ข้อที่ 54

......อตัมมยตา เป็นผลของสัญชาตญาณแห่งการระแวงภัย
......บรรดาสิ่งที่มีชีวิต ทั้งหลายไม่ว่าอะไร คนก็ดี สัตว์ก็ดี ต้นไม้ต้นไล่ก็ดี มันมีความรู้สึกระแวงภัย กลัวอันตราย อย่าเชื่ออย่างงมงามที่เขาพูดกันว่าต้นไม้ไม่มีวิญญาณ, ต้นไม้ไม่รู้อะไร ป่วยการ เดี๋ยวนี้ความรู้มันเจริญถึงที่สุดแล้ว รู้ว่าแม้แต่สิ่งมีชิวิต ทั้งหลายมันก็รู้สึกได้, ต้นไม้นี้รู้สึกรัก รู้สึกโกรธ รู้สึกเกลียด รู้สึกกลัวเหมือนกัน, แต่มันน้อย น้อยจนสังเกตไม่เห็น, แล้วมันก็มีความรู้สึกอันหนึ่ง ระแวงภัยอันตราย, อันตรายไม่เข้าไป อันตรายแล้วก็ไม่เข้าไป, ต้นไม้ก็เหมือนกัน มันรู้ที่นั่นอันตราย มันไม่เข้าไป เมื่อเด็กๆ น่าหัวยังจำได้ ทำบ่วงไปปักดักยอดต้นแตงโม ว่าให้ยอดแต่งโมมันเข้าไปในบ่วงสักที, โอ้ มันไม่ไป มันไม่เข้า ยอดแตงโมมันก็ไม่เข้าไปในบ่วง, คล้ายๆ กับสัญชาตญาณแห่งการระแวงภัยมันก็มี แม้ในต้นไม้ซึ่งมีชีวิตต่ำที่สุด มันก็มีสัญชาตญาณแห่งการระแวงภัยเหมือนกัน สัตว์มันก็มีมันไม่ไปหาที่เป็นอันตรายดอก ฉะนั้นมันจึงรอดๆๆ กัน, แล้วคนก็ควรจะดีกว่านั้น ไม่ควรเข้าไปสู่ภัยอันตราย
1