Veel schade in Apeldoorn door stenen van vijf centimeter
Hagel speelbal zwaartekracht en stijgwind
Door ANDRÉ HORLINGS
(24 juli 1996) Hagelstenen met een doorsnee van vijf centimeter hebben
gisteravond veel schade aangericht in Apeldoorn en omgeving. Zolderramen werden
door de ijsklompen versplinterd. Auto's liepen deuken op en veel tenten op campings
werden door de hagelstenen vernield.
Hagelbuien met stenen groter dan vier centimeter doorsnee zijn in Nederland niet
zeldzaam. ,,Gemiddeld is daar, ergens in ons land, eens in het jaar wel sprake van. Maar
dergelijke buien vallen zeer geconcentreerd in een relatief klein deel van het totale
noodweergebied. Ze veroorzaken dan ook vooral plaatselijk schade'',
zegt 'sneeuwexpert' John Kerkhof uit het Brabantse Rijen, lid van de werkgroep
Weeramateurs van Stichting de Koepel in Utrecht, een onderdeel van de Nederlandse
Vereniging voor Weer- en Sterrekunde.
,,Iedere zomer kent wel zware onweersbuien'', vertelt Kerkhof. ,,Maar het ontstaan van
hagel daarbinnen is afhankelijk van veel verschillende factoren. Voordat gisteren de
hagelstenen vielen waren ze, op ongeveer drie kilometer hoogte, letterlijk de speelbal
van zwaartekracht en opstijgende lucht. Telkens als ze terugkwamen bij de vorstgrens,
op een bepaalde plaats in de wolk met geconcentreerde waterdamp, groeiden ze verder
aan, om even later weer naar boven gestuwd te worden, terug in de kou. Dat spel zal
twintig minuten tot een half uur hebben geduurd. Toen waren ze zo sterk gegroeid, dat
de zwaartekracht het won.''
Spel van warmte en kiou
De schade werd veroorzaakt door de stenen in het centrum van de wolk. Daarbuiten
viel de neerslag 'gewoon' als stortregen omlaag.
,,Alle regen begint als sneeuw'', legt Kerkhof uit. ,,In de winter, als het vriest, bereikt die
ook als sneeuw de bodem. In de zomer worden op weg naar de aarde warmere
luchtlagen bereikt. Dan smelt de sneeuw en ontstaat regen.''
Bijzondere weersomstandigheden kunnen daar verandering in brengen. ,,Door
turbulente bewegingen veranderen de sneeuwvlokken in stuifbolletjes; de 'zachte hagel'
die als het ware van je jas rolt. Als die te maken krijgen met opstijgende lucht kunnen
ze aangroeien tot hagelstenen.''
De kans op hagelbuien is volgens Kerkhof landinwaarts veel groter dan dicht bij zee.
,,Voor het ontstaan van deze weersituatie is warmte nodig. Bij de kust is de invloed van
het koele zeewater te groot. Boven land wordt de aarde door de zon verwarmd. De
warme lucht stijgt op, er ontstaat thermiek; opstijgende lucht.
Records
Op 14 mei 1985 vielen in Oud-Loosdrecht in de provincie Utrecht de grootst gemeten
hagelstenen van de afgelopen zestien jaar: 60 mm doorsnee. Soms vallen dergelijke
buien op dezelfde datum in verschillende uithoeken van in het land. Zo vielen op 4 juli
1994 zowel in Purmerend (Noord-Holland) als Baexem (Limburg) stenen van 50 mm.
Frank Magdelijns, 'onweersredacteur' van het blad de Weerspiegel, heeft vanaf 1980
een recordlijst bijgehouden.
visitors (Statistics since June 2000) |
horlings@chello.nl
Sign My Guestbook
OF
