NguoiViet

Coâng toá vieân ñoäc laäp K. Starr chuyeån Quoác hoäi baûn töôøng trình vuï ñieàu tra Monica Lewinsky

WASHINGTON -- Coâng toá vieân ñoäc laäp Kenneth Starr, hoâm 9-9, ñaõ gôûi sang Quoác hoäi Hoa Kyø baûn töôøng trình vaø 2 chieác xe vaän taûi chôû ñaày caùc baèng chöùng "cuï theå vaø ñaùng tin caäy" khieán coù theå ñaøn haëc (impeach) Toång thoáng Bill Clinton, taïo neân moái ñe doïa lôùn lao nhaát cho moät vò toång thoáng Hoa Kyø, keå töø sau vuï nghe leùn tai tieáng Watergate, döôùi thôøi Toång thoáng Richard Nixon.

OÂng Charles Bakaly, phaùt ngoân vieân cuûa Coâng toá vieân Starr, tuyeân boá ngay theàm toøa nhaø Quoác hoäi, sau khi ñaõ chuyeån moät laù thö gôûi cho Chuû tòch Haï vieän Newt Gingrich vaø laõnh tuï phe Daân Chuû Dick Gephardt, nhö sau: "Chuùng toâi ñaõ hoaøn thaønh nhieäm vuï cuûa chuùng toâi... Traùch nhieäm ñeå söû duïng caùc tin töùc maø chuùng toâi chuyeån giao hoâm nay vaø baát cöù haønh ñoäng naøo tieáp theo, giôø ñaây, ñeàu tuøy thuoäc Quoác hoäi caû."

Phaùt ngoân vieân Bakaly noùi tieáp: "Baûn töôøng trình toång coäng leân ñeán nhieàu traêm trang, vaø 36 thuøng chöùa ñaày caùc baèng chöùng cuï theå vaø ñaùng tin caäy, coù theå ñöôïc coi laø caùc caên baûn cho moät vuï ñaøn haëc vò toång thoáng Hoa Kyø."

Toång thoáng Clinton, hoâm 9-9, moät laàn nöõa, laïi leân tieáng xin loãi veà caùc söï dan díu baát chaùnh cuûa oâng vôùi cöïu nöõ sinh vieân Monica Lewinsky, laàn ñaàu trong moät cuoäc gaëp gôõ rieâng vôùi caùc daân bieåu cuûa ñaûng Daân Chuû taïi toøa Baïch OÁc vaø sau ñoù laïi xin loãi coâng khai trong moät laàn xuaát hieän taïi Florida.

Baûn töôøng trình döï truø seõ ñöa ra caùc baèng chöùng cho thaáy, Toång thoáng Clinton ñaõ coù yù ngaên trôû söï thi haønh cuûa phaùp luaät, söï gian doái, lung laïc chöùng nhaân vaø caû laïm duïng quyeàn haønh ñeå coá che giaáu vuï Monica Lewinsky.

Chuû tòch Haï vieän Newt Gingrich cho bieát, baûn töôøng trình vaø caùc thuøng baèng chöùng seõ ñöôïc gôûi ñeán moät phoøng baûo veä caån maät vaø khoâng cho ai ñöôïc xem qua tröôùc, cho ñeán khi Haï vieän thoâng qua moät quyeát ñònh ñeå duyeät xeùt caùc taøi lieäu treân ra sao tröôùc.

OÂng tuyeân boá tieáp laø oâng nghó raèng, UÛy ban Ñònh luaät cuûa Haï vieän seõ ñöa ra moät nghò quyeát lieân quan ñeán baûn töôøng trình naøy, trong ngaøy thöù Naêm 10-9, vaø sau ñoù ñöa ra tröôùc Haï vieän thaûo luaän vaøo thöù Saùu 11-9-1998.

Taïi Florida, Toång thoáng Clinton ñaõ tuyeân boá tröôùc moät cöû toïa nhö sau: "Toâi ñaõ laøm cho quyù vò thaát voïng. Toâi ñaõ ñeå cho gia ñình toâi thaát voïng. Toâi ñaõ laøm cho ñaát nöôùc naøy thaát voïng. Nay toâi coá gaéng laøm caùc ñieàu phaûi. Toâi ñaõ quyeát taâm khoâng ñeå cho moät haønh ñoäng nhö vaäy taùi dieãn. Toâi ñaõ quyeát taâm laáy laïi loøng tin cuûa daân chuùng."

Phaûn öùng töø vò luaät sö cuûa Toång thoáng Clinton, David Kendall, laø "Baûn töôøng trình kia khoâng phaûi laø caên baûn cho moät söï ñaøn haëc. Daân chuùng Hoa Kyø neân ghi nhôù laø caùc hoà sô-taøi lieäu ñöôïc chuyeån cho Quoác hoäi chæ laø caùc söï caùo buoäc cuûa coâng toá vieân, maø chuùng toâi ñaõ bò töø choái, khoâng ñöôïc cho xem qua tröôùc." (lt/ty)

Quoác Hoäi seõ cöùu xeùt phuùc trình cuûa oâng Starr nhö theá naøo?

WASHINGTON (TH).- Hoâm Thöù Tö 9 thaùng Chín, Chuû Tòch Haï Vieän Newt Gingrich ñaõ gaëp caùc laõnh tuï Haï Vieän cuûa caû hai ñaûng, cuøng caùc daân bieåu Coäng Hoøa vaø Daân Chuû thuoäc Uyû Ban Tö Phaùp, ñeå thaûo luaän veà baûn phuùc trình maø oâng Starr chuyeån tôùi.

OÂng Gingrich cho bieát caáp laõnh ñaïo Coäng Hoøa trong Haï Vieän cam keát raèng hoï seõ gaùc chính trò ñaûng phaùi qua moät beân vaø hôïp taùc chaët cheõ vôùi phe Daân Chuû trong cuoäc ñieàu tra.

Uyû Ban Tö Phaùp Haï Vieän seõ môû nhöõng cuoäc ñieàu traàn veà vieäc ñaøn haëc oâng Clinton, neáu xeùt thaáy trong phuùc trình cuûa oâng Starr coù nhöõng ñieåm caàn phaûi laøm nhö vaäy. Vò chuû tòch uyû ban naøy, Daân Bieåu Coäng Hoøa Henry Hyde, tuyeân boá: "Ñaây laø moät coâng vieäc nhôùp nhuùa nhöng caàn phaûi coù ngöôøi naøo ñoù ñöùng ra laøm. Chaúng ai muoán döï vaøo cuoäc haønh trình ñau thöông maø chuùng toâi saép phaûi leân ñöôøng."

Sau ñaây laø moät soá caâu hoûi/ñaùp goàm nhöõng ñieàu chính yeáu maø haõng thoâng taán AP döï kieán Quoác Hoäi seõ ñoái phoù vôùi phuùc trình cuûa oâng Starr:

Hoûi: Muïc ñích cuûa baûn phuùc trình göûi leân Quoác Hoäi laø gì?

Ñaùp: Luaät leä veà coâng toá ñoäc laäp ñoøi hoûi raèng moät vò coâng toá "coá vaán cho Haï Vieän bieát veà baát cöù tin töùc troïng yeáu vaø khaû tín naøo coù theå duøng laøm caên baûn cho moät vuï ñaøn haëc." OÂng Starr ñaõ thu löôïm nhöõng baèng chöùng lieân quan tôùi söï caûn trôû coâng lyù, man khai höõu theä vaø laïm duïng nhöõng quyeàn haønh cuûa toång thoáng trong vuï Monica Lewinsky. Baûn phuùc trình cuûa oâng seõ taïo moät cô sôû ñeå caùc nhaø laäp phaùp quyeát ñònh xem coù caàn phaûi baét ñaàu thi haønh nhöõng thuû tuïc ñaøn haëc toång thoáng hay khoâng.

H: Ai seõ nhaän baûn phuùc trình?

Ñ: Chaéc laø oâng Starr seõ göûi baûn phuùc trình leân cho Chuû Tòch Haï Vieän Newt Gingrich. Haï Vieän, ñaëc bieät laø Uyû Ban Tö Phaùp, coù traùch nhieäm tröôùc tieân ñoái vôùi baát cöù thuû tuïc naøo veà ñaøn haëc toång thoáng.

H: Loaïi haønh vi naøo coù theå khieán cho toång thoáng bò ñaøn haëc?

D: Hieán Phaùp chæ noùi tôùi "phaûn quoác, hoái loä, hoaëc nhöõng troïng toäi vaø khinh toäi lôùn" maø khoâng noùi roõ chi tieát. Uyû Ban Tö Phaùp Haï Vieän seõ phaûi quyeát ñònh xem haønh vi cuûa oâng Clinton -- theo nhö caùc coâng toá moâ taû -- coù theå bò coi laø thuoäc vaøo "nhöõng troïng toäi vaø khinh toäi lôùn" (high crimes and misdemeanors) hay khoâng.

Trong vuï cuûa Toång Thoáng Richard Nixon, Uyû Ban Tö Phaùp Haï Vieän ñaõ taùn ñoàng nhöõng ñieàu khoaûn ñaøn haëc caùo buoäc raèng oâng Nixon coù haønh vi caûn trôû coâng lyù lieân quan tôùi vuï sì-caêng-ñan Watergate, laïm duïng quyeàn haønh cuûa toång thoáng, vaø muoán caûn trôû thuû tuïc ñaøn haëc khi oâng thaùch thöùc nhöõng traùt toøa aùn ñoøi trao tang chöùng. OÂng Nixon ñaõ töø chöùc tröôùc khi toaøn theå Haï Vieän coù haønh ñoäng ñoái vôùi nhöõng ñieàu khoaûn ñaøn haëc treân ñaây maø Uyû Ban Tö Phaùp ñaõ taùn ñoàng.

H: Quoác Hoäi seõ phaûi laøm gì khi nhaän ñöôïc baûn phuùc trình?

Ñ: Uyû Ban Qui Luaät Haï Vieän seõ yeâu caàu Haï Vieän pheâ chuaån moät quyeát nghò cho pheùp göûi baûn phuùc trình leân Uyû Ban Tö Phaùp vaø laäp nhöõng thuû tuïc ñeå thi haønh moät cuoäc ñieàu tra sô khôûi. Caùc nhaø laäp phaùp seõ phaûi quyeát ñònh veà chuyeän coù theå coâng boá moät soá nhöõng ñoaïn trong baûn phuùc trình hay khoâng, (ñeå cho coâng chuùng ñöôïc bieát). Coù leõ hoï seõ coâng boá sôùm suûa moät baûn toùm löôïc veà baûn phuùc trình, nhöng giöõ bí maät baát cöù nhöõng taøi lieäu naøo lieân heä tôùi ñaïi boài thaåm ñoaøn.

H: Uyû Ban Tö Phaùp giöõ vai troø gì?

D: Coâng vieäc ñaàu tieân cuûa hoï -- coù theå keùo daøi vaøi thaùng -- laø seõ quyeát ñònh xem coù ñuû nhöõng caên cöù ñeå baét ñaàu thuû tuïc ñaøn haëc hay khoâng. Ngoaøi vieäc duyeät xeùt nhöõng chöùng côù do caùc coâng toá vaïch ra, uyû ban coù theå laáy theâm lôøi khai, göûi traùt ñoøi vaø môû nhöõng cuoäc ñieàu traàn.

Muïc tieâu cuûa hoï laø soaïn nhöõng ñieàu khoaûn veà ñaøn haëc maø Thöôïng Vieän seõ duøng trong moät vuï xöû aùn ñeå xeùt xem toång thoáng coù ñaùng bò truaát pheá hay khoâng. Nhöõng ñieàu khoaûn naøy, töông ñöông vôùi moät baûn caùo traïng, seõ ñöôïc göûi leân toaøn theå Haï Vieän cöùu xeùt. Ñeå coù theå göûi chuùng leân Thöôïng Vieän, Haï Vieän seõ phaûi taùn thaønh nhöõng ñieàu khoaûn naøy vôùi ña soá phieáu.

H: Coù nhöõng giaûi phaùp naøo khaùc ñeå khoûi phaûi ñaøn haëc hay khoâng?

D: Coù. Moät soá nhaø laäp phaùp coù tieáng taêm, vaø caû moät soá nhöõng ngöôøi uûng hoä oâng Clinton, ñaõ gôïi yù raèng haõy môû moät cuoäc boû phieáu ñeå khieån traùch toång thoáng veà haønh vi cuûa oâng, nhöng cho pheùp oâng giöõ chöùc vuï cho tôùi khi maõn nhieäm kyø.

H: Ñieàu gì seõ xaåy ra neáu Haï Vieän taùn thaønh nhöõng ñieàu khoaûn ñaøn haëc cuûa Uyû Ban Tö Phaùp?

Ñ: Haï Vieän seõ chæ ñònh nhöõng ngöôøi phuï traùch vieäc chuyeån caùc ñieàu khoaûn naøy leân Thöôïng Vieän. Vaø Thöôïng Vieän seõ chòu traùch nhieäm môû moät vuï xöû aùn ñeå quyeát ñònh xem toång thoáng coù xöùng ñaùng caàm quyeàn khoâng, hay laø caàn phaûi bò truaát pheá? Chaùnh AÙn Toøa Toái Cao seõ chuû toïa vuï xeùt xöû cuûa Thöôïng Vieän. Phaûi caàn coù hai phaàn ba soá phieáu ñeå truaát pheá oâng Clinton.

Moät vuï xeùt xöû nhö vaäy ñaõ chæ xaåy ra moät laàn duy nhaát trong lòch söû Hoa Kyø -- naêm 1868 -- khi Toång Thoáng Andrew Johnson ñang taïi chöùc. OÂng Johnson ñaõ ñöôïc Thöôïng Vieän xaù toäi, khi chæ thieáu moät phieáu ñeå ñuû soá hai phaàn ba ñeå truaát pheá oâng. (mh 909)