ΟΙ ΓΑΡΓΑΛΙΑΝΟΙ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥ 1821

Ι Οι Γαργαλιάνοι, όπως κάθε κομάτι της ελληνικής γης, συμετείχαν στον μεγάλο αγώνα του Έθνους το 1821 για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Η συμετοχή των Γαργαλιανιωτών στον αγώνα ήταν σημαντική, αξιόλογη και ανάλογη της θέσεως που είχαν οι Γαργαλιάνοι την προεπαναστατική περίοδο. Μία σύντομη ιστορική αναδρομή δείχνει την ανοδική πορεία της κωμοπόλεως από το 1700 και μετά. Κατά την Ενετική απογραφή του 1689 είχαν 282 κατοίκους και ήταν το τρίτο κατά σειρά πληθυσμιακό κέντρο της Δυτ. Μεσσηνίας.
Κατά τα Ορλωφικά (1770) συμμετέχει στην Επανάσταση ο Γαργαλιανιώτης Ιωάννης Ανδριανόπουλος, του οποίου ο αδελφός Ανθιμος Ανδριανόπουλος είναι πρωτοσύγκελος της Μητροπόλεως Χριστιανουπόλεως, ο οποίος κατά το 1805 έχει εκλεγεί μοραγιάννης ήτοι εκπρόσωπος της επαρχίας του στο συμβούλιο του Μύρα βαλέση, δηλ του εν Τριπολιτσά διοικητού της Πελοποννήσου. Από πληροφορίες των περιηγητών Πουκεβίλλ και Τζελλ που
επισκέφθησαν τους Γαργαλιάνους κατά τα έτη 1804-1805 μαθαίνουμε ότι οι Γαργαλιάνοι είναι μία ανεπτυγμένη κωμόπολις μα 200 περίπου οικογένειες (δηλ. με 1000 περίπου κατοίκους).Τα σπίτια περιβάλλονται από καταπράσινους κήπους στους οποίους είναι έντονη και επιβλητική η παρουσία πολλών κυπαρισσιών.

Από το 1812 λειτουργεί στη πόλη σχολείο με διδάσκαλο τον εκ Δημητσάνης
Καλλίνικον Καστόρχην,συγγενή του Πατριάρχου Γρηγορίου Ε'.Στην κωμόπολη δεν μένει κανένας Τούρκος, παρά μόνον ο κατής (Τούρκος δικαστής) σαν εκπρόσωπος της τουρκικής εξουσίας. Διαμένει σε πύργο, ο οποίος σήμερα ευρίσκεται υπό την ιδιοκτησία της οικογένειας Διακουμοπούλου (Καγιανά) και διασώζεται το κάτω μέρος του (όπισθεν καφενείου Καγιανά). Στην κωμόπολη υπάρχουν εύπορες οικογένειες, οι οποίες έχουν ανεγείρει και διαμένουν σε πύργους Αυτές είναι οι οικογένειες των Αγαπηνών, του Αλεξοπούλου, του Λουκά, του Νικολοπούλου του Παπαχριστοφίλου. Η δράση της φιλικής Εταιρείας φθάνει και εις τους Γαργαλιάνους. Στη φιλική Εταιρεία μυούνται οι Διονύσιος Αγαπηνός, Γεώργιος Αγαπηνός και Δημήτριος Παπαχριστοφίλου. Η ημέρα του μεγάλου ξεσηκωμού πλησιάζει. Από ακριτομύθιες οι Τούρκοι της περιοχής (ωρίως της Κυπαρισσίας και των φιλιατρών) υποψιάζονται ότι οι Έλληνες κάτι προετοιμάζουν. Μετά την απελευθέρωση της Καλαμάτας (23 Μαρτίου) λαμβάνουν εντολή να συγκετρωθούν στα φρούρια του Νιόκαστρου της Μεθώνης. Το πρωί της 26ης Μαρτίου 1821 αναχωρούν από την Κυπαρισσία οι Τούρκοι αξιωματούχοι, ένοπλοι και ο άμαχος πλυθησμός. Το μεσημέρι σταθμεύουν στα Φιλιατρά, όπου ενώνονται με τους Τούρκους των Φιλιατρών.
Εκεί πληροφορούνται ότι 10.000 Έλληνες αρματωμένοι μπήκαν στην Κυπαρισσία. Η είδηση αυτή τους τρομάζει και αμέσως ξεκινούν για Γαργαλιάνους, Χώρα και από εκεί γιο Πύλο Μεθώνη.

Στις 28 Μαρτίου πλησίον της Χώρας διεξάγεται η πρώτη μάχη του αγώνα στην Τριφιλία. Η μάχη κράτησε μέχρι το βράδυ και οι Τούρκοι ηττημένοι επανέρχονται στο Νιόκαστρο. Οι Έλληνες τους πολιορκούν υπό τον οπλαρχηγόν Αθ. Γρηγοριάδη και ταιλικώς καταλαμβάνουν το Νιόκαστρο στις 7 Αθγούστου 1821.
Το σώμα των Γαργαλιανιωτών έλαβε μέρος σε πολλές μάχες. Μεταξύ αυτών:
1. Στην πολιορκία του Νεοκάστρου.
2. Στην μάχη των Παλαιών Πατρών.
3. Στην μάχη στα Δερβενάκια κατά του Δράμαλη.
4.Στην εκστρατεία κατά των Αθηνών και όπου αλλού τους εκάλεσε η πατρίδα.

Ο Αντώνιος Λούκας, προύχωντας των Γαργαλιάνων, ανεδείχθη πολιτικός αρχηγός της Κωμοπόλεως κατά την Επανάσταση. Ιδιαίτερα οι Γαργαλιανιώτες υπέφεραν τά πάνδεινα κατά την εμφύλια διαμάχη του 1824-25 από τους Ρουμελιώτες, που είχαν τεθεί υπό τις διαταγές του Κωλέτη και του Μαυροκορδάτου. Και μετά τα δεινά της εμφύλιας διαμάχης έρχεται η συμφορά με την αποβίβαση του Ιμπραήμ στην Μεθώνη τον Φεβρουάριο του 1825.
Λόγω της γεωγραφικής θέσης οι Γαργαλιάνοι γίνονται κέντρο διελεύσεως και συγκεντρώσεως πολεμιστών οι οποίοι κατευθύνονται στο Νιόκαστρο και στο Ναυαρίνο Τώρα οι Γαργαλιανιώτες πολεμούν κατά των Τουρκοαιγυπτίων. Το 1825 φθάνει στους Γαργαλιάνους ο Μακρυγιάννης με 250 άνδρες και διαμένοι στον πύργο του κατή. Ενεργεί στρατολογία και από όλη την περιοχή συγκεντρώνει 1600 άνδρες. Είναι συγκινητική η προέλευση των Γαργαλιανιωτών και των γύρω κατοίκων στο προσκλητήριο της πατρίδας που κυνδυνεύει και δείχνει τα αγνά τους πατριωτικά αισθήματα. Ο Μακρυγιάννης σημειώνει
στα απομνημονεύματά του : Τέτοιοι αγαθεί πατριώτες είναι αυτείνοι οι μικροί φιλόπατροι.

Αξίζει να μνημονεύσουμε μερικούς από τους Γαργαλιανιώτες αγωνιστές της εθνικής μας Επαναστάσεως
Αγαπηνός Διονύσιος , Αγαπηνός Αντώνιος , Λουκάς Αντώνιος , Κοντόσθενος Φίλιππος , Λαμπρόπουλος Γεώργιος, Παπαχριστοφίλου Ιωάννης , Τσιρίγος Δημήτρης, Γιαννόπουλος Αναγνώστης , Γιακουμόπουλος Παναγιώτης , Γιακουμόπουλος Ιωάννης, Ζομπολής , Κόρδης Ανδρέας , Δημάκης Αναστ. Κουλουριώτης Αναστ. Κουτελίτης Χρήστος , Κρεκούκιας Χαρ. Λαγινάς Γεώργιος, Λυριτζής Αναγνώστης, Νικολόπουλος Διον. Πανταζόπουλος
Διον. Πετανόπουλος Παν. , Πουλόπουλος Αναγνώστης, Σπυρόπουλος Σταμ., Σταματόπουλος Καλ. Τζεκόπουλος Γεωργ. Χαλαζωνίτης Δημ. Αυτά τα ονόματα έφθασαν μέχρι τις ημέρες μας. Αυτών και όλων των άλλων αγνώστων
που έπεσαν υπέρ πίστεως και πατρίδος, ας είναι αιωνία η μνήμη και η ευγνωμοσύνη μας.

Gargaliani ] [ The Greek Astronomy Club] [Hotels] [Marathopolis]
[General info][Beach] [Foot Ball] [Photo Gallery] [Tellos Agras]
[OTE] [Pan-Messenian Federation of -U.S.A & CANADA]
[MAP MESSINIA]