| Op die 17de Maart, 4 dae na die val van Bloemfontein, het
die Boere by Kroonstad bymekaar gekom. Alle belangrike militêre en
politieke figure van die Vrystaat en die Transvaal het daar aangekom. Tussen
hulle was Generaal de Wet, onlangs aangestel as die kommandant-generaal
van die Vrystaat se weermag, nadat Generaal Ferreira per ongeluk deur een
van sy eie troepe gedood is.
Die Boere was besig om die oorlog te verloor. Die beleëring van Kimberley en Ladysmith was oor. Die Britse magte was reeds in Bloemfontein. Die Vrystaat het in die hande van die vyand geval. Dit was net ‘n kwessie van tyd voordat Pretoria ook sou val. Die Boere het besluit dat die oorlog nog nie verby was nie. Van daardie punt aan sou hulle met meer ywer en deursettingsvermoë veg. Generaal de Wet se plan was eenvoudig. Eerstens sou hy sy troepe huis toe stuur om te gaan rus, met die opdrag om op 25 Maart weer by die kommando aan te meld. Hy het geweet dat menigte nie terug sou keer nie. Hy wou slegs die troepe hou wat met hul hele hart sou veg. Die Tweede beginsel was om die troepe hoogs beweeglik te hou. Hulle moes ontslae raak van die lang treine van ossewaens. Hulle sou veg met hul perde en hul Mausers. Kos en ammunisie sal hulle van die plase kry. Die belangrikste kenmerk van sy plan was om die vyand van agter aan te val. Die is bewys dat die vrugteloos was om in die voorste linies te veg. Die vyand het hulle vier tot een in getalle oortref. De Wet wou die vyand se verskaffing roetes afsny en hulle slaan waar hulle dit die minste sou verwag. Na beraadslaging is sy plan deur Generaal de la Rey van die Transvaal, asook die twee presidente, Steyn en Kruger, aanvaar. Toe de Wet sy veldtog begin het, het hulle rondtes gedoen by die plase om Boere wat oorgegee het te werf. Hulle strooptogte op die vyandelike magte het gou ‘n verleentheid vir die Britte geword. Die Boere sou die Britte verras met die aanval, en dan, voordat die Britte kon reageer, in die bosse in verdwyn. Die Britte het na ‘n plan gesoek om die oorlog te eindig. Die Boere was oorwin by Kimberley, Mafikeng en Ladysmith. Die Britte het reeds beheer oor Bloemfontein en Pretoria, die hoofstede van die Boere Republieke gehad. Die koste van die oorlog het nou in die miljoene begin hardloop. De Wet en De la Rey wou nie oorgee nie. Hulle het ‘n gorilla oorlog
begin. Die Boere het nou vanuit die huise geveg. Hulle het niks kos saamgedra
wanneer hulle op hul strooptogte uitgegaan het nie. Om so beweeglik as
moontlik te bly het hulle slegs die wapens wat hulle kon dra saamgeneem
en daarna huis toe gekeer vir kos.
|
Gen.
De La Rey
Gen.
De Wet