จังหวัดแพร่ตั้งอยู่ทางภาคเหนือบนฝั่งแม่น้ำยม   เป็นนครแห่งวรรณกรรมอมตะลิลิตพระลอที่รู้จักกันทั่วไป   แพร่เริ่มก่อตั้งเป็นเมืองมาตั้งแต่ประมาณพุทธศตวรรษที่  12  หลังจากตั้งเมืองเชียงใหม่เป็นราชธานีแล้วตามศิลาจารึกของพ่อขุนรามคำแหงกล่าวว่า  แพร่เคยเป็นเมืองหนึ่งในอาณาจักรสุโขทัย  เรียกชื่อว่า  เมืองแพล  ในสมัยที่ขอมมีอำนาจในเขตลานนาไทยได้เปลี่ยนชื่อเมืองเป็นเวียงโกศัย  ซึ่งแปลว่าผ้าแพร  แล้วมาเปลี่ยนเป็นเมืองแพร่ในสมัยใดไม่ปรากฏหลักฐาน

    จังหวัดแพร่มีพื้นที่ประมาณ  6,538  ตารางกิโลเมตร  มีแม่น้ำยมไหลผ่านลักษณะภูมิประเทศเป็นภูเขาล้อมรอบทั้งสี่ทิศ  มีที่ราบในหุบเขาอยู่ตอนกลางของจังหวัด  แบ่งการปกครองออกเป็น  8  อำเภอ  คือ  อำเภอเมืองแพร่  อำเภอสูงเม่น  อำเภอเด่นชัย  อำเภอลอง  อำเภอวังชิ้น  อำเภอสอง  อำเภอร้องกวาง  และอำเภอหนองม่วงไข่

สถานที่ท่องเที่ยว

 อำเภอเมือง

วัดพระธาตุจอมแจ้ง        มีองค์พระธาตุจอมแจ้งเป็นสีทอง   สูง 29 เมตร  ฐานกว้าง 10 เมตร  ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นที่บรรจุพระเกศาของพระพุทธเจ้า  ตามตำนานกล่าวไว้ว่า  พระพุทธองค์เสด็จมาถึงดอยนี้จวนสว่างพอดี  คือ จวนแจ้ง  แต่ต่อมาคำเพี้ยนเป็นจอมแจ้ง  ในวัดแห่งนี้ยังมีพิพิธภัณฑ์ของจังหวัดแพร่  ซึ่งรวบรวมสิ่งของโบราณเอาไว้มากมาย  วัดแห่งนี้อยู่ในท้องที่ตำบลป่าแดง  เลยพระธาตุช่อแฮไปประมาณ  3 กิโลเมตร  ห่างจากตัวจังหวัดประมาณ  10  กิโลเมตร

หมู่บ้านร่องฟอง  หมู่บ้านแห่งนี้เป็นแหล่งผลิตเครื่องมือเกี่ยวกับเกษตรกรรม เช่น จอบ  เสียม  พร้า  เคียว  ฯลฯ  ตั้งอยู่ตรงทางแยกเข้าทางหลวงหมายเลข 1101  ในช่วงหลักกิโลเมตรที่ 138  ซึ่งมาจากถนนหมายเลข 101  จะมีป้ายบอกทาง

หมู่บ้านทุ่งโฮ้ง        หมู่บ้านแห่งนี้เป็นแหล่งผลิตและจำหน่ายผ้าม่อฮ่อมดั้งเดิมของชาวแพร่  ซึ่งมีชื่อเสียงและได้รับความนิยมมานาน  อยู่ห่างจากตัวเมืองประมาณ 4 กิโลเมตร  ตามทางหลวงหมายเลข 101

น้ำตกตาดหมอกหรือน้ำตกแม่คอย        เป็นน้ำตกขนาดใหญ่มี 3 ชั้น  อยู่ในตำบลสวนเขื่อน  อำเภอเมือง  ห่างจากตัวจังหวัดประมาณ 22 กิโลเมตร  และต้องเดินเท้าเข้าไปอีกประมาณ 1 กิโลเมตร

ถ้ำผานางคอย        ตัวถ้ำเป็นอุโมงค์ขนาดใหญ่  กว้างประมาณ 10 เมตร  ยาว 150 เมตร  ภายในมีหินงอกหินย้อยสวยงามมาก  มีก้อนหินลักษณะคล้ายมารดากำลังอุ้มบุตรอยู่ท้ายถ้ำ  ชาวบ้านเรียกว่า "หินนางคอย"  และยังมีพระพุทธรูปซึ่งเป็นที่เคารพสักการะของชาวเมืองแพร่  ถ้ำแห่งนี้อยู่ห่างจากตัวจังหวัดประมาณ 34 กิโลเมตร  ตามเส้นทางสายร้องกวาง-น่าน  พอถึงหลักกิโลเมตรที่ 58-59  ให้เลี้ยวซ้ายเข้าไปอีกประมาณ 800 เมตร  ก็จะถึงหน้าถ้ำผานางคอย

น้ำตกชาวนา        เป็นน้ำตกที่ตกจากผาสูงที่สวยงามมาก  อยู่ในเขตท้องที่อำเภอร้องกวาง  ต้องเดินเท้าเข้าไปค่อนข้างลำบาก

น้ำตกห้วยโรงหรือน้ำตกห้วยลง      เป็นน้ำตกสูง 3ั้ ชั้น  บรรยากาศร่มรื่น  อยู่ห่างจากตัวเมืองไปตามทางหลวงสาย 101  แล้วเลี้ยวซ้ายที่กิโลเมตรที่ 186-187  เข้าไปประมาณ 4 กิโลเมตร

สวนหินมหาราช        เป็นบริเวณที่กว้างใหญ่โล่ง  มีก้อนหินขนาดใหญ่วางเรียงระเกะระกะตามธรรมชาติ  มีศาลาพักผ่อน  อยู่ห่างจากอำเภอลองไป 20 กิโลเมตร

แก่งหลวง      เป็นหมู่บ้านที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำยม  ตำบลบ้านบิน  เหตุที่ได้ชื่อว่าแก่งหลวง  เพราะที่แห่งนี้เป็นบริเวณที่มีแม่น้ำยมไหลมารวมตัวกันจนเป็นแอ่งขนาดใหญ่และลึกมาก  มีน้ำตลอดปี  กลางแม่น้ำจะมีโขดหิน  เวลาน้ำไหลมาปะทะจะสาดกระเซ็นเป็นฟองอย่างสวยงามมาก  เลยแก่งหลวงไปไม่ไกลนักก็จะมีถ้ำเอราวัณ  ซึ่งเป็นที่สวยงามอีกแห่งหนึ่งของจังหวัดแพร่  การเดินทางไปถ้ำเอราวัณต้องนั่งเรือจากฝั่งหมู่บ้านแก่งหลวงข้ามแม่น้ำยมไปยังอีกฝากหนึ่ง  จากนั้นต้องไต่เขาขึ้นไปอีกประมาณ 200 เมตร

หมู่บ้านทอผ้าตีนจก        ผ้าตีนจกของอำเภอลองเป็นงานที่มีฝีมือประณีตสวยงาม  ทอด้วยผ้าไหมและผ้าฝ้าย  มีแหล่งผลิตอยู่ที่บ้านนาตุ้ม  บ้านหัวทุ่ง  บ้านนามน

ตลาดหัวดง     เป็นแหล่งรวมผลิตภัณฑ์ที่ทำจากไม้และหวาย  รวมทั้งเฟอร์นิเจอร์และของใช้ต่าง ๆ ที่น่าสนใจ  อยู่ห่างจากตัวเมืองไปทางทิศใต้ประมาณ 7 กิโลเมตร  ตามทางหลวงหมายเลข 101

อ่างเก็บน้ำแม่มาน        เป็นอ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่  อยู่ห่างจากตัวเมือง  20  กิโลเมตร  ตามถนนแพร่-สูงเม่น-เด่นชัย

อำเภอสอง

พระธาตุพระลอ หรือพระธาตุหินล้ม        มีอายุเก่าแก่ประมาณ 400 ปี  มีสถูปบรรจุอัฐิของพระลอ  พระเพื่อน  พระแพง  และกรมศิลปากรได้สร้างอนุสาวรีย์ของทั้ง 3 ไว้เป็นอนุสรณ์สถานของนครแมนสรวง  และเมืองสรวงที่จูงใจให้น้อมรำลึกถึงความรักอมตะของพระลอ พระเพื่อนและพระแพง  โดยหันหน้าไปทางแม่น้ำแม่กาหลง  หรือแม่น้ำสอง  อยู่ในตำบลบ้านกลาง  ห่างจากจังหวัดไปทางเหนือประมาณ 45 กิโลเมตร  การเดินทางไปตามทางหลวง  101  ประมาณ 24 กิโลเมตร  แยกซ้ายเข้าสู่ทางหลวงหมายเลข 103 อีกประมาณ  18 กิโลเมตร  แล้วเลี้ยวขวาสู่อำเภอสอง  จากนั้นเลี้ยวซ้ายไปอีกประมาณ 3 กิโลเมตร

เทศกาล - งานประเพณี

    งานประเพณีนมัสการพระธาตุช่อแฮ   จัดขึ้นระหว่างวันขึ้น  11-15  ค่ำ  เดือนสี่  มีการแห่ผ้าขึ้นไปห่มองค์พระธาตุ  มีขบวนแห่แบบล้านนา  โดยผู้ร่วมงานทุกคนจะแต่งกายแบบพื้นเมืองล้านนา  มีมหรสพสมโภชทุกคืน  รุ่งเช้าวันขึ้น  15  ค่ำ  จะมีการทำบุญตักบาตร  กลางคืนมีการเวียนเทียนรอบองค์พระธาตุและพระวิหาร

    งานแอ่วสงกรานต์น้ำใจเมืองแป้ นุ่งม่อฮ่อมแต๊งามตา   จัดงานบริเวณศูนย์หัตถกรรมเวียงโกศัย  13-17  เมษายน  ของทุกปี  ในงานจะมีการแต่งกายด้วยชุดม่อฮ่อมล้อมวงกินขันโตก  และเล่นสงกรานต์กัน

    งานกิ๋นสลาก  คล้ายประเพณีถวายสลากภัตของภาคกลางนั่นเอง  โดยชาวบ้านจะจัดเครื่องไทยทาน  เขียนสลากชื่อของตนติดไว้แล้วนำไปรวมกันที่หน้าพระประธาน  พระสงฆ์จะจับสลากขึ้นมาให้มรรคทายกประกาศ  เจ้าของสลากก็จะนำเครื่องไทยทานของตนไปถวายแด่พระสงฆ์    โดยงานนี้จะจัดขึ้นตามวัดต่างๆ ช่วงเดือน  10  ของทุกปี

    งานเทศกาลลอยกระทง  เผาเทียนเล่นไฟเพนียงเวียงโกศัย   จัดขึ้นในวันขึ้น  15  ค่ำเดือน  12  บริเวณท่าน้ำศรีชุม  ภายในงานมีการจัดงานล้อมวงกินขันโตกแต่งกายด้วยชุดม่อฮ่อม

สถานที่พัก

(รหัสทางไกล  054)

อำเภอเมือง

    โรงแรมนครแพร่  69  ถนนราษฎร์ดำเนิน  โทร.  511122  โทรสาร  521937  จำนวน  250  ห้อง  ราคา  400-700  บาท

    โรงแรมนครแพร่ ทาวเวอร์   3  ถนนเหมืองหิต  โทร.  521321  โทรสาร  523503  จำนวน  139  ห้อง  ราคา  600-3,000  บาท

    โรงแรมภราดร   177  ถนนยันตรกิจโกศล  โทร.  511177, 511059, 521719  โทรสาร  522340  จำนวน  57  ห้อง  ราคา  250-550  บาท

    โรงแรมแม่ยมพาเลส  181/6  ถนนยันตรกิจโกศล  โทร.  521029-35  โทรสาร  522904  จำนวน  104  ห้อง  ราคา  600-2,500  บาท

การเดินทาง

    รถยนต์  แพร่อยู่ห่างจากกรุงเทพฯ  551  กิโลเมตร  ใช้เส้นทางหลวงหมายเลข  1  แล้วแยกเข้าทางหลวงหมายเลข  11  ที่อำเภอตากฟ้า  จังหวัดนครสวรรค์  สู่แพร่โดยผ่านจังหวัดพิจิตร  พิษณุโลก และอุตรดิตถ์

    รถไฟ    จากสถานีหัวลำโพง  ไปลงที่อำเภอเด่นชัย  แล้วต่อรถเข้าตัวเมืองแพร่  ประมาณ 20 กม.