วิวัฒนาการให้เกิดความเหมาะสมกับการสมัยตลอดมา ถ้าเราจะพูดว่าหนังตะลุงเป็นสัญลักษณ์ของภาคใต้ ก็คงไม่ไกลความจริงนัก
หนังตะลุงมีอิทธิพล มีบทบาทต่อชาวชนบทมาก เป็นส่วนหนึ่งของชีวิตชาวชนบทก็ว่าได้ การพากย์หนังตะลุงเป็นศิลปสูงส่ง นอกจากให้ความบันเทิงแล้ว ให้ความรู้ให้ความคิด หนังตะลุงเป็นสื่อกลางที่ดีระหว่างรัฐกับประชาชน
การแสดงมโนรา
โนรา มโนรา (โนราเป็นชื่อของการละเล่นพื้นบ้าน ส่วนมโนราห์เป็นชื่อนางในวรรณคดี) เป็นการละเล่นพื้นเมืองกันมานานและได้แพร่หลายในภาคใต้ เป็นการละเล่นที่มีการร้อง การรำ บางส่วนเล่นเป็นเรื่อง และบางโอกาสมีบางส่วนแสดงตามคติความเชื่อที่เป็นพิธีกรรม
ต่อมาได้มีผู้คิดนำเอาเรื่องบางตอนของนิทานเรื่องพระสุธนมาดัดแปลงเล่นเป็นแบบชาตรี มีการประดิษฐ์ท่ารำต่าง ๆ ให้เหมาะสมกับลีลาของกินรี
จากสาระสำคัญในตำนานชาตรีและบทไหว้ครูเหล่านั้นและชื่อบุคคลที่ได้เอ่ยขึ้นมา พอที่จะเชื่อได้ว่า ชาตรี ของภาคใต้ได้มี การพัฒนาศิลปะชั้นสูงจนกลายเป็นนาฎกรรมของราชสำนักและของท้าวพระยามหากษัตริย์ในภาคใต้มาแล้วตั้ง
โนรา มโนรา (โนราเป็นชื่อของการละเล่นพื้นบ้าน ส่วนมโนราห์เป็นชื่อนางในวรรณคดี) เป็นการละเล่นพื้นเมืองกันมานานและได้แพร่หลายในภาคใต้ เป็นการละเล่นที่มีการร้อง การรำ บางส่วนเล่นเป็นเรื่อง และบางโอกาสมีบางส่วนแสดงตามคติความเชื่อที่เป็นพิธีกรรม
ต่อมาได้มีผู้คิดนำเอาเรื่องบางตอนของนิทานเรื่องพระสุธนมาดัดแปลงเล่นเป็นแบบชาตรี มีการประดิษฐ์ท่ารำต่าง ๆ ให้เหมาะสมกับลีลาของกินรี
จากสาระสำคัญในตำนานชาตรีและบทไหว้ครูเหล่านั้นและชื่อบุคคลที่ได้เอ่ยขึ้นมา พอที่จะเชื่อได้ว่า ชาตรี ของภาคใต้ได้มี การพัฒนาศิลปะชั้นสูงจนกลายเป็นนาฎกรรมของราชสำนักและของท้าวพระยามหากษัตริย์ในภาคใต้มาแล้วตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา
