โรงไฟฟ้ากับร้านกาแฟ

        ได้รับข่าวดีของ กฟผ. เมื่อไม่กี่วันที่ผ่านมา  การนำเสนอรายงานวิเคราะห์ผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมและเศรษฐกิจสังคม “โรงไฟฟ้าสงขลา” ได้ผ่านอนุมัติเห็นชอบ  จังหวัดสงขลาเมื่อปลายเดือนมีนาคมเพิ่งผ่านเหตุการณ์ระทึกขวัญการวางระเบิดที่อำเภอหาดใหญ่ ในเวลาเดียวกันกับเหตุการณ์ดังกล่าว  เจ้าหน้าที่รับผิดชอบการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์โครงการโรงไฟฟ้าสงขลา กำลังติดตั้ง “บอร์ดร้านกาแฟ”  จำนวนกว่า ๓๐ ร้าน ในพื้นที่ ๖ ตำบลของอำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา อันเป็นพื้นที่เป้าหมายโครงการโรงไฟฟ้าสงขลา  ได้แก่ ตำบลป่าชิง ตำบลจะโหนง ตำบลคลองเปียะ ตำบลนาทับ ตำบลตลิ่งชัน และตำบลสะกอม  โดยแบ่งเป็นตำบลละ ๕ ร้าน ลักษณะบอร์ดไม้ขนาด ๖๐ x ๑๒๐ เซนติเมตร  โดยจัดสรรพื้นที่ในบอร์ดเป็น ๒ ส่วน ส่วนหนึ่งสำหรับรายการอาหารและเครื่องดื่มของร้านกาแฟ และอีกส่วนหนึ่งไว้สำหรับติดเนื้อหาให้คนในชุมชนได้อ่าน ซึ่งเป้าหมายหลักคือการเผยแพร่ความคืบหน้าของโครงการฯ กิจกรรมการมีส่วนร่วมระหว่าง กฟผ. และชุมชน ขณะเดียวกันก็เปิดให้โอกาสชุมชน ได้เผยแพร่ข่าวสารภายในชุมชนของตนด้วย

            เมื่ออ่านมาถึงตรงนี้ ผู้อ่านคงจะพอเข้าใจความหมายของชื่อเรื่อง  งานประชาสัมพันธ์กลุ่มพัฒนา ในฐานะหน่วยงานที่มีหน้าที่ประชาสัมพันธ์โครงการก่อสร้างแหล่งผลิตและระบบส่งใหม่ ได้จัด “บอร์ดร้านกาแฟ” ขึ้นมาเพื่อเป็นช่องทางในการสื่อสารออกสู่ชุมชนอีกทางหนึ่ง   ลักษณะวิธีการคล้ายๆกันนี้  สมาชิกพรรคการเมืองท่านหนึ่งเปิดร้านกาแฟ เพื่อเป็นเสมือนแหล่งข่าวสารของพรรค  จนทำให้นักข่าวเรียกว่า “ร้าน กาแฟ ปช…”    นัยว่ากันว่าเจ้าของร้านไม่มุ่งเน้นกำไร เพียงแต่ขยายฐานข้อมูลพรรคที่ตนสังกัดอยู่นั่นเอง

การที่มนุษย์เป็นสัตว์สังคม การเป็นสัตว์การเมือง เหตุผลทางเศรษฐศาสตร์  และกาแฟผสมกลมกลืนกันเกิดการเปลี่ยนแปลงในประวัติศาสตร์โลก ที่ว่ากันว่า “กาแฟช่วยปฏิวัติโลก”  ในปัจจุบันถ้าหากคนหนึ่งต้องการข้อมูลข่าวสาร ความรู้ในเรื่องต่างๆ จะใช้อินเตอร์เน็ตเป็นเครื่องมือ แต่เมื่อร้อยปีก่อน ในทวีปยุโรป ผู้คนต้องพากันไปร้านกาแฟ  พวกเขาเพียงแค่จ่ายค่ากาแฟหนึ่งถ้วยก็สามารถอ่านใบปลิว ติดตามข่าวจากต่างประเทศ รู้ราคาสินค้าเกษตร ฟังเรื่องนินทาชาวบ้าน ฟังเรื่องราวการค้นพบทางวิทยาศาสตร์ เจรจาตกลงธุรกิจ หรือพูดจากับคนที่สนใจเรื่องเดียวกัน สะท้อนให้เห็นได้ว่าการที่ผู้คนพากันที่ร้านกาแฟ ก็เพราะมนุษย์เป็นสัตว์สังคม ต้องการการยอมรับเป็นส่วนหนึ่งของสังคม  ความเป็นสัตว์สังคมและการเมืองนี่เอง ทำให้เกิดการแสวงหาสถานที่ที่สะดวกในการพบปะแลกเปลี่ยนความคิดเห็นและรับข้อมูลข่าวสารต่างๆ  สถานที่ที่เหมาะสมและเป็นคำตอบ ก็คือ ร้านกาแฟ 

ถ้ามองในมุมมองทางเศรษฐศาสตร์ การเผยแพร่ข้อมูลความคืบหน้าโครงการฯ ให้เอื้ออำนวยกับการดำเนินการทั้งช่วงก่อนการก่อสร้าง ช่วงระหว่างการก่อสร้าง และช่วงการดำเนินการ  ในหลายๆโครงการฯที่ผ่านมา กฟผ. เราจะใช้ช่องทางที่เป็น จดหมายข่าว ชี้แจงไปยังบ้านเรือนในชุมชน การแจกจ่ายแผ่นพับ เอกสาร ไปตามส่วนราชการ สถานศึกษา ศูนย์กลางชุมชน  บอร์ดร้านกาแฟช่วยลดต้นทุน Transaction Cost ดังกล่าวได้  และสามารถเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายได้แน่นอนว่ากันอย่างนั้น  ในอดีต ประเทศอังกฤษ ผู้คนผู้มีความเป็นสัตว์สังคมและสัตว์การเมือง หากไม่มีร้านกาแฟ แต่ละคนจะต้องเสียเงินทองและเวลาเดินทางไปยังที่ต่างๆ เพื่อให้ได้มาซึ่งข้อมูล  แต่เพียงแค่ไปร้านกาแฟ จ่ายเงินเพียงไม่กี่เพนนี ก็ได้รับสิ่งเหล่านั้นทั้งหมดอย่างง่ายดายในเวลาอันสั้น  กาแฟช่วยปฏิวัติโลกครั้งใหญ่อีกครั้งในประวัติศาสตร์ยุโรป ร้านกาแฟชื่อ CAFE DE PROCOPE และ CAFE DE FOY    เป็นแหล่งเกิดความคิดในเรื่องเสรีภาพ ความเท่าเทียมของมนุษย์  สิทธิมนุษยชน  รวมทั้งความเป็นประชาธิปไตย