลที่ดี ที่ถูกต้อง อย่าไปตามกระแส กระแสมันเกิดขึ้นได้ตามยุคตามสมัยทุกชาติ ที่ถูกต้องอย่าไปตามกระแสยุคสมัยท่านชาติชาย ท่านก็เห็นด้วยทีหลังว่า เฮ้ยไม่ได้นั่นมันเรื่องการเมืองที่จะไปขายสินทรัพย์ ยุคที่ร้ายที่สุดคือ ยุคไอเอ็มเอฟ เป็นยุคที่เราหมดตัว เขามีคำแนะนำครอบจักรวาลมาเลยให้ขายรัฐวิสาหกิจ แต่ไม่ได้บอกให้ขายไฟฟ้าก่อนหรือไปแปรรูป เขาบอกว่าขายเพื่อเอาเงินมาใช้หนี้ของชาติจะได้น้อยลง ซึ่งก็ถูกต้อง แต่นี่รัฐบาลนี้เก่งหาเงินมาได้เยอะใช้หนี้ไอเอ็มเอฟหมดได้ ที่เขาพูดมาตอนนั้นเถียงยากเนื่องจากจะเป็นเหมือนอาร์เจนตินาว่าขายตัวต้องขายกิจการของหลวงไปก่อน แต่เขาไม่ได้บอกให้เลือก แต่เหตุการณ์นั้นหมดไปแล้ว

          ทีนี้ที่เรามาประชุมอยากขอร้อง ให้เหตุการณ์ต่างๆ ให้ดูย้อนกลับไปดูความเป็นมา ถ้าคุณยุบเราเข้าตลาดหุ้นเพียงนิดเดียว ไม่ได้เงินไปก่อสร้างอะไรสักเท่าไหร่ แต่เราจะต้องแก้ พ.ร.บ. กฟผ.ก็อยู่ไม่ได้ ถ้าต้องยกเลิก พ.ร.บ.เป็นแม่บท ถ้าใช้ถูกต้องจะเป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติ ผมเพิ่งรู้จากรองผู้ว่าการทั้งหลาย บางคนก็อยู่ในแปรรูป บางคนก็เป็นนักกฎหมายก่อนที่จะเข้าตลาดเพื่อให้ได้เงินก้อนมาจะต้องยกเลิก พ.ร.บ.การไฟฟ้า อันนี้หนักใจมาก ให้คิดให้ดี เพราะเป็นหลักของไฟฟ้า ก็เปิดอก มันมากกว่าที่คิด มันเห็นแล้วมันทนไม่ได้ ต้องทวงบุญคุณบ้าง ขอใช้สิทธิที่เป็นการไฟฟ้า ขอใช้ความเป็นการไฟฟ้าซึ่งพวกเราภูมิใจ ให้เป็นประโยชน์บ้าง จะให้คำแนะนำทุกคน ไม่ว่าจะเป็นฝ่ายรัฐบาล ฝ่ายสหภาพฯ ฝ่ายสภาก็จะยินดี และเราจะประมวลสิ่งที่เราคุยเพื่อให้เห็นว่าเราคิดอย่างไร

          แต่ถูก ผิด เราไม่มีอำนาจ ที่จะไปบอกให้ทำอย่างโน้น อย่างนี้ เพียงแต่บอกว่า นี่เหตุผล ท่านจะทำอย่างไรก็แล้วแต่ ต่างคนก็คิด ทุกคนก็รักชาติ โดยไม่กลัวจะถูกกล่าวหา เขาจะคิดอย่างไรก็ตามใจ รัฐบาลอาจจะไม่ชอบเราก็ได้เพราะพูดไม่ถูกใจ สหภาพฯรัฐบาลอาจไม่ชอบเราก็ได้ ถ้าอยากเห็นการไฟฟ้ามีความสำคัญต่อประเทศชาติก็ฟังเรา ถ้าเห็นว่าเป็นรัฐวิสาหกิจแห่งหนึ่งก็ช่วยไม่ได้ ได้แต่ฝากพวกเราไว้ขอให้เข้าใจความมุ่งหวังที่เรามาเพื่อจะชี้แจงและความหนักใจ แต่ไม่มีอำนาจที่จะไปต่อรองกับใครเลย

          ขอพูดแค่นี้ พวกเราแก่แล้วไม่มีอำนาจ