ประวัติแห่งอนุพุทธ ๘๐ พระองค์
คณะตรีมิตร และ คณาจาริโย
Ab72
พระเมฆิยเถระ
วิธีระงับวิตกโดยใช้ธรรม ๕ ประการ
ท่านพระเมฆิยะ มีชาติภูมิเป็นมาอย่างไร
ยังไม่ได้พบที่มาแห่งประวัติของท่านที่มีมาในปกรณ์นั้น ๆ กล่าวถึงเรื่องที่ท่านได้อุปสมบทแล้ว
และปรากฏว่าท่านได้เคยเป็นผู้อุปัฏฐากพระบรมศาสดาองค์หนึ่ง
ซึ่งมีในเรื่องอุทานหน้า ๑๐๔ มีความว่า ครั้งหนึ่งพระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ
จาลิกบรรพต ในกรุงจาลิกา ที่ท่านพระเมฆิยะเป็นอุปัฏฐาก
วันหนึ่งท่านพระเมฆิยะเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า
กราบทูลลาพระองค์เข้าไปบิณฑบาตในชันตุคาม เมื่อได้รับพระพุทธานุญาตแล้ว
เวลารุ่งเช้าได้เข้าไปบิณฑบาตในบ้านนั้น เมื่อเวลากลับจากบิณฑบาตเดินมาตามริมฝั่งแม่น้ำกิมิกาฬา
ได้เห็นสวนมะม่วงมีอากาศร่มเย็นเป็นที่น่ารื่นรมใจ
ใคร่จะกลับมาทำความเพียรที่สวนนั้น
ครั้นกลับมาแล้วจึงเข้าไปกราบทูลลาพระผู้มีพระภาคเจ้า พระองค์ตรัสห้ามว่า
ดูก่อนเมฆิยะ เธอจงรอก่อน ดังนี้ถึง ๓ ครั้ง ท่านพระเมฆิยะไม่เชื่อพัง
กราบทูลลาแล้วลุกขึ้นจากอาสนะ ถวายบังคมพระองค์แล้วหลีกไปบำเพ็ญเพียรอยู่ในสวนมะม่วงนั้น
แต่หาได้สำเร็จมรรคผลอันใดสมตามความประสงค์ไม่ เพราะถูกวิตกสามเข้าครอบงำ
จึงกลับมาเฝ้ากราบทูลเนื้อความนั้นให้พระองค์ทรงทราบ
พระองค์จึงตรัสสอนวิธีระงับวิตกสามประการนั้น โดยอเนกปริยาย ชั้นต้น
ตรัสสอนให้ตั้งอยู่ในธรรม ๕ ประการคือ ๑. เป็นผู้มีกัลยาณมิตร ๒.
เป็นผู้มีศีลสำรวมในพระปาฏิโมกข์ ๓. เป็นผู้พูดวาจาเป็นสุภาษิต (วาจาที่ขัดเกลา
คือพูดแล้วไม่นำมาซึ่งโทษ มีแต่จะนำมาซึ่งประโยชน์โดยส่วนเดียว) ๔. เป็นผู้มีความเพียรบากบั่น
๕. เป็นผู้มีปัญญา และตรัสให้เจริญธรรมอีก ๔ อย่าง คือ อสุภะ
เพื่อจะได้ละซึ่งราคะ, เมตตา เพื่อจะได้ละพยาบาท, อานาปานสติ
เพื่อจะได้ตัดเสียซึ่งวิตก และอนิจจสัญญา เพื่อจะได้ถอนขึ้นเสียซึ่งอัสมิมานะฯ
ท่านพระเมฆิยะตั้งอยู่ในโอวาทที่พระบรมศาสดาทรงตรัสสั่งสอนไม่ประมาท
อุตส่าห์บำเพ็ญเพียร ก็ได้สำเร็จพระอรหัตผล เป็นพระอริยบุคคล
นับเข้าในพระสาวกผู้ใหญ่รูปหนึ่ง ท่านดำรงชนมายุสังขารอยู่โดยสมควรแก่กาลแล้ว
ก็ดับขันธปรินิพพานฯ