| Die blare van ‘n boom, wat in die herfs van die boom afval,
hang aan die boom in die somer net vir die skyn. Sodra die herfs kom, dan
val die blare af en verlep in die winter. Net soos die blare, het die burgers
veldkornette kommandante en generaals geblyk of hulle die ware nasionale
belang en onafhanklikheid van die land op die hart gedra het. Toe die moeilike
tye kom, het hulle gewys dat hulle geen belang daarby het nie, maar dat
hulle meer geïntereseerd was in die salarisse wat hulle betaal was.
Hulle het nie geskroom om hul land te verraai vir 5 sjieling per dag. Hulle
het teen hulle eie nasie geveg, harder as die vyand self en het hulle eie
families op die plase vervolg.
Daar was drie klasse joiners. Die eerste klas het gesê “Gee my 5 sjieling per dag en ek sal help om die wilde Boere wat nog in die oorlog veg te vind en dood te maak. Ek ken hulle manier van veg en ek weet hoe hulle veg posisies is. Ek weet waar hulle kommando lê.” Hulle het hierdie dinge goed geweet en kon die Boere maklik op hierdie manier verraai, want hulle was net die vorige dag saam met die Boere en het geluister hoe die Boere generaals, kommandante en veldkornette planne gemaak het. Hy het baie goed geweet waar die Boere hulle vee en ammunisie weggesteek het. Hy het goed geweet waar al die kanonne geplaas was. Die tweede klas verraaier was te lafhartig om te veg. Hulle het oorgegee aan die vyand en het terug gekom om die ander burgers ook te oortuig om oor te gee. Hy het aan die burgers gesê dat hulle gevang sal word en as krygsgevangene weggestuur word as hulle nie oorgee nie. Hy het baie ander so oortuig om saam met die Britte teen die Boere te veg vir 5 sjieling per dag. Die derde klas was ook te lafhartig om te veg en het oorgegee om orde in die konsentrasiekampe te hou. Hy het die vroue beveel om heel dag te werk. In die oggend sou hy die vroue vertel om die tent op te pak, orals om die tent uit te vee, die bossies om die tent en in die strate uit te skoffel en om ‘n sloot om die tent te grawe. Die vroue was nie gewoond daaraan om soos bandiete te werk en strate skoon te maak nie. Sommige het geweier en hulle was by die kantoor aangekla. Die wat geweier het om te werk is na kampe buite die Transvaal gestuur. |