Bir top
mermisinin namluyu terk ederken sahip olduğu hıza askeri
terminolojide "İlk Hız", bu ilk hızı, Doppler
ilkesi ile mikrodalga frekanslarında sürekli dalga (CW)
yayarak ölçen sistemlere de "İlk Hız Ölçme Radarı"
adı verilmektedir.
İlk Hız Ölçme Radarından başka yöntemlerle de ilk hız
ölçmek mümkündür. Optik, fotoğrafik, manyetik vb.
sistemler hafiflik, kolay kullanılabilirlik, taşınabilirlik
gibi özetlenebilecek taktik ihtiyaçlara cevap
verememektedir. Bu yüzden zorlu sahra koşullarına dayanıklı
İlk Hız Ölçme Radarının, yakın gelecekte topçu
silahlarının ayrılmaz ve entegre bir parçası olarak,
kullanılmasının gerçekleşeceği değerlendirilmektedir.
ASELSAN, Türk
Topçu Sınıfının Modernizasyonu kapsamında 1980’li yıllarda
başladığı ve K.K.K. envanterine giren Batarya Ateş İdare
Komputer Sistemi'nin (BAİKS) ardından; Topçu Meteoroloji
Sistemi (TMS), Atış Kontrol Bilgisayarlı Modern Silah
Sistemleri ve İlk Hız Ölçme Radar Sistemi Projeleri ile
Topçumuzun en modern cihazlarla teçhiz edilmesi çalışmalarına
devam etmektedir.
İLK
HIZ ÖLÇME GEREĞİ
Sahra topçusu
için doğru mermilerin doğru zamanda, gereken sayıda, doğru
yere atılabilmesini ve her bir hedefin ilk atışta
vurulmasını sağlamak çok önemlidir. Yapılan tanzim atışları,
sadece gereksiz mühimmat sarfına neden olmakla kalmayıp
aynı zamanda atış yapan batarya için, yerinin düşman
tarafından tespit edilmesi nedeniyle hayati bir risk de taşımaktadır.
İlk hızın
topçunun ilk atış isabeti üzerinde ihmal edilmeyecek
etkisi vardır. Amerikan Silahlı Kuvvetleri önemli faktörler
için menzil hatasına yol açan hata faktörlerini çeşitli
denemelerde ortaya koymuştur.
ABD ordu
analizlerinden alınan aşağıdaki tabloda, sözü edilen
faktörlerin 155 mm'lik Obüs için menzil hatası paylaşımı
verilmiştir.
| Menzil |
15
km |
25
km |
35
km |
45
km |
| İlk Hız |
%36 |
%38 |
%44 |
%40 |
| Mermi Uçuş
Karakteristikleri |
%6 |
%13 |
%19 |
%28 |
| Meteorolojik
Faktörler |
%52 |
%48 |
%35 |
%32 |
| Diğer |
%6 |
%1 |
%2 |
%0 |
Bu tablo
incelendiğinde atış doğruluğunu en çok etkileyen
parametrelerin ilk hız ve meteorolojik faktörler olduğu görülmektedir.
İlk hızdan
kaynaklanan hataların kontrol altına alınabilmesi, bu amaçla
geliştirilen İlk Hız Ölçme Radar Sistemlerinin kullanımı
ile mümkündür. İlk hızın doğru şekilde ölçülebilmesi,
atışlardaki mesafe hatasının yüksek bir yüzde ile düzeltilebilmesi
anlamına gelmektedir.
Meteorolojik
faktörlerden kaynaklanan hataların kontrol altına alınabilmesi
için üst hava katmanlarına ait meteorolojik verileri
toplayan Meteoroloji Sistemleri kullanılmaktadır. Bu amaçla
geliştirilen 7321 ASELSAN Topçu Meteoroloji Sistemi (TMS)
1997 yılı içinde K.K.K.’ya teslim edilecektir.
ASELSAN’DA
BUGÜNE KADAR YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER
Kara
Kuvvetleri Komutanlığı’nın talebi üzerine, Haziran
1994 tarihinde ASELSAN MST Grubu bünyesinde İlk Hız Ölçme
Radar Sistemi Projesine başlanmıştır. Bu kapsamda kullanıcı
ihtiyaçları öğrenilmiş, dünyada mevcut olan ilk hız
ölçme radarları incelenmiş ve bu bilgiler kullanılarak
cihazın temel özellikleri belirlenmiştir.
Bugüne kadar devam eden çalışmalar sonucu belirlenen
temel özelliklere sahip ASELSAN İlk Hız Ölçme Radar
Sistemi prototipi tamamlanmış ve çeşitli testlere tabi
tutulmuştur. Bu kapsamda:
-
Sistem ve
yazılımı K.K.K. ihtiyaçlarına uygun olarak geliştirilmiş
ve ASELSAN imali diğer topçu sistemleri ile tam uyumlu
hale getirilmiştir.
-
Sistem, BAİKS
Sistemine tam olarak entegre edilmiş ve tümüyle Türkçe
bilgisayarlı kumanda terminali geliştirilmiştir.
-
Envanterde
mevcut olan toplara takılmak üzere ihtiyaç duyulan
donanım geliştirilmiş ve mevcut olan silah ve mühimmat
tipleri sisteme girilmiştir.
-
Gelecekte
ihtiyaç duyulabilecek değişikliklere yönelik gerekli
altyapı oluşturulmuştur.
-
K.K.K.’nın
acil ihtiyacı göz önüne alınarak, ASELSAN İlk Hız
Ölçme Radar Sistemi’nin üretimi büyük ölçüde
tamamlanmış ve 1997 yılı içinde teslimata hazır
hale gelinmiştir.
-
ASELSAN
MST Grubunun özellikle mikrodalga frekanslarında çalışan
Radar ve Elektronik Harp Sistemlerinin tasarım ve üretimi
sayesinde kazandığı üretim ve test altyapısı, yoğun
mühendislik çalışmaları ile geliştirilerek ASELSAN
İlk Hız Ölçme Radar Sistemine uyarlanmıştır.
ASELSAN
İLK HIZ ÖLÇME RADAR SİSTEMİ ÜRETİM YAKLAŞIMI
ASELSAN, diğer
sistem ürünlerinde olduğu gibi ASELSAN İlk Hız Ölçme
Radar Sisteminde de K.K.K.’nın gelecekte ihtiyaç
duyabileceği değişikliklerin yapılabilmesi, lojistik
desteğin tam olarak sağlanması ve yurtdışına bağımlılığın
azaltılabilmesi için, kit montajı şeklinde değil, doğrudan
parça seviyesinde üretimi hedeflemiştir. Bu tür bir
altyapı oluşturulmadan söz konusu sistemlerin herhangi
bir firma tarafından "gerçek anlamda" yurtiçinde
imal edildiğinin belirtilmesi, inandırıcılıktan çok
uzak görülmektedir.
ASELSAN
İLK HIZ ÖLÇME RADAR SİSTEMİ
ASELSAN İlk Hız
Ölçme Radar (İHÖR) Sistemi;
-
T.S.K.
Envanterinde bulunan bütün silah/mermi/barut
kombinasyonunda mermi ilk hızını büyük bir doğrulukla
ölçebilen,
-
aynı
silah/mermi/barut kombinasyonunda yeterli sayıda yapılan
atışlar sonucu ilgili topun kalibrasyon değerini
hesaplayabilen,
-
daha önce
yapılmış olan çeşitli silah/mermi/barut
kombinasyonundaki atışlardan elde edilen kalibrasyon
değerlerini sistem hafızasında saklayabilen ve
istendiğinde bu değerlere kolaylıkla ulaşılmasına
imkan tanıyan,
-
bir
bataryada bulunan topların "nisbi hız" değerlerini
hesaplayabilen,
-
yapılacak
bir atışın tahmini ilk hızını hesaplayabilen,
-
envanterde
mevcut Batarya Ateş İdare Kompüter Sistemi (BAİKS)
ile entegre çalışabilen,
-
modern bir
İlk Hız Radarından beklenen bütün özelliklere ve
gelişmelere açık yazılım ve donanım altyapısına
sahip,
-
yeni tip mühimmat
ve silah cinsleri için sahrada kolaylıkla
programlanabilme özelliğine sahip,
-
oluşabilecek
herhangi bir arızayı Cihaz İçi Test (CİT) özelliği
ile belirleyebilen,
-
her türlü
hava koşulunda çalışmaya uygun,
-
askeri şartlara
dayanıklı,
-
tek kullanıcı
tarafından işletilebilen,
-
Doppler
prensibi ile çalışan
bir radar
sistemidir.
ASELSAN İHÖR
Sistemi, farklı mermi kare ağırlığı ve barut
hararetinde yapılacak atışlarla top kalibrasyonunun yapılmasına
olanak tanımaktadır. Böylece ağırlık ve barut harareti
dışında farkı olmayan aynı aileden mermiler için
kalibrasyon olanağı sağlanmaktadır.
 |
Ayrıca
ASELSAN İHÖR Sistemi’nde, bir bataryada tek bir
İlk Hız Ölçme Radarı kullanılması durumunda,
bataryadaki tüm topların kalibrasyon ve yönetimi
için namlu numarasını girme olanağı bulunmaktadır.
ASELSAN
İHÖR Sistemi temel olarak RF Ünitesi, Kontrol ve
Görüntü Ünitesi ile Arabağlantı Kablosundan
oluşmaktadır.
|
ASELSAN İHÖR
Sistemi RF Ünitesi topun geri tepmeyen kısmına ve namluya
paralel bir huzme yaratacak şekilde monte edilerek kullanılabildiği
gibi topun yanında bir üç ayak sehpa üzerine yerleştirilerek
de kullanılabilmektedir.
Elde edilen namlu ilk hızının kullanıcıya aktarılması
ve mermi ile topa ait çeşitli parametrelerin sisteme
girilmesi gibi işlemler, Kontrol ve Görüntü Ünitesi üzerinden
yapılabilmektedir. Kontrol ve Görüntü Ünitesi, arabağlantı
kablosu yardımı ile toptan uzakta kullanılabilmektedir.
Topçu atışlarında atış doğruluğunu etkileyen en önemli
parametrelerden biri olan mermi ilk hızını ölçüp, top
üzerinde gerekli kalibrasyon değerini hesaplayabilen
ASELSAN İlk Hız Ölçme Radar Sisteminin, kullanımı ile
aşağıdaki avantajlar kazanılacaktır.
-
Hassasiyet:
Atış tablolarında gösterilen standart ilk hız değeri
yerine güncellenmiş gerçek verinin kullanılması ile
atış hassasiyeti artırılacaktır.
-
Hayatta
Kalabilme:
Tanzim atışlarında azalma sağlandığı takdirde düşman
tarafından silah durumunun saptanması geciktirilecek
veya engellenebilecektir. Her top normal atışlar sırasında
(eğitim, tatbikat gibi) sürekli kalibre edilebileceğinden,
ayrıca kalibrasyon atışına gerek kalmayacak ve topçu
birliklerinin harbe hazırlık durumu geliştirilmiş
olacaktır.
-
Güvenlik:
İlk hız ölçümü ile namlu içindeki gedikler,
tehlikeli durumlar, güvenli olmayan mühimmat anlaşılabilecektir.
-
Koruma
/ Bakım:
Geçmişte elde edilen ilk hız bilgilerinden topun aşınma
durumu hakkında yorum yapılabilecektir. Böylece fazla
aşınmış bir topun kullanımda kalması veya gereksiz
yere kullanım dışı bırakılması önlenebilecek ve
koruma/bakım işlemleri doğru zamanda ve doğru şekilde
yapılabilecektir.
-
Ekonomi:
Tanzim atışlarında azalma mühimmat maliyetini önemli
ölçüde azaltacaktır.
Not: Bu bildiri Kara Harp Okulu Komutanlığı'nca
Haziran 1997'de düzenlenen "Savunma Sanayiindeki
Teknolojik Gelişmeler" Sempozyumunda sunulmuştur.
