Armoria - Temas

Bome kom algemeen in die heraldiek voor. In Brittanje en Duitsland is die boom wat die mees dikwels gevind word is die eik – soveel so dat, as ’n blasoen “’n boom” noem, word dit outomaties aanvaar dat dit ’n eikeboom is. Hier links is ’n tipiese Britse heraldiese tekening van ’n eikeboom: let op die buitensporig groot formaat van die blare. Dit is ’n heraldiese gebruik wat ’n mens toelaat om dadelik die betrokke boomsoort uit te ken. Eikebome kom wel in Suid-Afrikaanse wapens voor, maar aangesien hulle uit Europa of Noord-Amerika ingevoer is, word hulle gewoonlik in die wapens van plekke of inrigtings gevoer wat spesifiek met historiese eikebome geassosieer word.

Die Afrika-boomsoort wat die maklikste is om uit te ken is die kremetartboom (Adansonia digitata), wat in die wapen van die Provinsie Limpopo verskyn. Hierdie spesie is die enigste soort baobab wat buite Madagaskar natuurlik voorkom; die eiland het verskeie spesies. Die Anglikaanse bisdom in Limpopo, die Bisdom van Sint Markus die Evangelis, voer ook in sy wapen ’n kremetartboom

Die nasionale boom is die geelhout – dit sluit drie spesies in van ’n wêreldwye genus: Podocarpus falcatus, P latifolius en P henkelii. Die swak getekende voorbeeld in die derde kwartier van Knysna se wapen is blykbaar veronderstel om P falcatus te wees.

Noord-Kaap het ’n doringboom, wat ongelukkig nie spesifiek genoem is nie. Dit is heel waarskynlik òf die Karoodoring, Acacia karroo, òf die kameeldoring, A erioloba.

Ciskei het ’n melkhout, of umqwashu, gehad, wat die melkhoutboom naby Peddie verteenwoordig het waaronder die Mfengu-volk ’n eed afgelê het.

En die Provinsie Limpopo toon ’n heel besonderse boom, die Modjadji-broodboom, in die kroon wat in sy wapen in die plek van ’n helmteken dien.

Daar is twee heeltemal verskillende bome wat met die Vrystaat (soos dit vandag genoem word) geassossieer word: die Oranje Vrij Staat het ’n ongespesifiseerde boom in sy seël gehad wat mettertyd die Boom van Vryheid genoem is. Deur die interpretasie van ’n kunstenaar verbonde aan die Londense posseëldrukkery De la Rue, het dit egter ’n lemoenboom (of oranjeboom) geword (om te sien hoe dit gebeur het, kyk hier), en is as sulks in die wapen van die Unie van Suid-Afrika gesien.

Laastens vind ons ’n olyfboom in die wapen van die Hoërskool P J Olivier op Grahamstad. Dit vorm deel van die wapen weens die vertoon, as kwartering binne die wapenskild, van ’n wapen wat gekoppel word aan die naam Olivier; dit is egter nie die wapen van die Suid-Afrikaanse familie Olivier nie.

For English, click here

**Erkenning: helmteken van Swinton of that Ilk uit ’n illustrasie van die volle wapen in An Encyclopædic Dictionary of Heraldry deur Franklyn and Tanner (Pergamon).**