| Nadat die vredesverdrag geteken is, was die krygsgevangenisse
toegelaat om die kampe gedurende die dag te verlaat. Jacobus Potgieter
kon sy vrou en kinders, wat in die Merebank konsentrasiekamp aangehou was,
vanaf agt uur in die oggend tot ses uur in die aand gaan besoek. Hy was
te bly om weer sy gesin te sien, want hy het hulle vir byna ses maande
glad nie gesien nie. Die kinders was maer en uitgeteer van die tyd in die
kamp. Die jongste dogtertjie was baie ernstig siek aan tering, wat die
kind opgedoen het gedurende die reis van Pietersburg na Merebank. Margritha
het amper al moed verloor, maar Jacobus het gebid en aangehou om haar moed
in te praat. Hulle het God elke dag bedank dat al hulle kinders ten minste
nog leef. Eers 10 maande nadat hulle uit die konsentrasiekamp weg is het
die kindjie wat aan tering gely het weer gesond geword.
Op 24 Junie 1902 is Jacobus Potgieter uit die krygsgevangenekamp vrygelaat.
Voordat hy kon gaan moes hy eers ‘n dokument onderteken.
The bearer, JJ Potgieter has been released from prison of war camp Umbilo on signing that he acknowledge terms of surrender and becomes a British subject. Na sy ontslag, het hy eers vir ‘n tydjie by sy vrou en kinders in die konsentrasiekamp by Merebank gaan bly. Die burgers was toe toegelaat om vrylik rond te beweeg. Gedurende die dag het hulle af na die strand geloop, waar hulle gekyk het hoe die mense in die see baljaar. Hulle het die Merebank konsentrasiekamp op 29 Julie verlaat en na die Transvaal terug gekeer. Al het vrede weer na die land terug gekeer, was daar ‘n skerp bitterheid teenoor die Boere wat hulle land verraai het deur aan die vyand se kant te veg. Hulle het die Transvaal en die Vrystaat vir 5 sjieling per dag verkoop. Hulle nageslag sou steeds die verwyt moes dra vir hulle lafhartige aksies. Hulle voorvaders wat vir geslagte lank dapper geveg het om hul eie volkstaat, sou in hul grafte omdraai as hulle dit moes hoor. Op 29 Julie het die Britte aan Jacobus kos vir tien dae vir sy gesin van tien mense gegee vir die reis terug huis toe. Hierdie rantsoene het bestaan uit 60 visvingers, 48 blikke vleis met wortels en aartappels gemeng, 15 blikke konfyt, 2 en ‘n halwe pond koffie en omtrent 6 pond suiker. Die enigste ander besittings wat Jacobus gehad het, het bestaan uit ‘n bietjie beddegoed en ‘n paar stukke kleding. Dit was sy rykdom. Die joiners het die res alles onder hom uitverkoop, ingesluit die hele land. |