พะเยา

กว๊านพะเยาแหล่งชีวิต ศักดิ์สิทธิ์พระเจ้าตนหลวง บวงสรวงพ่อขุนงำเมือง ลือเลื่องดอยบุษราคัม

พะเยาเป็นเมืองเก่าแก่เมืองหนึ่งในดินแดนลานนาไทย เดิมมีชื่อว่า ภูกามยาว หรือพยาว ก่อตั้งขึ้นในพุทธศตวรรษที่ 16 โดยพ่อขุมศรีจอมธรรม โอรสองค์ที่ 2 ของพระยาลาวเงิน กษัตริย์แห่งราชวงศ์ ลั้วะจักรราช ซึ่งปกครองเมืองหิรัญนครเงินยาง และเจริญรุ่งเรืองสูงสุดในสมัยพ่อขุนงำเมือง ต่อมามีการเปลี่ยนแปลงการปกครองตามอิทธิพลของอาณาจักรต่างๆ ที่ผลัดกันมีอำนาจในแถบนี้ จนถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ พยาวก็เปลี่ยนชื่อเป็นพะเยา และรวมอยู่กับจังหวัดเชียงราย จนในปี พ.ศ. 2520 จึงได้รับการตั้งขึ้นเป็นจังหวัดพะเยา

พะเยาแบ่งการปกครองออกเป็น 7 อำเภอ ได้แก่ อำเภอเมืองพะเยา อำเภอจุน อำเภอเชียงคำ อำเภอเชียงม่วน อำเภอดอกคำใต้ อำเภอปง และอำเภอแม่ใจ

วัดศรีโคมคำ ซึ่งประชาชนโดยทั่วไปนิยมเรียกว่า วัดพระเจ้าองค์หลวง หรือวัดพระเจ้าตนหลวง เป็นพระอารามหลวงชั้นตรีและวัดพัฒนาตัวอย่างในวัดจะมีพระพุทธรูปองค์ใหญ่ที่สุดในล้านนาไทย หน้าตักกว้าง 14 เมตร สูง 16 เมตร ถือเป็นพระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองพะเยาและล้านนาไทย ตามประวัติกล่าวไว้ว่าพญานาคนำทองคำมาให้ตายายคู่หนึ่งสร้างวัดนี้ ซึ่งกว่าจะสร้างเสร็จใช้เวลานานถึง 33 ปีจึงสำเร็จ คือตั้งแต่ พ.ศ. 2034-2067 ทุกปีจะมีงานนมัสการพระเจ้าองค์หลวงจะมีขึ้นประมาณเดือนแปดเป็นประจำ ซึ่งประชาชนทั้งในท้องถิ่นและจังหวัดใกล้เคียงจะพากันมานมันการกันเป็นจำนวนมาก วัดศรีโคมคำตั้งอยู่ในเทศบาลเมืองพะเยา

วัดพระธาตุจอมทอง จะมีพระธาตุจอมทองอันเก่าแก่เป็นปูชนียสถานและโบราณสถานคู่เมืองพะเยา อยู่ใกล้กับวัดศรีโคมคำ ห่างจากตัวเมือง 3 กิโลเมตร

วัดศรีอุโมงค์คำ เป็นวัดที่มีหลวงพ่องามเมืองเรืองฤทธิ์ แต่ชาวบ้านเรียกกันว่า พระเจ้าล้านตื้อ ซึ่งพระเจ้าล้านตื้อเป็นพระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองพะเยาที่มีลักษณะงดงามที่สุดในล้านนาไทย ซึ่งนับเป็นเอกลักษณ์ทางศิลปะของภูกามยาวโดยเฉพาะ และยังมีพระเจดีย์สมัยเชียงแสนที่สภาพยังสมบูรณ์

วัดอนาลโย-ดอยบุษราคัม เป็นวัดที่มีบริเวณกว้างขวางมาก อยู่บนดอยบุษราคัมและม่อนพระนอน มีพระพุทธรูปศิลปะสุโขทัยอยู่หลายองค์ สร้างด้วยความปราณีตงดงาม มีสะพานแขวนยาว 60 เมตร เชื่อมระหว่างดอยสองดอย เหมาะแก่การเป็นสถานที่พักผ่อนและชมวิวตัวเมืองรวมทั้งวิวกว๊านพะเยา จะอยู่ห่างจากตัวจังหวัดเป็นระยะทาง 20 กิโลเมตร โดยใช้ทางหลวงหมายเลข 1 ระยะทางประมาณ 7 กิโลเมตร จากนั้นเลี้ยวซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข 1127 ประมาณ 9 กิโลเมตร แล้วแยกซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข 1193 อีก 4 กิโลเมตร ถนนราดยางตลอดสาย

กว๊านพะเยา เป็นแหล่งน้ำจืดหรือทะเลสาบน้ำจืดที่ใหญ่อันดับ 1 ทางภาคเหนือของไทย นับเป็นแหล่งน้ำธรรมชาติที่งดงาม และเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ปลาต่าง ๆ มีทัศนียภาพโดยรอบกว๊านที่งดงามประทับใจ แก่ผู้พบเห็น

สถานีประมงน้ำจืดพะเยา เป็นสถานที่เพาะพันธุ์ปลาบึกสำเร็จเป็นแห่งแรกของโลก มีห้องแสดงพันธุ์ปลาต่าง ๆ จัดเป็นอุทยานสัตว์น้ำจืด จะเปิดให้ชมเวลาราชการ ตั้งอยู่ที่ตำบลเวียง อำเภอเมือง ริมถนนพหลโยธิน ตรงกิโลเมตรที่ 734-735 มีเนื้อที่ 67 ไร่ จะเปิดให้ประชาชนเข้าชมในเวลาราชการ

พระเจ้าทองทิพย์ เป็นพระพุทธรูปที่ศักดิ์สิทธิ์ เป็นที่เคารพนับถือของประชาชนโดยทั่วไป อยู่ที่วัดศรีสุพรรณ หน้าที่ว่าการอำเภอแม่ใจ

หมู่บ้านชาวเขาเผ่าเย้า อยู่ที่บ้านปางปูเลาะ ห่างจากตัวอำเภอแม่ใจเพียง 12 กิโลเมตร สามารถนำรถยนต์เข้าไปถึงหมู่บ้านได้

น้ำตกผาแดง เป็นน้ำตกสวยงามไม่แพ้น้ำตกจำปาทอง อยู่ที่ตำบลป่าแฝก ระยะทางประมาณ 15 กิโลเมตร

หนองเลงทราย เป็นหนองน้ำขนาดใหญ่ที่มีบรรยากาศอันร่มรื่น และสวยงาม รองจากกว๊านพะเยา ระยะทางประมาณ 5 กิโลเมตร

วนอุทยานบ้านถ้ำ เป็นสถานที่อันร่มรื่นเหมาะสำหรับการพักผ่อนและในบริเวณเดียวกันยังมีพระธาตุจอมศีล ซึ่งเป็นปูชนียสถานที่สำคัญของชาวดอกคำใต้อยู่ในเขตสวนรุกขชาติ เมื่อขึ้นบนลานพระธาตุจะมองเห็นทิวทัศน์ของตัวเมืองได้อย่างสวยงาม อยู่ที่ตำบลบ้านถ้ำ ตามเส้นทางดอกคำใต้เชียงม่วน ระยะทางประมาณ 14 กิโลเมตร

เขื่อนแม่ผง เป็นเขื่อนกั้นน้ำขนาดใหญ่สามารถเดินทางไปถึงได้ด้วยรถยนต์ ห่างจากสวนรุกขชาติประมาณ 5 กิโลเมตร

อ่างเก็บน้ำห้วยร่องสัก ระยะทางประมาณ 20 กิโลเมตร นอกจากนี้ยังมีการปลูกหม่อนเลี้ยงไหมที่บ้านวังขอนแดน ตำบลห้วยลาน การทำเครื่องปั้นดินเผาที่บ้านสักจกปก ตำบลดอกคำใต้ และมีการจัดสานไม้ไผ่ที่บ้านร่องจั่ว ตำบลดอนศรีชุม

วัดนันตาราม เป็นวัดที่มีศิลปะแบบพม่า ตัววิหารสร้างด้วยไม้สักทั้งหลัง ตกแต่งลวดลายฉลุไม้อย่างสวยงามตามส่วนประกอบต่าง ๆ เช่น หน้าต่าง หน้าบันระเบียง ฯลฯ ซึ่งในปัจจุบันหาดูได้ยากมาก อยู่ที่บ้านดอนไชย เขตสุขาภิบาลเชียงคำ

วัดพระนั่งดิน เป็นวัดที่มีองค์พระประธานที่ไม่มีฐานรองรับเหมือนพระประธานองค์ทั่ว ๆ ไป แม้ประชาชนจะสร้างมาถวายแต่ก็ยกองค์พระไม่ขึ้น ต้องให้ประดิษฐานอยู่ที่เดิม วัดพระนั่งดินอยู่ในตำบลเวียง จากตัวอำเภอระยะทางประมาณ 4 กิโลเมตร

วัดพระธาตุสบแวน เป็นวัดที่มีองค์พระธาตุเจดีย์ที่มีอายุเก่าแก่มาก คาดว่ามีอายุราว 700-800 ปี ภายในบรรจุเส้นพระเกศา และกระดูกส่วนคางของพระพุทธเจ้า องค์พระธาตุได้รับการบูรณะมาแล้วหลายครั้ง แต่ยังคงรักษาสภาพศิลปะแบบล้านนาไว้ได้เป็นอย่างดี อยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอเชียงคำ 4 กิโลเมตร

วนอุทยานน้ำตกธารสวรรค์ เป็นน้ำตกที่สวยงาม มีความสูง 30 เมตร มีน้ำซึมจากใต้ดินและมีน้ำไหลแรงตลอดปี อยู่ห่างจากตัวอำเภอประมาณ 17 กิโลเมตร ใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 1091 แล้วเลี้ยวขวาที่หลักกิโลเมตรที่ 59 เข้าไปอีก ประมาณ 8 กิโลเมตร

อ่างเก็บน้ำห้วยไฟ เป็นอ่างเก็บน้ำที่สวยงามมาก อยู่ที่บ้านทุ่งตัว ตำบลภูซาง ระยะทางจากตัวอำเภอไปสู่น้ำตกประมาณ 28 กิโลเมตร

ฝั่งเต้า มีลักษณะคล้ายแพะเมืองฝีของจังหวัดแพร่ และเสาดินของจังหวัดน่าน บริเวณใต้ผา ซึ่งเป็นดินสูง 100 เมตร จะเป็นพื้นราบมีเงาไม้ร่มรื่นและมีลำธารไหลผ่านห่างจากตัวอำเภอเพียง 6 กิโลเมตร

บ้านแวก เป็นหมู่บ้านพัฒนาตัวอย่าง มีการทอผ้าไทยลื้อ การเลี้ยงปลาแบบประมงน้ำผ่าน ซึ่งหาดูได้ยาก การไปเยือนต้องเดินทางต่อจากน้ำตกภูซางมีถนนลาดยางตลอดสาย

งานลอยกระทง จัดขึ้นในเดือนพฤศจิกายนของทุกปี

บัวรีสอร์ท 262 ถ.ซุปเปอร์ไฮเวย์ ม.3 ต.ท่าวังทอง อ.เมือง โทร. 481596, 481855 กรุงเทพฯ ติดต่อโทร. 277-9773 บ้านพัก 9 หลัง 19 ห้อง ราคา 600-1,400 บาท

พะเยาโฮเต็ล 445 ถ.พหลโยธิน โทร. 481970-2 โทรสาร 481973 มีห้องพัก 75 ห้อง ราคา 680-840 บาท

เฟรนด์เฮาส์ 424 ต.บ้านต๋อม อ.เมือง โทร. 481556 บ้านพัก 12 หลัง ราคา 350 - 1200 บาท

วัฒนาโฮเต็ล 69 ถ.ดอนสนาม โทร. 431203 ห้องพัก 33 ห้อง ราคา 240 - 500 บาท

เชียงคำเกสต์เฮ้าส์ 88 279 หมู่ 4 ต.หย่วน หลังโรงพยาบาลเชียงคำ โทร. 451588-9 จำนวนห้องพัก 20 ห้อง ราคา 160-240 บาท

พะเยาอยู่ห่างจากกรุงเทพฯ ประมาณ 735 กิโลเมตร ตามเส้นทางหลวงหมายเลข 1 (สายเก่า) หรือ 69 กิโลเมตร ตามเส้นทางสายใหม่ที่ผ่านอยุธยา นครสวรรค์ พิษณุโลก อุตรดิตถ์ แพร่ จนถึงพะเยา ใช้เวลาเดินทางประมาณ 10 ชั่วโมง