Στις προσωπογραφίες χαρακτήρων του Ουίλιαμ Χόγκαρθ
υπάρχουν και απεικονίσεις "τρελών"

ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΡΕΛΑ

Τσουρουνάκη Χρυσάνθη - [Περίληψη: Φερεντίνου Σπυριδούλα]

Αρχικά στην εργασία παρατίθεται υλικό για την έναρξη ενός σχετικού μαθήματος καθώς και ένα τμήμα εποπτικού υλικού. Δύο ποιήματα:

• "Υπάρχει άραγε θεός" του Μανώλη Δρακάκη και
• "Φωτιά χωρίς δαδί" του Ανδρέα Εμπειρίκου.

Δίνονται επίσης κάποιες αντιπροσωπευτικές εικόνες από πίνακες όπως:

• "Η τρελή Μαργκώ" του Μπρόγγελ και
• "’Ασυλο τρελών" του Χόγκαρθ.

Εν συνεχεία δίνονται οι στόχοι του μαθήματος:

1. Κατανόηση της πολιτισμικής σχετικότητας μέσα από την ανάλυση του φαινομένου της τρέλας, ως έννοιας καινούριας στη Μέση Εκπαίδευση.
2. Προτροπή για αυτογνωσία και γνώση της αμοιβαίας επίδρασης ατομικότητας-κοινωνικότητας
3. Ευαισθητοποίηση των μαθητών απέναντι στον "άνθρωπο".
4. Προβληματισμός και κριτική για θέματα όπως: αρρώστια - ίδρυμα - αποασυλοποίηση

Κατόπιν γίνεται αναφορά στα ποιήματα και ζητείται να γίνει ένας παραλληλισμός μεταξύ των δύο ποιημάτων. Καταλήγει έτσι σε ορισμένα συμπεράσματα: τη λογική των τρελών την αφομοιώνουμε σαν σωστή-ορθή, μόνο όταν πλησιάζει τη δική μας λογική. Το ποιος είναι τρελός ή όχι, είναι σχετικό.

Τονίζεται ότι είναι απαραίτητο να γίνει αναφορά στα όρια της τρέλας, το πώς αυτά προσδιορίζονται. Δίνονται ορισμένα παραδείγματα "τρελής" συμπεριφοράς για να αποδειχθεί η σχετικότητα της τρέλας, τόσο σε διάφορους πολιτισμούς, όσο και από εποχή σε εποχή μέσα στον ίδιο πολιτισμό.

Σε τελική ανάλυση δηλαδή η κοινωνία είναι αυτή που καθορίζει τους κανόνες της σκέψης και συμπεριφοράς και αποδίδει στην τρέλας τα όριά της. Στην Αφρική για παράδειγμα η τρέλας ήταν έκφραση μεγάλης σοφίας.

Στη συνέχεια εξετάζεται η τρέλας στην πορεία της μέσα στο χρόνο. Το σημαντικό είναι ότι σε κάθε εποχή επιδιώκεται ο έλεγχός της.

• Ξεκινά από το Μεσαίωνα, όπου η τρέλας θεωρούνταν συνένοχος με δαιμονικά στοιχεία, και ο τρελός οδηγούνταν στη φωτιά για να εξαγνιστεί.
• Το δέκατο πέμπτο αιώνα ομάδες τρελών θα μεταφέρονται με πλοία έξω απο τις πόλεις.
• Ο Μισέλ Φουκώ διηγείται ότι στις αρχές του δέκατου έβδομου αιώνα υπήρχαν διάσημοι τρελοί, με τους οποίους οι άνθρωποι διασκέδαζαν.
• Στα μέσα του δεκάτου εβδόμου αιώνα, ο κόσμος της τρέλας μεταμορφώνεται σε έναν κόσμο αποκλεισμού. Σε όλη την Ευρώπη χτίζονται ιδρύματα εγκλεισμού, τα γενικά νοσοκομεία.
• Το δέκατο όγδοο αιώνα η τρέλας εξαφανίζεται σταδιακά. Μετατρέπεται σε επιστημονικό αντικείμενο και μπαίνει σε μια εποχή σιωπής, η οποία όμως θα βγει με την ανακάλυψη της ψυχανάλυσης από τον Φρόιντ.
• Η ιδέα της εξομοίωσης της τρέλας με αρρώστια (ψυχική κυρίως), είναι σχετικά πρόσφατη, του δέκατου ένατου αιώνα. Τότε αρχίζει και η συστηματική - επιστημονική μελέτη της τρέλας.
• Στο χάραμα του εικοστού αιώνα διαπιστώνεται μια αδυναμία να εξηγηθεί η τρέλας μέσα από τη βιολογία. Η προσέγγισή της δίνει βάση σε ψυχολογικούς ή κοινωνικούς παράγοντες

Στη συνέχεια η εργασία αναφέρεται στον ιδρυματισμό στην Ελλάδα και το κατά πόσο αυτός λειτουργεί σωστά. Το ψυχιατρικό ίδρυμα, περιγράφεται συχνά σαν ένα ίδρυμα ταυτόχρονα: σωφρονιστικό, θεραπευτικό και παιδαγωγικό. Στην Ελλάδα, καταλήγει, τα ψυχιατρικά ιδρύματα μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πως δεν προετοιμάζουν τα άτομα για την επανένταξή τους στην κοινωνία. Και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι σπάνια άτομα που έχουν εισαχθεί σε ψυχιατρικές κλινικές επιστρέφουν στο κοινωνικό τους περιβάλλον.

Συνοψίζοντας τέλος καταλήγει και ολοκληρώνει:

α. Από τη μια οι εκάστοτε κοινωνικές συνθήκες πιέζουν το άτομο να ασκεί μια τρελή συμπεριφορά.

β. Υπάρχουν κάποια άτομα με βλάβη στο νευρικό τους σύστημα.

Το προβάδισμα για την εξήγηση της τρέλας δεν δίνεται σε κανέναν απο τους παραπάνω παράγοντες.

Ερωτήσεις:

1. Τι εννοούμε με τον όρο πολιτισμική σχετικότητα, και πως αυτή συνδέεται με την τρέλας;
2. Μπορεί η τρέλας να αποδοθεί αποκλειστικά σε βιολογικούς ή κοινωνικούς παράγοντες;
3. Σημειώστε με λίγα λόγια τι γνωρίζετε για τον ιδρυματισμό και πόσο σωστά αυτός λειτουργεί.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ INTERNET

Για τον Χόγκαρθ

[HOME PAGE] | [ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ] | [ΕΙΔΟΣ ΘΕΜΑΤΩΝ] | [ΕΥΡΕΤΗΡΙΑ] | [ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ]

---

This page hosted by Get your own Free Home Page