|
|
Copyright (C) 1999 WetLab : Freshwater Biomonitoring Staff!!
ผลการศึกษา
1. ระบบค่าคะแนน
เมื่อนำค่าคะแนนระบบ BMWP/ASPT มาทดสอบกับข้อมูลสัตว์ในลำน้ำพองที่เก็บในเดือนกุมภาพันธ์ 2539 เปรียบเทียบกับการจัดจำแนกกลุ่มสถานีด้วยข้อมูลคุณภาพน้ำ ซึ่งสามารถจัดแบ่งได้ 3 กลุ่มสถานี และจำนวนวงศ์ของสัตว์ในเดือนเดียวกัน เพื่อดูความสอดคล้องของผลการวิเคราะห์ ด้วยวิธีการที่แตกต่างกัน (ตารางที่ 1) พบว่าการจัดจำแนกกลุ่มสถานีด้วยข้อมูลคุณภาพน้ำส่วนมากสอดคล้องกับการจัดจำแนกสถานีด้วยระบบ BMWP/ASPT เมื่อพิจารณาการจัดจำแนกสถานีด้วยระบบ BMWP/ASPT เปรียบเทียบกับจำนวนวงศ์ของสัตว์ซึ่งเป็นวิธีหนึ่งที่นิยมใช้ในการเปรียบเทียบความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต โดยจัดจำแนกจำนวนวงศ์ของสัตว์เป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มที่1 มีจำนวน 1-5 วงศ์ กลุ่มที่ 2 มีจำนวน 6-10 วงศ์ และกลุ่มที่ 3 มีจำนวน 11-20 วงศ์ พบว่าผลการจัดจำแนกสถานีไม่สอดคล้องนักคือ มี 5 สถานีที่ไม่เข้าตามกลุ่ม แสดงว่าค่าคะแนนของสัตว์บางวงศ์ที่ปรากฏในระบบค่าคะแนน BMWP/ASPT ไม่เหมาะกับสัตว์ที่พบในลุ่มน้ำพอง คือสัตว์บางวงศ์มีค่าคะแนนสูงเกินไป และสัตว์บางวงศ์ มีค่าคะแนนต่ำเกินไป เมื่อเปรียบเทียบกับการกระจายตัวของสัตว์ในสถานีต่างๆ
ดังนั้นจึงได้กำหนดค่าคะแนน แก่สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังหน้าดิน โดยจากข้อตัวอย่างสัตว์ที่เก็บด้วยวิธีเชิงปริมาณระหว่างปีพ.ศ. 2538-2539 ได้นำมากำหนดค่าคะแนนตั้งแต่ 1-10 ให้แก่สัตว์แต่ละวงศ์ตามการกระจายในแต่ละสถานีของลำน้ำพอง โดยมีหลักเกณฑ์ว่า สัตว์ที่มีการกระจายได้ในทุกสถานีแสดงว่าเป็นสัตว์ที่สามารถทนได้ในน้ำทุกคุณภาพ สัตว์เหล่านี้จะได้ค่าคะแนนต่ำ เช่น ไส้เดือนน้ำจืดและหนอนแดงซึ่งมีการกระจายอยู่ทุกสถานี ควรได้คะแนนต่ำสุด และเมื่อพิจารณาร่วมกับคุณภาพทางเคมีฟิสิกส์ของน้ำ พบว่าในน้ำที่มีคุณภาพเลวกว่า จะมีไส้เดือนน้ำจืดจำนวนมากกว่าหนอนแดง แสดงว่า ไส้เดือนน้ำจืดมีความทนทานมากกว่าหนอนแดง จึงกำหนดค่าคะแนน 1 และ 2 ให้แก่ไส้เดือนน้ำจืดและหนอนแดง ตามลำดับ ซึ่งหมายความว่า ไส้เดือนน้ำจืดเป็นสัตว์ที่มีความทนทานมากที่สุด รองลงมาคือหนอนแดง ใช้หลักเกณฑ์เดียวกันนี้ ในการพิจารณาให้คะแนนแก่สัตว์วงศ์อื่นๆ จนครบ
ตารางที่ 1 การเปรียบเทียบการจัดจำแนกกลุ่มสถานีตามคุณภาพน้ำ ระบบคะแนน BMWP/ASPT และจำนวนวงศ์
ʶҹÕ
¤Ø³ÀÒ¾à¤Áբͧ¹éÓ
ʶҹÕ
BMWP/ASPT
ʶҹÕ
¨Ó¹Ç¹Ç§Èì
àÅÔ§à»×ÍÂ
¡ÅØèÁ 3
àÅÔ§à»×ÍÂ
1.5
¾ÃФ×Í
1
¾ÃФ×Í
¡ÅØèÁ 3
¾ÃФ×Í
2
˹ͧáʧ
3
⤡¡ÅÒ§
¡ÅØèÁ 3
⤡¡ÅÒ§
3.33
˹ͧËÔ¹
4
˹ͧËÔ¹
¡ÅØèÁ 2
˹ͧáʧ
3.67
àÅÔ§à»×ÍÂ
4
˹ͧáʧ
¡ÅØèÁ 2
˹ͧ¹Ò¤Ó
4.33
˹ͧ¹Ò¤Ó
5
˹ͧáµé
¡ÅØèÁ 2
ºÖ§á¡
4.5
˹ͧ¨Ô¡
5
·èÒËÔ¹
¡ÅØèÁ 2
˹ͧËÔ¹
4.5
⤡¡ÅÒ§
5
ºÖ§á¡
¡ÅØèÁ 2
¡Ø´¹éÓãÊ
4.88
·èÒËÔ¹
5
â¹¹¢ÒÁá»
¡ÅØèÁ 2
â¹¹¢ÒÁá»
5
ºÖ§á¡
6
¡Ø´¹éÓãÊ
¡ÅØèÁ 2
·èÒËÔ¹
5
â¹¹¢ÒÁá»
7
ËéÇÂÊÒÂ˹ѧ
¡ÅØèÁ 1
·èÒà´×èÍ
5.22
˹ͧä¼è
8
˹ͧä¼è
¡ÅØèÁ 1
ÈÃÕ°Ò¹
5.28
·èÒà´×èÍ
9
˹ͧ¹Ò¤Ó
¡ÅØèÁ 1
˹ͧä¼è
5.33
˹ͧáµé
10
˹ͧ¨Ô¡
¡ÅØèÁ 1
˹ͧ¨Ô¡
5.6
¡Ø´¹éÓãÊ
10
ÈÃÕ°Ò¹
¡ÅØèÁ 1
ËéÇÂÊÒÂ˹ѧ
5.64
¹Ò¹éÍÂ
14
¼Ò¹¡à¤éÒ
¡ÅØèÁ 1
¹Ò¹éÍÂ
6
ËéÇÂÊÒÂ˹ѧ
14
¹Ò¹éÍÂ
¡ÅØèÁ 1
˹ͧáµé
6.14
¼Ò¹¡à¤éÒ
19
·èÒà´×èÍ
¡ÅØèÁ 1
¼Ò¹¡à¤éÒ
6.56
ÈÃÕ°Ò¹
20
|
|
|