Subject: [CEVRE-NET:86] Re: Nukleer Enerji Tartismasi Televizyonda

Date: Thu, 11 Jun 1998 07:34:01 +0300 (EET DST)
Msg-Id: < Pine.A41.3.96.980611063414.51330A-100000@orca.cc.metu.edu.tr>
From: ilker ficicilar < c068214@narwhal.cc.metu.edu.tr>

Merhabalar,

On Wed, 10 Jun 1998, sinan taylan wrote:

> ilker ficicilar wrote:
> >
> > Yaklasik bir saat kadar once, Turkiye'de nukleer santral fikrine iliskin
> > bir tartisma, NTV'de "Evet Hayir" programinda beni radyasyondan kanser
> > ederek bitti. Basarisiz bir sunucu, sadede gelemeyen konusmacilar, ve

> > Bu arada nukleer atiklar hakkinda yaniltmaya yonelik bir konu daha var.
> > Lutfen atik miktarlarini size soylerlerken birim olarak 'kutle'
> > kullanmalarini isteyin, hacim degil. Cunku genellikle atiklarin cok az yer
> > kapladigini, az hacimli oldugunu soyleseler de aslolan kutledir, ve bu
> > nukleer atiklarin (bolca toryum ve uranyum icerirler) birim hacim basina
> > sahip olduklari kutle cok fazladir.

> >

>
> sayin ficicilar
>
> nukleer enerji konulu mailinizi ilgiyle okudum. fakat anlayamadigim
> nukler atiklarin saklanmasindan (depolama) bahsedildiginde nicin hacim
> yerine kutlenin onemli oldugunu belirtiyorsunuz? depolamada, depolanacak
> nesnenin mumkun oldugunca kucuk bir hacim kaplamasi sizce lehte bir durum
> degil mi? bu durumda 130 ton kullanilmis yakit yaklasik bir kamyon kasasini
> dolduracak kadar bir yer kaplayacak belkide?
>

Dogrusu, bu atiklari fazladan basincla iyice kucultup 'puck' denilen silindirik, 20cm kadar capinda, ve belki 30cm kadar yukseklikte parcalar haline getirip, su fotograflarda gordugumuz varillerin icine yalitarak ve beton ile doldurarak yerlestiriliyor. Ardindan da bunlar depo alanina tasinip saklaniyorlar. Saklama yontemleri de derin bir alana bu varilleri dizip, ustlerini betonla kapladiktan sonra yeni bir kati doldurmaktan ibaret. Bu atiklar bu gecici depolarda, kararlastirilacak ebedi saklama yerine gidecekleri zamani bekliyorlar. Ve, ABD su siralar bir ulusal ebedi nukleer atik sahasi bulunmasi konusunda yogun baski altinda.

Simdi, aslinda sizin de bildiginiz gibi bu atik sorununu onemsiz gibi gostermek icin bu birimlerle oynuyorlar. Ornegin, O. Kadiroglu internette bulunabilecek bir yazisinda, ABD'deki butun nukleer atiklar kisi basina bir 1cm yaricapli bilye tanesi kadardir demis. Aklimiza ABD'nin nufusunu ve bu atigin kutle/hacim oraniyla yarilanma suresini getirmedigimiz surece bir sorun varmis gibi hissetmeyiz.
Bize, yalnizca iki kamyon atik cikacak denildiginde onemsemez, unuturuz. Ama birisi cikip ta bu santral 1 yilda 130 TON nukleer atik cikarir derse, aklimiz basimiza gelebilir. Saniyorum ki insan psikolojisi insani yaniltmaya yonelik pek cok acik noktaya sahip, ve birileri bu zayifligimizi olabildigince kullaniyorlar.

Bu arada bazi rakamlar da vereyim. Bir nukleer santral atigi yaklasik %5 kadar Uranyum turevleri icerir. Yani 130 ton atigin 6.5 tonu Uranyum. Geri kalani da oldukca uzun yari omurlu izotoplardan olusur aslinda. Neyse, uc onemli radyoaktif atomun yarilanma omurleri soyle:

Uranyum-235 : 7.0x10^8 yil
Uranyum-238 : 4.5x10^9 yil
Toryum-232 : 1.4x10^10 yil

Kisaca 6.5 ton uranyum'un 3.25 ton olabilmesi icin gereken sure 10^9 yil. Yani 1milyar yil sonra 3.25 ton uranyum kursuna donusmus ve tamamen kararli hale gecmis olacak. Yalniz dikkat ettiyseniz, bize verilen rakamlar 10bin yil dolaylarinda. Bu rakami hesaplarken ise Uranyum'un daha az isinim yayan, daha az kararli ara atomlara donusum oranini kullaniyorlar.

Bir ek bilgi daha: Sezyum'dan dahi yayilan gamma isinlari 14cm'lik kursun blogu gecebiliyorlar.

Ayrica, yazimda belirttigim ileride olabilecek terorist eylemlerden bahsederken dusundugum, teroristlerin atom bombasi yapmasi degil bir iki nukleer atik bilyesini kafelere, sinemalara birakip kargasa cikarabilecekleri idi. Ne de olsa Kadiroglu'nun da dedigi gibi bu bilyelerden sadece ABD'de 250-300 milyon kadar var.

> saygilar
>
> s.taylan
>

iyi gunler,

Ilker Ficicilar

filker@newton.physics.metu.edu.tr
c068214@orca.cc.metu.edu.tr

---

This page hosted by Get your own Free Homepage