ႮႠႠႲႠ ႢႳႢႳႸႥႨႪႨ                                  Paata Gugushvili

[ Back ]

Amiran Jibuti

Home
Review
Biblography
Main Dates
Im Memoriam

Revaz Gogokhia
Amiran Jibuti

Georgian Font

ამირან ჯიბუტი
ეკონომიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი

პაატა გუგუშვილი უთვალსაჩინოესი ფიგურაა ქართულ ეკონომიკურ მეცნიერებაში. ამის დასტური მისი ნაშრომებია.

პაატა გუგუშვილის კალამს ეკუთვნის 400-ზე მეტი გამოქვეყნებული ნაშრომი, ისინი უმთავრესად ეკონომიკური მეცნიერების სხვადასხვა აქტუალური პრობლემისადმისადმია  მიძღვნილი, მაგრამ ამასთან იგი ავტორია ისტორიის, სოციოლოგიის, საზოგადოებრივი აზრის განვითარების, ჟურნალისტიკის, ეთნოგრაფიის, ენათმეცნიერების (საკუთრივ ტერმინოლოგიისა) და სხვა საკითხებზე საფუძვლიანი გამოკვლევებისა.

პრობლემის საფუძვლიანი და ყოველმხრივი შესწავლის ნიმუში მან ჯერ კიდევ თავისი სტუდენტობის წლებში უჩვენა ფილიპე გოგიჩაიშვილის ხელმძღვანელობით 1929 წელს შესრულებულ პირველ წიგნში, რომელიც ქართული ჟურნალისტიკის ისტორიას მიეძღვნა და რომლის წინასიტყვაობაში პროფ. ფილიპე გოგიჩაიშვილი წერს: "...ავტორს იმდენად დიდი ლიტერატურა, წყაროები და მასალა აქვს გამოყენებული ქართული წიგნის სამასწლიანი ისტორიის გადმოსაცემად, რომ მისი შრომა უეჭველია ყურადღების ღირსია და თავისი შინაარსით სათანადო დარგის გამდიდრებას წარმოადგენს ქართულ მწერლობაში".

ასეთი შეფასება მისცა თბილისის უნივერსიტეტის ერთ-ერთმა დამაარსებელმა და სისპეტაკის ზევსად აღიარებულმა ფილიპე გოგიჩაიშვილმა IV კურსის სტუდენტის მიერ საკურსო-სემინარული გამოკვლევის სახით დაწერილ ნაშრომს, რომელიც ქართული სტამბის 300 წლისთავის აღსანიშნავად დაბეჭდა სახელმწიფო გამომცემლობამ.

1940 წელს მის სადოქტორო დისერტაციის დაცვაზე, ქართული საზოგადოებრივი მეცნიერების კორიფე, პირველი ოფიციალური ოპონენტი ივანე ჯავახიშვილი თავის რეცენზიაში აღნიშნავდა, რომ "პაატა გუგუშვილმა უკვე სადოქტორო დისერტაციის წარმოდგენამდე გამოქვეყნებული მთელი რიგი დიდმნიშვნელოვანი გამოკვლევებით გაამდიდრა ისტორიული და ეკონომიკური ლიტერატურა და დისერტაცია ახალგაზრდა მკვლევარის მიერ დიდძალი ლიტერატურული და საარქივო მასალების შესწავლის და მეცნიერული ანალიზის ძლიერი ნიჭის გამოვლინების მხოლოდ ერთ-ერთი დადასტურებაა".

აკადემიკოს პაატა გუგუშვილის ერუდიცია და მეცნიერის ჭეშმარიტად ფართო დიაპაზონი ყველაზე სრულად წარმოდგენილია მის მრავალტომიან გამოკვლევაში - 'საქართველოსა და ამიერკავკასიის ეკონომიკური განვითარება XIX-XX საუკუნეებში'. მან შეძლო ეკონომიკურ ურთიერთობათა ისეთი სიღრმისეული კანონზომიერებების გამოვლენა და თავისებურებების ახსნა, რომელიც მანამდე უცნობი იყო მეცნიერებში. ავტორმა საქართველოსა და, საერთოდ, ამიერკავკასიაში დასავლეთ ევროპის რენესანსისათვის დამახასიათებელი ეკონომიკური მოვლენების ანალოგიური პროცესები აღმოაჩინა.

პაატა გუგუშვილის მონოგრაფიების მესამე და მეოთხე ტომებში სიღრმისეულადაა გაშუქებული საქართველოსა და ამიერკავკასიაში მიწათმფლობელობისა და მიწათსარგებლობის საბჭოთამდელი პერიოდის ეკონომიკური პრობლემები. მან დაამტკიცა, რომ შუა საუკუნეების საქართველოში, წყლით რაციონალური სარგებლობის საფუძველზე, სოფლები ამქრებს ქმნიდნენ, რომლებიც, თავის მხრივ, თავისებურ გარდამავალ საფეხურს წარმოადგენდა სოფლის თემიდან ქალაქურ ხელოსანთა ამქრული კორპორაციისაკენ.

კვლევის ასეთი გზით მან ქართული სოფელი და მისი სამიწათმოქმედო კულტურა სამართლიანად დააყენა კაცობრიობის უძველესი ცივილიზებული ქვეყნების სოფლების გვერდით.

1957 წელს გამოიცა მონოგრაფიების შემოკლებული რუსული თარგმანი - ‘Развитие промышленности в Грузии и закавказье в XIX-XX вв.' ამ ნაშრომის ფართო რეზონანსსა და დიდ მეცნიერულ მნიშვნელობაზე მიუთითებს ის ფაქტი, რომ მასზე დადებითი რეცენზიები გამოქვეყნდა ქართულ, რუსულ, სომხურ, ჩეხურ, უნგრულ, გერმანულ, ინგლისურ და ამერიკულ პრესაში. აკადემიკოსი ნ.დრუჟინინი ამ ნაშრომის მაღალ მეცნიერულ შეფასებასთან ერთად სვამს საკითხს პაატა გუგუშვილის სხვა მონოგრაფიების რუსულ ენაზე გამოცემის თაობაზე.

დიდი კონსტანტინე გამსახურდია პაატა გუგუშვილის შემოქმედებაში განსაკუთრებით გამოყოფს მის მიერ კვლევის ობიექტის მიგნებისა და შერჩევის საოცარ უნარს. როგორც იგი აღნიშნავს, პაატა გუგუშვილს თავისი კვლევა-ძიების თემები ჩვენი ხალხის ნამდვილი ცხოვრების სიღრმისეული პროცესებიდან და საკუთარი ფართო ერუდიციის წიაღიდან აქვს აღებული.

პაატა გუგუშვილის ნაშრომების შესახებ დღემდე გამოქვეყნებულია 100-ზე მეტი რეცენზია და სტატია. მისი ყოველი გამოკვლევა, შეეხებოდა ეკონომიკური თეორიის, სოციოლოგიის, დემოგრაფიის, ჟურნალისტიკის, ქართული პრესის, პოლიგრაფიული მრეწველობის, სოფლის მეურნეობის, პროფესიული და წოდებრივი კორპორაციების, ვაჭრობის, კრედიტის, მიმოსვლის საშუალებათა განვითარების თუ სხვა საკითხებს, ჩვენი ქვეყნის შორეულ თუ ახლო წარსულსა და მომავალი ცხოვრების პერსპექტივების პრობლემებს, ყოველთვის მნიშვნელოვან გამოკვლევას წარმოადგენს მეცნიერებაში და, როგორც წესი, სპეციალისტთა მაღალ შეფასებას იმსახურებს.

პაატა გუგუშვილის ნაშრომებზე თავიანთი შეხედულებები აქვთ გამოთქმული რუს, ჩეხ, უნგრელ, გერმანელ, ფრანგ, შვედ, ამერიკელ, იაპონელ, იტალიელ და სხვა მეცნიერებს, რომლებიც მაღალ შეფასებას აძლევენ მის ნაშრომებს.

პ გუგუშვილს არ დაუბეჭდავს არც ერთი გამოკვლევა, რომელსაც მნიშვნელოვანი გამოხმაურება არ გამოეწვიოს როგორც მეცნიერთა წრეში, ასევე მკითხველთა ფართო მასებში, რომელსაც თავისი წარუშლელი კვალი არ დაეტოვებინოს შესაბამისი პრობლემების შესწავლის საქმეში.

მისი შრომები მართლაც გამორჩეულია გამოყენებული ლიტერატურის სიუხვისა და მეცნიერული სიღრმის თვალსაზრისით, ისინი ყურადღებას იქცევენ და მკითხველებს იტაცებენ კვლევა-ძიების და წერის საკუთარი სტილით, მრავალმხრივი განათლებით და ფართო ცნობიერებით.

საყოველთაოდ ცნობილია პ. გუგუშვილის მეტად მნიშვნელოვანი გამოკვლევები სოციოლოგიისა და დემოგრაფიის პრობლემებზე.

საკმარისია დავასახელოთ მისი მონაწილეობა სოციოლოგთა IV მსოფლიო კონგრესზე იტალიაში (1959წ.), სადაც მისმა მოხსენებამ 'მრეწველობის ფორმათა სოციოლოგიური კლასიფიკაციის შესახებ', დიდი ინტერესი და მოწონება დაიმსახურა.

გერმანელმა პროფესორმა ნიულონმა, რომელმაც შეაჯამა ამ კონგრესის მრეწველობის სოციოლოგიის სექციის მუშაობა პ.გუგუშვილის მოხსენება დაასახელა როგორც პრობლემის მეცნიერული შესწავლის მაღალი ნიმუში, რისი შედეგიც იყო მისი არჩევა მსოფლიო სოციოლოგიური საბჭოს წევრად. ასეთივე საყურადღებოა მოხსენება (ეკონომიკური განვითარების ფაქტორებისა და ტემპების შესახებ), რომელიც მან წარადგინა ეკონომისტთა მეორე მსოფლიო კონგრესზე ავსტრიაში (1962წ.).

ამ პერიოდიდან მოყოლებული აკადემიკოსი პ.გუგუშვილი სისტემატურად მონაწილეობდა ეკონომისტთა და სოციოლოგთა მსოფლიო კონგრესებში, აგრეთვე სიმპოზიუმებსა და კონფერენციებში. მისი მოხსენებები გამოქვეყნებულია ქართულ, რუსულ, გერმანულ, ინგლისურ და სხვა ენებზე. სოციოლოგიის პრობლემებს მან მიუძღვნა ორი ტომი 'სოციოლოგიური ეტიუდების' სახელწოდებით.

მნიშვნელოვანი ძვრები, რაც 70-იანი წლების შემდეგ განხორციელდა საქართველოში დემოგრაფიის კვლევის დარგში, ეს ბატონი პ.გუგუშვილის ერთ-ერთი დიდი დამსახურებაა. მოსახლეობის ბუნებრივი მოძრაობა მან სოციალურ-ეკონომიკური ფაქტორებით ახსნა. ამ პრობლემასთან დაკავშირებით გამოაქვეყნა მეტად მნიშვნელოვანი ნაშრომები - 'საქართველოს მოსახლეობა 160 წლის მანძილზე (1800-1959წწ.)', 'საქართველოს სსრ მოსახლეობის აღწარმოების საკითხები'  და სხვ.

მისი ეკონომიკური და სოციოლოგიური კვლევა მრავალი თვალთახედვით შეიძლება დახასიათდეს. ერთ-ერთი ასეთი მხარეა მოვლენათა წიაღში არსებული წინააღმდეგობების წარმოჩენა და გაშუქება. ისინი შეიცავენ ძვირფას მასალას, ანალიზსა და დასკვნებს.

რთული მოვლენების ასახსნელად იგი მიმართავდა დიდძალ ლიტერატურას მრავალ ენაზე. მის ნაშრომებს ახასიათებს აზრის სიზუსტე, სიღრმე და მრავალფეროვნება. მნიშვნელოვანია ის ფაქტი, რომ 1961 წელს სორბონის (პარიზის) უნივერსიტეტმა თავის ჟურნალში გამოაქვეყნა პაატა გუგუშვილის ვრცელი სტატია ქართული ეკონომიკური მეცნიერების განვითარების შესახებ, რომელიც დაიწერა თვით ფრანგი ეკონომისტების - პროფესორ ბენიგრენის და სხვათა თხოვნით.

აკადემიკოს პაატა გუგუშვილს უდიდესი დამსახურება მიუძღვის XIX-XXსს. საქართველოსა და ამიერკავკასიის სახალხო მეურნეობის, სოციალური და პოლიტიკური ცხოვრების განვითარების, ქართული საზოგადოებრივი აზრისა და მწერლობის ისტორიის უმნიშვნელოვანესი საარქივო წყაროების გამოვლინებისა და პუბლიკაციის საქმეში.

თბილისის, ქუთაისის, ბათუმის, სოხუმის, ბაქოს, ერევნის, მოსკოვის, ლენინგრადის, კიევის, მინსკის, გომელის, ოდესის სახელმწიფო არქივებში მის მიერ გამოვლენილი მასალები გამოაქვეყნა თემატიკურად შექმნილი სქელტანიანი ტომების სახით.

საარქივო წყაროების ამ კრებულს ერთვის ანალოგიური მასალების ვარიანტები, ვრცელი არქეოგეოგრაფიული მიმოხილვები, სადაც მოცემულია გამოქვეყნებული დოკუმენტების კრიტიკული შეფასება, ეპოქის დამახასიათებელი გამოკვლევები, აგრეთვე საგნობრივი, გეოგრაფიული და პერსონალური რეგისტრები.

ამიერკავკასიის სამოქალაქო და მეურნეობის ისტორიის წყაროების კრებულთა გამოცემა პირველად პ.გუგუშვილმა განახორციელა, რითაც მან ფასდაუდებელი სამსახური გაუწია ქართულ არქეოგრაფიასა და წყაროთმცოდნეობას.

მეფის რუსეთის ცენზურის მიერ აკრძალული აკაკი წერეთლის, ეკატერინე გაბაშვილის, ეგნატე ნინოშვილის და სხვათა ნაწერების პუბლიკაციით, საერთოდ ცენზურისა და ქართული მწერლობის ურთიერთობათა საკითხების გაშუქებით, ქართული ადათებრივი სამართლის პირველხარისხოვანი ძეგლის ორიგინალის აღმოჩენით და მისი გამოცემით პაატა გუგუშვილმა ფასდაუდებელი წვლილი შეიტანა ქართული სამართლის ისტორიის შესწავლაში. პაატა გუგუშვილის შემოქმედების შეფასებისას უნდა აღინიშნოს ერთი ფრიად მნიშვნელოვანი მომენტიც. იგი მონაწილეა ი.ბ.სტალინის ინიციატივით მოწყობილი 1951 წლის ისტორიული დისკუსიისა, რომელიც გაიმართა პოლიტიკური ეკონომიის სახელმძღვანელოს პროექტის განხილვასთან დაკავშირებით. მან სექციის სხდომაზე გააკეთა მეტად არსებითი ხასიათის შენიშვნები, რომელიც გათვალისწინებულ იქნა სახელმძღვანელოს ტექსტში. აღნიშნული სახელმძღვანელო 1954 წელს ქართულად ითარგმნა მისი ხელმძღვანელობით.

აკადემიკოს პ.გუგუშვილს დიდი დამსახურება აქვს ქართული ეკონომიკური ტერმინოლოგიის შემუშავებაში. ნახევარ საუკუნეზე მეტი იმუშავა ამ მიმართულებით. მან ამ მეტად რთული და შრომატევადი სამუშაოს შესრულება შეძლო დიდი განსწავლულობის, ფართო ერუდიციის, მშობლიური ენის საფუძვლიანი ცოდნის, მრავალი უცხო ენის სტრუქტურაში ღრმად გარკვევისა და რაც მთავარია, ტერმინების შინაარსში წვდომისა და ქართული შესატყვისების ზუსტად ასახვის მისეული უნარით.

პ.გუგუშვილი თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში 55 წლის მანძილზე კითხულობდა პოლიტიკური ეკონომიის, ტექნიკისა და უმთავრესად სახალხო მეურნეობის ისტორიის, დემოგრაფიის და სოციოლოგიის დისციპლინებს. იგი, როგორც ღრმად ერუდირებული და ორატორული ნიჭით დაჯილდოებული მეცნიერი, სტუდენტთა უსაყვარლესი ლექტორი იყო.

დიდია მისი როგორც მეცნიერების ორგანიზატორის დამსახურება, რომლის ნათელი გამოხატულებაა მისი უშუალო ინიციატივითა და რუდუნებით დიდ სამამულო ომის წლებში საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ეკონომიკის ინსტიტუტის დაარსება, რომელსაც იგი თითქმის 40 წელი ხელმძღვანელობდა.

პ.გუგუშვილს უდიდესი ღვაწლი მიუძღვის ეკონომისტთა ეროვნული კადრების მომზადებისა და აღზრდის საქმეში. მისი ხელმძღვანელობით მომზადდა და დაცულ იქნა 120-ზე მეტი სადოქტორო თუ საკანდიდატო დისერტაცია. საყოველთაოდ ცნობილია მისი დარბაისლური როლი საზოგადოებრივი მოღვაწეობის ასპარეზზე. ხელისუფლების ზემდგომ ორგანოებში ყოველთვის ანგარიშს უწევდნენ მის ავტორიტეტულ შეხედულებებს. სოციალურ-ეკონომიკური პრობლემების შესახებ მისი შეფასებები და დასკვნები ყოველთვის მაღალ მეცნიერულ დონეზე იყო დასაბუთებული.

ეკონომიკის ინსტიტუტში ხანგრძლივი მოღვაწეობის პერიოდში ბატონ პაატას წესად ჰქონდა შემოღებული საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში ექსპედიციების მოწყობა. მას მოვლილი ჰქონდა ქვეყნის ყოველი კუთხე-კუნჭული და უნიკალურ ინფორმაციას ფლობდა თითოეულის შესახებ. ამ მხრივ მეტად მნიშვნელოვანია მისი ხელმძღვანელობით მოპოვებული და გაანალიზებული ექსპედიციის (ფშავ-ხევსურეთის, მთა-თუშეთის, საინგილოს, სამცხე-ჯავახეთის, კახეთის, რაჭა-ლეჩხუმის, სვანეთისა და სხვა) მასალები.

ეკონომიკის ინსტიტუტში სამეცნიერო საბჭოს სხდომები ხუთშაბათობით იმართებოდა. ეს სხდომები განსაკუთრებით ახალგაზრდებისათვის ნამდვილი აკადემია იყო. წელიწადში 30-35 სხდომა მაინც ტარდებოდა. გადაჭარბებული არ იქნება თუ ვიტყვი, რომ მთელი ოცი წლის განმავლობაში არ ჩატარებულა ისეთი სხდომა, სადაც ბატონ პაატას არ ეთქვას რაღაც ახალი და საინტერესო. მას ჭეშმარიტად ენციკლოპედიური ცოდნა ჰქონდა. გამუდმებული შევიწროებისა და ერთგვარი 'პოლიტიკური დაწოლის' მიუხედავად მისი ღონიერი ინტელექტი მოძრაობდა ერთი მიმართულებით - ეს იყო განუწყვეტელი კვლევა-ძიება, ცოდნის დაგროვება და მერე სხვებისთვის გადაცემა.

პაატა გუგუშვილის მეცნიერული მოღვაწეობა საწინააღმდეგო აზრთა ჭიდილში იწრთობოდა. იგი დიდად იყო დაჯილდოებული ორატორული ნიჭით. ძნელი იყო მასთან კამათი.

ჯერ კიდევ სტუდენტობის დროიდან მე დავსწრებივარ ფრიად ცხარე დისკუსიებს პაატა გუგუშვილის წიგნების გარშემო.

განსაკუთრებით დასამახსოვრებელია 1947 წელს ეკონომიკური ტერმინოლოგიის განხილვა. ზოგჯერ რიცხობრივად უფრო მეტ მოწინააღმდეგეებს რაინდულად შემოიფანტავდა ხოლმე. იგი ყოველთვის თავის სიმაღლეზე იდგა - მეცნიერებაში ახალი აზრებისა და ტერმინების შემოტანისა და დანერგვისათვის, მაღალი მომთხოვნებლობის დამკვიდრებისათვის, მიუხედავად იმისა, ვინ უნდა ყოფილიყო და რამდენიც უნდა ყოფილიყვნენ დრომოჭმული შეხედულებებისა და რუტინიზმის მომხრეები. ამიტომ, არც მტერი და მოშურნე აკლდა ბატონ პაატას. სამწუხაროა, რომ ისინი იბრძოდნენ დიდი მეცნიერის წინააღმდეგ და ხშირად გამოდიოდნენ ცილისმწამებლური ბრალდებებით.

პაატა თავის ბუნებაში აერთიანებდა ორ კომპონენტს: ტალანტსა და მამულიშვილობას (კაცურ-კაცობას). იმ ბედნიერ გამონაკლისებთან ერთად მეც წილად მხვდა ის უპირატესობა, ჯერ უნივერსიტეტის სტუდენტს, ხოლო შემდეგ საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ეკონომიკის ინსტიტუტის მეცნიერ თანამშრომელს, ვყოფილიყავი ქართული ეკონომიკური მეცნიერების ინტელექტუალური გიგანტის, პაატა გუგუშვილის მოწაფე და თანამშრომელი.

ბატონი პაატა საუკეთესო პიროვნული თვისებების ადამიანი იყო. ახალგაზრდებთან საკმაოდ თბილი და ახლობლური ურთიერთობა ჰქონდა. ახალგაზრდებს ხშირად გვიწვევდა მასთან ბინაზე, როგორც თბილისში, ასევე წყნეთში. თითოეული ჩვენთაგანისათვის დაუვიწყარია მისი დიდებული მეუღლის, ქალბატონი ნინოს თბილი და მშობლიური მიღებები.

ახლად გამოქვეყნებულ წიგნს, როგორც წესი, ყველა თანამშრომელს უსახსოვრებდა. ჩემს ბიბლიოთეკას ამშვენებს მის მიერ გამოქვეყნებული მრავალი წიგნი წარწერით 'ჩემს მეგობარს... პატივისცემით ავტორისაგან'.

პაატა გუგუშვილი ეკონომიკის საკითხებზე საქართველოში ჩატარებული საერთაშორისო თუ საკავშირო კონფერენციების და სიმპოზიუმების ოფიციალური ნაწილის დამთავრების შემდეგ სტუმრების პატივსაცემად გამართულ ბანკეტებზე სუფრის უცვლელი და უბადლო თამადა გახლდათ.

პაატა გუგუშვილი იყო საოცრად უბრალო, მეგობრული, ამავე დროს პრინციპული და ობიექტურად შემფასებელი.

ეკონომიკისა და სამართლის ინსტიტუტში გამართულ სამეცნიერო კონფერენციაზე ერთმა სომეხმა მეცნიერ-ისტორიკოსმა თავის მოხსენებაში 'ერევნის მოედანი' ახსენა. ბატონმა პაატამ როცა კონფერენციის დამთავრებასთან დაკავშირებული შემაჯამებელი სიტყვა დაასრულა, უყურადღებოდ არ დატოვა მომხსენებლის მიერ დაშვებული შეცდომა და საჯაროდ განაცხადა:

ყველამ უნდა იცოდეს და მით უმეტეს მეცნიერ-ისტორიკოსმა, რომ 'ერევნის მოედანი' თბილისში არასოდეს ყოფილა. 1825 წლიდან ამიერკავკასიის ჯარების სარდალი, ხოლო 1827 წლიდან კავკასიის მეფისნაცვალი იყო გენერალი პასკევიჩი.

1828-1829წწ. რუსეთ-ოსმალეთის ომში პასკევიჩმა სასტიკად დაამარცხა თურქეთის მრავალრიცხოვანი არმია და გაათავისუფლა მისგან მიტაცებული ქართული ტერიტორიები - ახალციხე და ახლქალაქი, აგრეთვე თურქები გარეკა სომხეთის დედაქალაქ ერევნიდან.

ამის გამო რუს გენერალს, როგორც მეფის კარზე, ასევე სამხედრო წრეებში ოფიციალურად უწოდებდნენ 'გრაფ პასკევიჩ-ერევანსკის'.

როცა 1856 წელს პასკევიჩი გარდაიცვალა, მის პატივსაცემად ცენტრალურ მოედანს თბილისში დაარქვეს ყოფილი მეფის ნაცვალის 'გრაფ პასკევიჩ-ერევანსკის' სახელი.

ამის შემდეგ, დიდი ხნის განმავლობაში, ამ მოედანს თბილისში შემოკლებით 'ერევანსკის' მოედანს უწოდებდნენ. ხოლო უფრო გვიან, საბჭოთა ხელისუფლების პერიოდში დაუმკვიდრდა სახელი 'ერევნის მოედანი'.

ამდენად, მეცნიერი მეტი პასუხისმგებლობით უნდა მოეკიდოს მის მიერ ნებისმიერ ნათქვამს, მით უმეტეს, როცა ამას ახალგაზრდები ისმენენ.

ბატონი პაატა ახალგაზრდებისადმი მკაცრი და მომთხოვნი იყო. ჭეშმარიტი ადამიანის აღზრდაში იგი გულისხმობდა მაღალი შეგნების, მოქალაქეობრივი კულტურის, თავმდაბლობის და შრომითი საქმიანობის ჰარმონიულ მთლიანობას. ყოველივე ამის საფუძვლად მას დისციპლინა და წესრიგი მიაჩნდა. სიმკაცრე მასში გამართლებული იყო დიდი ხასიათით და შერწყმული იყო გულკეთილობასთან.

ახალგაზრდას თუ შეამჩნევდა ნიჭიერებას, მეცნიერებისადმი სწრაფვას და ა.შ., თან გადაჰყვებოდა. ასპირანტებსა და ახალგაზრდა მეცნიერ თანამშრომლებს უძლიერებდა დამოუკიდებელი და გაბედული ფიქრისა და აზროვნების ხალისს და თავდადებულად ზრუნავდა მათთვის. მაგრამ, თუ ვინმეს შენიშნავდა უდისციპლინობას, სიზარმაცეს, სიყალბესა და მეცნიერებისაგან განდგომას, რეაგირებას ახდენდა.

შეიძლება თამამად ითქვას, რომ ფაქტობრივად არ დარჩენილა ეკონომიკური მეცნიერების არც ერთი მნიშვნელოვანი პრობლემა, აკად. პ.გუგუშვილს საფუძვლიანად რომ არ განეხილა თავის მრავალრიცხოვან შრომებში.

ქართულ ეკონომიკურ მეცნიერებაში სისტემატური კვლევა-ძიების ტრადიცია დააფუძნა თავისი ფუნდამენტური გამოკვლევებით, სწავლულ ეკონომისტთა ახალი კადრების აღზრდითა და ეკონომიკის ინსტიტუტის ორგანიზაციით. იგი ქართული სამეცნიერო ეკონომიკური სკოლის შემქმნელია.

ჟურნ., 'სოციალური ეკონომიკა', თბილისი, 2000, No 3, სექტემბერი, გვ. 116-125
Intellectual Giant of Georgian Economic Science, by Prof.Amiran Jibuti -- 'Social Economics', Tb., 2000, No 3, Sept., pp. 116-125.

Paata Gugushvili, Ivane Javakhishvili, Ph.Gogichaishvili, K.Gamsakhurdia, Akaki Tsereteli, Ekaterine Gabashvili, Egnate Ninoshvili, Nino Mikaberidze-Gugushvili, Stalin.

Institute of Economics, Economic Development of Georgia and Transcaucasia [Transcaucasus], Demography, Sociology, Journalizm.

Pshavi, Khevsureti, Tusheti, Saingilo, Samtskhe, Javakheti, Racha, Lechkhumi, Svaneti.

BPG

Copyright © BPG 2000, All rights reserved. This material may not be published, broadcast, rewritten or redistributed.

ამ მასალის გამოქვეყნება, გადაცემა, გადაწერა ან სხვა გზით გავრცელება დაუშვებელია