อริยทรัพย์ ๗

อริยทรัพย์ คือ ทรัพย์อันประเสริฐ ทรัพย์คือคุณธรรมประจำใจ อย่างประเสริฐ

๑. ศรัทธา ความเชื่อที่มีเหตุผล มั่นใจในหลักที่ถือและในการดีที่ทำ

๒. ศีล การรักษากายวาจาให้เรียบร้อย ประพฤติถูกต้องดีงาม

๓. หิริ ความละอายใจต่อการทำชั่ว

๔. โอตตัปปะ ความเกรงกลัวต่อความชั่ว

๕. พาหุสัจจะ ความเป็นผู้ได้ศึกษาเล่าเรียนมาก

๖. จาคะ ความเสียสละ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่

๗. ปัญญา ความรู้ความเข้าใจถ่องแท้ในเหตุผล ดีชั่ว ถูกผิด
คุณโทษ ประโยชน์มิใช่ประโยชน์ รู้คิด รู้พิจารณาและรู้ที่จะจัดทำ

อริยทรัพย์ เป็นทรัพย์อันประเสริฐอยู่ภายในจิตใจ ดีกว่าทรัพย์ ภายนอก
เพราะไม่มีผู้ใดแย่งชิง ไม่สูญหายไปด้วยภัยอันตรายต่างๆ ทำใจให้ไม่อ้างว้างยากจน
และเป็นทุนสร้างทรัพย์ภายนอกได้ด้วย

ธรรม ๗ นี้ เรียกอีกอย่างว่า พหุการธรรม หรือ ธรรม มีอุปการะมาก เพราะเป็นกำลังหนุนช่วยส่งเสริมในการบำเพ็ญ คุณธรรมต่างๆ ยังประโยชน์ตนและประโยชน์ผู้อื่นให้สำเร็จได้อย่าง กว้างขวางไพบูลย์ เปรียบเหมือนคนมีทรัพย์มากย่อมสามารถใช้จ่าย ทรัพย์เลี้ยงตนเลี้ยงผู้อื่นให้มีความสุข และบำเพ็ญประโยชน์ต่างๆ ได้ เป็นอันมาก

***************************************

จาก
พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลศัพท์
โดย พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตโต)

***************************************

ขยายความเกี่ยวกับอริยทรัพย์

ครูบาอาจารย์มักสอนเสมอว่า อริยทรัพย์ เป็นทรัพย์อันประเสริฐ
ที่สามารถติดตัวเราไปได้ทุกภพทุกชาติตราบเท่าที่ยังต้องเวียนว่ายตายเกิด
อยู่ นอกไปจากนั้น ท่านยังสอนว่า สำหรับบุคคลอันเป็นที่รักเช่นพระอรหันต์
ในบ้านคือคุณแม่คุณพ่อ (หรือกับบุคคลใดๆ ก็ตามที่เราสามารถชี้แนะได้)
นอกจากเราจะตอบแทนพระคุณท่านด้วยการดูแลเอาใจใส่ ทะนุบำรุงท่าน
ทางกายและด้วยความรักและกตัญญูแล้ว

สิ่งที่เป็นการทดแทนพระคุณอันประเสริฐยิ่งอีกก็คือ การชี้แนะหรือชักชวน
ให้ท่านได้ทำบุญทำทาน รักษาศีล เจริญภาวนา อีกอย่างก็คือ ชักชวนหรือ
นำให้ท่านได้สะสมอริยทรัพย์ไว้มากๆ

***************************************