9.TÜRKİYE HARİTA BİLİMSEL VE TEKNİK KURULTAYI
SONUÇ BİLDİRGESİ

Giriş

9.Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 31 Mart – 4 Nisan 2003 günlerinde Ankara Bilkent Hotel’ de toplanmıştır. Kurultaya 694 Harita ve Kadastro (Jeodezi ve Fotogrametri) Mühendisi ve 164 konuk izleyici katılmıştır. Ayrıca üçü Odamız üyesi olmak üzere dokuz milletvekili konuk olarak, iki milletvekili de panelist olarak, Bayındırlık Bakanını temsilen Bayındırlık Bakanlığı Müsteşarı ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürü ile TMMOB Başkanı Kurultayımıza katılmışlardır.

Kurultayda 18’i çağrılı, 29’u sözlü sunuma kabul edilmiş 28’i poster 75 bildiri 13 oturumda sunulmuştur. Kurultayda 2 panel, bir forum yer almış, kurultay oturumlarına, paralel zamanlama ile taşınmaz mal değerlemesi konusunda 29 üyemizin katıldığı bir sertifika programı düzenlenmiştir.

Fikir üretmeye bilimsel gelişmeye beşik olması arzu edilen kurultayımızda, Türkiye’de düzenlenecek ISPRS 2004 Kongresi Danışma Kurulu, HKMO’ nun Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlarından Kartografya Komisyonu, Mühendislik Ölçmeleri Komisyonu, Bakanlıklararası Harita İşleri Koordinasyon ve Planlama Kurulu, Ulusal Coğrafi bilgi Sistemi Standartları Kurulu komisyon toplantılarına olanak hazırlanmıştır.

9.Kurultayda yer alan küçükte olsa, bir ilk olması sebebiyle küçümsenmemesi gereken, üyelerimizin de ressamları arasında bulunduğu bir resim sergisi sanatla üyelerimiz arasında bir köprü olmuştur.

Kurultayın Vizyonu

9.Kurultayda, Harita-Kadastro sektörünün her kesiminden, çok sayıda üyenin, düşünce ve yazılarıyla aktif olarak katılımı amaçlanmıştır.

Kurultay aktivitelerinin bir yandan Harita ve Kadastro Mühendisleri Odamızın, CBS 2002 Sempozyumu, Mesleki Sorunların Tartışılması ve Geleceğe Yönelik Politikaların Belirlenmesi Kurultayı, Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği gibi Kurultay öncesi etkinliklerinin bir kez daha vurgulanarak geliştirilmesine, diğer yandan da kamu kurumları, üniversiteler ve yerel yönetimler tarafından yürütülen TAKBİS, Ulusal Temel Ağlar, Kent Bilgi Sistemleri, Eğitimde Kalite Güvenliği, Taşınmaz Değerlemesi, e-devlet gibi kapsamlı çalışmalarının öne çıkarılarak incelenmesine olanak verecek biçimde düzenlenmesi öngörülmüş, konu uzmanlarından çağrılı bildiriler sağlanmıştır.

Doğrudan doğruya mühendislik bilgilerinden sayılamayan, ancak mühendisliği doğrudan ilgilendiren mesleğimizin geleceği açısından göz ardı edilmemesi gereken, Kamu İhale Yasası, Kamulaştırma Yasası, Uluslararası Hizmet Ticareti Anlaşması, Uluslararası Mühendislik Mimarlık Hizmetleri gibi konularda meslektaşların bilgilendirilmesi ve ülkemizin içinde bulunduğu politik ve ekonomik durum ile ülkemizi çok yakından ilgilendiren Irak Savaşı konularının işlenmesi de amaçlar arasında yer almıştır. Kurultayın amaçlarından biri de gelecek kurultayların düzenleyicileri olan, ayrı ayrı üniversitelerden gelen gençlik temsilcilerinin düşüncelerini kurultaya taşımak olmuştur.

Günümüzde, dünyada ve ülkemizde kabuk değiştirmekte olan haritacılığın, içinde bulunduğu değişim sürecinin doğru algılanıp eleştirel akıl ile değerlendirilebilmesi için, değişim sarmalında doğru yönü belirleyecek düşünce sistematiğinin kurgulanabilmesine olanak hazırlayacak bir kıvılcım olabilmesi için, “değişim, gelişim, nereye ?” sözcüklerinden oluşan bir bakış açısı benimsenmiş, bir bakış açısı kurultay logosuna ve afişlerine yansıtılmıştır.

9. Kurultaya yeni bir boyut kazandırabilmek için sanat etkinliklerinin yer alması da çok önemsenen hedeflerden biri olmuştur.

Meslek Sorunları

Kurultay kapsamında gerçekleştirilen “MESLEK SORUNLARINA ÇÖZÜMLER, EYLEM PLANI” başlıklı FORUM’da, sektör hedefleri şu başlıklar altında tartışmaya açılmıştır:Öncelikli Hedef, Kamu Alanında Yeni Bir Yapılanma, Eğitim-Öğretim Alanındaki Hedefler, Kamu Sektöründeki Hedefler, Yerel Yönetimlerdeki Hedefler, Özel Sektörle İlgili Hedefler, Sektörün Hukuksal Altyapısıyla İlgili Hedefler, Sektörün Genelini Kapsayan Hedefler... Tartışılan çözümler, öncelikler, hedeflere ulaşmak üzere gerçekleştirilmesi gereken eylemler dile getirilmiş ve bunların bir Eylem Planı oluşturmak üzere uygun bir formatta değerlendirilmesine karar verilmiştir.

Savaş

Kurultayda sosyal, kültürel,bilimsel ve teknik bildiriler dışında, teknolojideki gelişmeye paralel uydu verilerinden yararlanılarak yapılan ölçme sistemli alet ve donanım dahil olmak üzere kapsamlı alet, donanım, yazılım sergisi yer almış, elektronik ve bilişim alanındaki hızlı değişimin izlenmesi olanaklı olmuştur.

Günümüzde teknolojideki gelişmelerin insanlığın yararına katkıları incelenirken, diğer yandan da coğrafyamızda yaşanan savaşın, yine aynı teknolojinin olanakları ile bombalanan Bağdat sokakları, Bağdat çevresinde yanmakta olan petrol hendekleri uydu görüntülerinden izlenmiştir.

Bu kurultay bilginin, teknolojinin insan yararına kullanımı ile aynı teknolojilerin menzil tanımayan bombardıman uçaklarında, deniz altından da fırlatılabilen, yine GPS ile donatılmış akıllı füzelerde nasıl kullanıldığına, savaşın sonuçlarının uzaktan algılama görüntüleri ile birebir izlendiği ilk kurultay olmuştur. Ancak Biz Harita ve Kadastro Mühendisleri yine önceki kurultaylarımız gibi teknolojinin insanlık yararına kullanılmasının gerekliliğini savunan, savaşsız kurultaylar yaşamak istediğimizi bir kez daha yineledik.

Bölgemiz coğrafyasında,ülkemizin yanı başında komşumuz Irak’ta yaşanmakta olan savaş sürecinde yapılan Kurultayımızda gerçekleştirilen “Yeni Dünya Düzeni, Mühendislik Toplum ve Savaş” konulu panelde; dünyayı ayağa kaldıran ABD öncülüğündeki bu emperyalist savaş tartışıldı. Panelde; “..ABD önderliğinde emperyalist güçlerin hiçbir haklı ve meşru gerekçeye dayanmayan ve sözde Irak’ın demokratikleştirilmesi ve özgürleştirilmesi adına ABD ‘nin Afganistan’a yerleşmesinin ardından bu kez Ortadoğu coğrafyasını işgali yoluyla Ortadoğu'yu yeniden şekillendirme doğalgaz, petrol gibi enerji kaynaklarına el koyma,sömürme çerçevesinde bu adımın atıldığı" belirtilerek kınandı. Panelde ayrıca TMMOB ve bileşeni Odaların aydın olma kimliğinden hareketle ve geleceğimizi etkileyeceği açıkça görülen bu savaşla mühendis ve mimarların ilgilenmelerinin bir yurttaşlık görevi olduğu vurgulandı.

Devletin Yeniden Yapılandırılması - Yönetişim

Kurultayın son gününde Devletin Yeniden Yapılandırılması-Yönetişim-konulu oturumda; özellikle 1960 yılından itibaren gelişmiş ülkelerde yaşanan devletin egemen olduğu alanlardan uzaklaştırılması yönteminin yavaş yavaş ülkemizde de uygulanmaya konulduğu, sosyal devletin tasfiyesinin yapıldığı, sermayenin sosyal devletin tasfiye edildiği alanlarda boy gösterdiği, sürecin işletilmesinde bazen de askeri darbelerin yapıldığı belirtildi. Ayrıca askerlerin milliyetçi yaklaşımları nedeniyle de son dönemlerde bu işlemlerin sivillere yaptırıldığı ifade edilerek özelleştirmeye hız verildiği vurgulandı. Aynı oturumda ülkemizdeki kamu çalışanlarının ülke nüfusuna oranının %3.2 olduğu, Avrupa ülkelerinde ise bu oranın %5 ile %12 dolayında olduğu açıklandı. Bunun yanında yönetişimin ulus devletin zayıflatılarak sermaye sınıfının yarattığı gerici yapılanmayı da içerdiği vurgulandı.

Toprak İnsan İlişkileri: Kadastro ve Taşınmaz Yönetimi

Mekansal planların ekonomik olarak değerlendirilmesi, kentsel-kırsal topraklarımızın eşdeğerlik ve değer eşitliği ilkesiyle daha hakça düzenlenebilmesi ve kamu yatırımları sonucu ortaya çıkan rantın tekrar kamuya döndürülmesi, taşınmaz piyasalarının açıklık ve güvene kavuşturulması, hak tesislerinde taraflara yol gösterilmesi, hakça bir taşınmaz vergi sisteminin oluşması, taşınmazların likitidesi, taşınmazların nesnel tarafsız ve güvenilir olarak değerlenmesi ile olasıdır. Ancak ülkemizde taşınmaz değerlemesi alanında denetleyici ve düzenleyici bir işleve sahip, değerlemenin, teknik, etik ve uygulama standartlarını belirleyen uzmanların sorumluluklarını düzenleyen, seçimi, eğitimi ve yetkilendirilmesini sağlayan bütüncül bir sistem ve kurumsal yapılanma henüz oluşturulmamıştır. Sermaye Piyasası Kurulu tarafından 2001 yılında başlatılan çalışmalar bu alanda bir ilk olmasına karşın, ülke koşullarına göre bütüncüllükten uzak, sınırlı ve yetersizdir.

Taşınmaz Değerlemesi uygulamalarının tümü kamu ve özel sektör uygulamalarını kapsayan bütüncül bir sisteme dönüşmesi değerleme alanında çalışacakların teknik ve etik açıdan yeterliliklerin, değerleme veri yöntem belgelerinin bir yasal düzenleme ile standartlaştırılması, toplum yararı ilkesini gözeten bir taşınmaz yönetimi politikasının hedefi olmalıdır.

Kadastro ekonomik gelişme ve çevre yönetimindeki işlevi nedeniyle küreselleşmenin yeni dünya düzeninde daha da önem kazanan bir faaliyet alanı olmuştur. Veriye erişim kolaylaştıkça kullanıcılar; iyelik, planlama, değerleme ve taşınmazla ilgili daha çok şey bilmek istemiş buda kadastronun verilerine duyulan dolaylı ve dolaysız istemi arttırmıştır. Böylece kadastronun işlevsellik merkezi iki boyutlu haritalama ve kayıt hedefinden veri yönetimine kaymış ve bu verilerin yaygın kullanıcı kesimleri içinde yararı artmaya başlamıştır.

Toprak düzenlemelerinde başarılı bir yeniden yapılanma, ülke toprak politikası doğrultusunda üst karar organlarınca saptanan bir görev tanımı çerçevesinde kapsamı belirlenen faaliyetlerin; tüze, yöntem ve örgütsel bileşenlerinin bir bütünlük içinde hiç birinde en küçük bir boşluk, belirsizlik, kuşkulu durum, çelişki yada fazlalık ve yineleme bırakmayacak biçimde tasarlanıp somutlaştırılmasını gerektirir. Ülkemiz koşulları için tasarımlanacak bir kırsal toprak düzenleme yasası ve kuruluşu için bu gelişmeler göz önünde tutulmalıdır.

Üniversitelerimizde kamu ölçmeleri adı ile faaliyet gösteren ve günümüzde Taşınmaz Yönetimi olarak isimlendirilen ana bilim dalı, YÖK tarafından iki yıl önce doçentlik bilim dallarından maalesef çıkarılmıştır. Halbuki "Taşınmaz Yönetimi Ana Bilim Dalı"; içinde yaşadığımız mekanlara ve bu mekanlar arasındaki ilişkilere toplumumuzun ulaştığı ekonomik, sosyal ve teknolojik koşullara göre şekil ve yön vermek için; mühendislik temel katkılarımızı sağlayıcı taşınmaz, kadastro, imar, kamulaştırma, kentsel-kırsal toprak düzenleme yasal ve teknik bilgilerini vermektedir. Bu bilgilerin yeterli yada yetersiz olması, ülke ekonomisinde zamanla oluşan çok büyük kazançlara ya da zararlara neden olur. Örneğin bu ana bilim dallarımızdan gelen önerilerle düzenlenen ve 1985 yılında yürürlüğe giren 3194 sayılı İmar Yasası ve İmar Uygulama Yönetmeliği uyarınca günümüze dek yapılan kentsel toprak düzenlemelerinde ortaklık payı kesintilerinden kamuya yaklaşık 150-200 milyar $ tutarında tasarruf sağlanmıştır.

Ülkemizde Arazi Yönetiminde belirgin önemi olan bu ana bilim dalımıza ilişkin YÖK'ce yapılan hatanın ivedilikle giderilmesi gerekmektedir.

E-Devlete geçiş sürecinde, kamuda yürütülen arazi ve çiftçi kayıt sistemi ve milli emlak otomasyon projelerinin, DSİ Bilgi Sistemi, KGM-BIS ( Karayolları Genel Müdürlüğü Bilgi Sistemi ) ve benzeri projelerin sonuçlarının ulusal coğrafi bilgi sistemlerinin veri tabanına sağlayacağı katkının önemi vurgulanmıştır.

Eğitim – Kalite Güvenliği – Yönetmelik

Harita ve Kadastro mühendisliği eğitim – öğretim alanında yeniden yapılanma zorunludur. Bu eğitimi veren üniversitelerin bölümleri, çağdaş eğitim sistemine göre yeniden yapılanması kısa sürede gerçekleştirilmelidir. Bölümlerinin kullandıkları modellerden elde ettikleri deneyimleri birbirlerine aktarmaları gelişim sürecini hızlandıracaktır. Bu çerçevede “Bölümlerarası Konsey” Bölümler arasındaki bilgileri paylaşma, ulusal ve uluslar arası eş değerlik standartlarını belirlemede yardımcı olacaktır. Bölümler arasında, bilgi ve deneyim paylaşımına paralel olarak öğrenciler arasındaki iletişim sağlanmalı. Öğrencilere, Oda üyeliği, mesleğin tanınması ve motivasyon hedefi vurgulanmalıdır. Bu uygulama genişletilmelidir.

Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Yönetmeliği’ nin uygulamaya geçirilmesi, mesleğimizin uygulanmasına bir disiplin getirecektir. Bu disiplin, mesleğimizin, diğer mesleklere göre duruşunu belirleyecektir. Mesleki sorumluluk ve etik standartlara sahip çıkmayı ve tam olarak uygulamayı gerektirir. Bu nedenle, yönetmeliği doğru anlamak ve uygulamak konusunda Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası yanında diğer Kamu Kurumları ve tüm meslektaşlarımızın üzerlerine düşeni yapmaları beklenmektedir.

Yönetmeliğin tanıtılması ve anlaşılmasını sağlama için bir tanıtım – eğitim programı geliştirilmelidir. Açıklamalı yönetmelik hazırlanarak kullanıma sunulmalıdır. Yönetmeliğe uygun birim fiyat analizlerinin yapılıp, gerçekçi maliyetlerin belirlenmesi gerekmektedir.

Yönetmeliğin uygulanması Oda tarafından izlenmeli ve bu izlemeyi sağlayacak mekanizmalar kurulmalıdır.

Güncel Teknolojiler

9. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayında, bilimsel bilgiden beslenen teknolojik gelişmelere ışık tutan çok sayıda bildiri yer almıştır. Konum bilgilerinin üretilmesine yarayan uzaya yerleştirilen yapay uydu sisteminden yayınlanan sinyalleri değerlendiren Global Konum Belirleme Sistemi (GPS), başka bir yapay uydu sistemi görüntülerini işleyen tarımsal rekolte, deniz kirliliğinin, deniz akıntılarının, su havzalarının izlenmesi ve kontrolüne ulaşım planlamasına olanak veren uzaktan algılama sistemi, kültür varlıklarının dokümantasyonu ile geleceğe taşınmasında büyük yararlar sağlayan lazer tarama tekniklerinin fotogrametrik kullanımı konularında prezisyon ve verimlilik incelenmiş, tartışılmış ve önemli sonuçlara ulaşılmıştır. Donanım, alet ve araçlardaki gelişmelerden başka analiz, yorumlama, hesap yöntemlerinin ele alındığı oturumlarda ölçme teknikleri yanında, matematik modelinin gelişimi ele alınmıştır.

Mühendislik ölçmeleri uygulamaları için jeodezik standartlar hazırlanarak uygulamaya konulmalıdır. Standartların oluşturulmasının yanı sıra, bunların uygulaması da yönetmeliklere konulacak maddelerle sağlanmalıdır. Mühendislik ölçmeleri standartlarında mutlaka hidrografik ölçmelere de yer verilmelidir. Öğretim planlarının, bu alanda sorumluluk üstlenme durumunda olan Harita ve Kadastro Mühendislerinin öğrenim aşamasında gerekli motivasyonu sağlayacak biçimde düzenlenmesi önemlidir.

9. Kurultayda oldukça kapsamlı bir alet, donanım, yazılım sergisi yer almış elektronik ve bilişim alanındaki hızlı değişimin izlenmesi olanaklı olmuştur. Ancak teknolojideki gelişmelerin insanlığın yararına katkıları incelenirken, bir yandan da coğrafyamızda yaşanan savaşın, yine aynı teknolojinin olanakları ile elde edilen bir gün öncesinin uydu görüntülerinden bombalanan Bağdat sokakları, Bağdat çevresinde yanmakta olan petrol hendekleri izlenmiştir.

Biz Harita ve Kadastro Mühendisleri yine önceki kurultaylarımız gibi teknolojinin insanlık yararına katkısını tartışan, geliştiren savaşsız kurultaylar yaşamak istiyoruz.