Alfabeto zirilikoa eta Transliterazioak

Sarrera

 

GeoNativeko lehen transliterazioak ingelesean oinarrituak zeuden, baina horren anglo-zentriko ez izatea erabaki genuen aholku on batzuk entzun ondoren. Orain nazioarteko estandarrak darabilzkigu.

 

Adibidez, errusierarentzat, GOST 1983 sistema darabilgu, Nazio Batuek onartua 1987an. Estandar honek (eta transliterazioetan ageri diren gainerako gehienek) HTMLz ezin adieraz ditzakegun zeinu diakritikoak ditu, beraz gure ASR sistema darabilgu haiek adierazteko.

 

GOST eta beste sistema ondo ezarritako batzuetan oinarrituz, "nazioarteko" ereduak proposatzen ditugu beste hainbat hizkuntzarentzat, hala nola Nogai hizkuntzarentzat. Jakina, Nogairentzat ez dago "nazioarteko estandarrik", baina egin dugun taula behintzat bat dator ongi ezarritako beste transliterazioekin.

 

Transliterazioaren jatorria kortxete artean adierazten dugu [ ]. Batzuetan GeoNative bera eta gure kolaboratzaileak (batez ere Thomas Tvegaard eta Peeter Päll) dira jatorria: bereziki honako asmatutako ereduak dira.

 

Orri honetan, errusieraren eredua jarri dugu. Errusiera ez beste transliterazioak ezagutzeko, jo Alphabet Street-eko aurkibidera.Tauletarako egin diren alfabeto zirilikoen irudiak bi jatorritakoak dira:

• Sans-serif motako letrakoak Everson Gunn Teoranta orrietatik hartu dira (adibidez, Baxkirrerazko taula)
• Serif motako letrakoak Thomas Tvegaard kolaboratzaileak egin ditu (adibidez, Errusierazkoa).

Laburtasunagatik, transliterazioetan letra xeheak besterik ez ditugu jarri.

 

---

Errusiera

GOST [Nazio Batuak, Montréal 1987]

GOST + ASR diakritikoak adierazteko [GeoNative-n hauxe erabiltzen dugu]  a, b, v, g, d, e, ë, z<, z, i,  j, k, l, m, n, o, p, r, s, t,  u, f, h, c, c<, s<, s<c<, ", y, ',  è, ju, ja

Ingelesezko ohikoa transliterazioak [BGN, PCGN, 1947]

a, b, v, g, d, ye-/-e-, yo, zh, z, i,

y, k, l, m, n, o, p, r, s, t,

u, f, kh, ts, ch, sh, shch, ", y, ',

è, yu, ya

Euskaraz [Euskaldunon Egunkaria]  a, b, v, g, d, je-/-e-, io, j, z, i,  i, k, l, m, n, o, p, r, s, t,  u, f, kh, ts, tx, x, stx, (), i, (),  e, ju-/-iu, ja-/-ia

Nola eman izenak euskaraz

Beste iturri batzuetan kontsultatuz gero, izen hauek beste itxura bat izango dute ingelesez, frantsesez edo gaztelaniaz, bakoitzak bere transliterazio ereduak dituelako. Euskaraz eta frantsesez Brejnev dena, Brezhnev da ingelesez eta gaztelaniaz. Hortaz, izenok zuzen idatzi nahi badituzu (errusieraz zein beste hizkuntza zirilikoetan) transliteratu egin behar dituzu euskarara. Hor goian, errusiera nola transliteratu adierazten dugu.

 

Laburki, hauek dira aldaketa nagusiak:

 

GeoNative, ASR erabiliz (1)	ingelesez	frantsesez	gaztelaniaz	EUSKARAZ
j	y	y	y	i (2)
z<	zh	j	zh	j
h	kh	kh	j	kh
c	ts	ts	ts	ts
c<	ch	tch	ch	tx
s<	sh	ch	sh	x
y	y, ï	i	y	i
ks	x	x	x	ks
ge, gi	ge, gi	gue, gui	gue, gui	ge, gi
u	u	ou	u	u

(1) Transliterazio honek ezin adieraz ditzakegun zeinu diakritikoak erabiltzen ditu, horregatik idazten dugu ASR sisteman.

(2) Hitz hasieran j-, hala nola Jeltsin.

Errusiera ez beste alfabeto zirilikoetatik egindako aldaketetan, honako hauek ere kontuan izan:

GeoNative, ASR erabiliz	ingelesez	frantsesez	gaztelaniaz	EUSKARAZ
x	kh	kh	j	kh
h	h	h	h	h
q	q	q	q	k
w	w	ou, w	w	w, u
g·	gh	gh	gh	g

Errusiera ez beste transliterazioak ezagutzeko, jo Alphabet Street-eko aurkibidera.

 

.

 

Main page	Table index	Looking for info	Links / Loturak	Your comments
Sarrera orrira	Taulen aurkibidea	New! / Zer berri?	Alphabet Street	Bisitarien iritzia

geonative@geocities.com Your comments, corrections, additions ... Zure iritziak, zuzenketak, gehikuntzak ...

Alphabet Street - GeoNative © Luistxo Fernandez & Marije Manterola

This page hosted by

Get your own Free Home Page