อัตราแลกเปลี่ยนเป็นอัตราที่เทียบระหว่างค่าของเงินสกุลหนึ่ง (เช่น เงินสกุลท้องถิ่น)กับ หนึ่งหน่วยของเงินสกุลหลัก เช่นค่าของ เงินบาทเทียบกับ 1 หน่วยดอลลาร์ สหรัฐเท่ากับ 36 บาท เป็นต้น

ระบบอัตราแลกเปลี่ยน โดยกว้างๆแล้วมี 2 ระบบ คือ ระบบอัตรา แลกเปลี่ยนคงที่ (Fixed Exchange Rate) และระบบอัตรแลก เปลี่ยนลอยตัว(Floating Exchange Rate) อย่างไรก็ดี ระบบ อัตราแลกเปลี่ยนที่ใช้กันอยู่จริงมีความหลากหลายมาก โดยอาจ จำแนกได้เป็น 3 ระบบ ใหญ่ๆ คือ

(1) ระบบที่ผูกค่ากับเงินสกุลอื่นซึ่งอาจเป็นการผูกค่ากับเงินสกุล เดียว เช่น ฮ่องกงดอลลาร์กับดอลลาร์ สหรัฐอเมริกา หรือ อาจผูก ค่ากับกลุ่มสกุลที่เรียกว่าระบบตะกร้า เช่น ระบบอัตราแลกเปลี่ยน ของไทยในอดีต

(2)ระบบที่มีความยืดหยุ่นจำกัด ระบบนี้คล้ายกับระบบ peg แต่อัตราแลกเปลี่ยนอาจเคลื่อนไหวได้ในช่วงกว้างกว่า ตัวอย่าง ของระบบนี้ได้แก ่ประเทศที่อยู่ในยุโรปที่เข้าร่วมในระบบ Exchange Rate Mechanism(ERM) เป็นต้น และ

(3) ระบบที่มีความยืดหยุ่นสูง เป็นระบบอัตราแลกเปลี่ยนที่ขึ้น อยู่กับอุปสงค์และอุปทานของเงินตราต่างประเทศ ซึ่งค่าของเงิน จะมีความผันผวนมากกว่า 2 ระบบ แต่ภายใต้ระบบอัตรา แลก เปลี่ยนที่มีความยืดหยุ่นสูงนี้ สามารถแบ่งเป็น 2 ระบบ

เงินคงคลัง คือ เงินสดที่อยู่ในมือและเงินฝากของกระทรวงการ คลังในที่ต่าง ๆ ทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค ประกอบด้วย บัญชีเงินฝากของกระทรวงการคลังที่ธนาคารแห่งประเทศไทย เงินสดที่คลังจังหวัดและอำเภอต่าง ๆ เงินสดที่กรมธนารักษ์ เงินฝากของคลังจังหวัดที่ธนาคารกรุงไทยในแต่ละจังหวัด และเงิน สดระหว่างทางที่รวมถึงธนบัตร และเหรียญกษาปณ์ของกระทรวง การคลังที่อยู่ในระหว่างการขนย้ายจากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่ง ทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค

ดุลงบประมาณ หมายถึง ส่วนต่างระหว่างประมาณการรายได้และ ประมาณการรายจ่ายตามที่กำหนดไว้ในเอกสารงบประมาณประจำปี เช่น ปีงบประมาณ 2542ประมาณการรายได้ 800 พันล้านบาท ประมาณการรายจ่าย 825พันล้านบาท ดังนั้นดุลงบประมาณขาดดุล 25 พันล้านบาท

ดุลเงินสดรัฐบาล หมายถึงส่วนต่างระหว่างรายได้และรายจ่าย จริงของรัฐบาล ทั้งจากเงินในและเงินนอกงบประมาณ หรืออีกนัย หนึ่ง ดุลเงินสดจะเท่ากับดุลเงินในงบประมาณบวกดุลเงินนอกงบ ประมาณ โดยเงินในงบประมาณ หมายถึงรายได้แผ่นดินและราย จ่ายตามงบประมาณ ซึ่งรายได้ประกอบด้วย รายได้จากภาษีอากร รายได้จากการขายสินค้าและบริการ รายได้จากรัฐพาณิชย์และ รายได้อื่น ๆ ส่วนรายจ่ายประกอบด้วยรายจ่ายหมวดเงินเดือน และค่าจ้าง หมวดค่าตอบแทนใช้สอยวัสดุสาธารณูปโภคหมวด ค่าครุภัณฑ์ ที่ดิน สิ่งก่อสร้าง หมวดเงินอุดหนุน และรายจ่ายอื่น