ในปี พ.ศ. 2369  สมัยรัชกาลที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์  เจ้าอนุวงศ์แห่งเมืองเวียงจันทน์กบฏ ไม่ยอมขึ้นกับไทยอีก และได้ยกกองทัพมากวาดต้อนผู้คนในเขตแดนไทยกลับไป  ในการปราบกบฏดังกล่าวท้าวสุวอธรรมาได้ยกทัพจากเมืองยโสธรมาช่วยกองทัพที่ยกไปจากกรุงเทพฯ  จนสามารถมีชัยเหนือเจ้าอนุวงศ์และจับกุมตัวลงมากรุงเทพฯ  ได้สำเร็จ  รัชกาลที่ 3 จึงพระราชทานบำเหน็จให้ท้าวสุวอธรรมาเลือกทำเลที่จะสร้างเมืองขึ้นรวม 4 แห่งซึ่งในที่สุดท้าวสุวอธรรมา ได้เลือกสร้างเมืองที่บ้านไผ่  เรียกชื่อว่าเมืองหนองคาย  เมื่อพ.ศ. 2370   พ.ศ. 2434  เมืองหนองคายได้เป็นสถานที่ตั้งมณฑลลาวพรวนจนกระทั่ง พ.ศ. 2436  จึงได้ย้ายไปตั้งที่ทำการมณฑลที่บ้านหมากแข้ง  เนื่องจากได้เสียดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงให้กับฝรั่งเศส  ต่อมาในปี พ.ศ. 2443  ได้จัดตั้งมณฑลอุดรขึ้นที่บ้านหมากแข้ง  เมืองหนองคายจึงมีฐานะเป็นเมืองหนึ่งของมณฑลอุดร หลังจากยกเลิกการปกครองแบบมณฑลเทศาภิบาลในปี  พ.ศ. 2476  จังหวัดหนองคายซึ่งขึ้นกับมณฑลอุดร ได้แยกตัวออกมาเป็นจังหวัดหนองคายในปัจจุบัน

            จังหวัดหนองคายเป็นจังหวัดชายแดนภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย  ตั้งอยู่บริเวณฝั่งขวาของแม่น้ำโขง  ตรงข้ามกับท่าเดื่อของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว  มีพื้นที่ประมาณ 7,739.28  ตารางกิโลเมตร

          จังหวัดหนองคาย  แบ่งการปกครองออกเป็น  12  อำเภอ  4  กิ่งอำเภอ  คือ  อำเภอเมืองหนองคาย  อำเภอบึงกาฬ  อำเภอโพนพิสัย  อำเภอศรีเชียงใหม่  อำเภอเซกา  อำเภอท่าบ่อ  อำเภอโซ่พิสัย  อำเภอสังคม  อำเภอพรเจริญ  อำเภอปากคาด  อำเภอบึงโขงหลง  อำเภอศรีวิไล  กิ่งอำเภอบุ่งคล้า  กิ่งอำเภอเฝ้าไร่  กิ่งอำเภอสระใคร  และกิ่งอำเภอรัตนวาปี

สถานที่ท่องเที่ยว

   อนุสาวรีย์ปราบฮ่อ    ตั้งอยู่หน้าศาลากลางจังหวัดหนองคายพลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นประจักษ์ศิลปาคม ทรงให้สร้างขึ้นเมื่อปี 2429  เดิมเป็นอนุสาวรีย์เล็กๆ ต่อมาในปี พ.ศ. 2492  ได้สร้างใหม่ ดังที่ปรากฏอยู่ในปัจจุบัน อนุสาวรีย์สร้างขึ้นเป็นที่ระลึกแก่ข้าราชการฝ่ายมณฑลชั้นในและกรมการหัวเมือง ซึ่งมีใจสมัครจงรักภักดีต่อพระเจ้าแผ่นดินและบ้านเมือง  โดยการปราบฮ่อข้าศึก ซึ่งได้มาแย่งชิงแผ่นดินเมื่อปีศักราช 1246  และปีศักราช 1247  ทำให้มีผู้เสียชีวิตในครั้งนั้น จึงได้นำอัฐิมาบรรจุในอนุสาวรีย์นี้

   หลวงพ่อพระใส    เป็นพระพุทธรูปสำคัญคู่เมืองประดิษฐานอยู่ที่วัดโพธิ์ชัย  ห่างจากตัวเมืองหนองคายไปประมาณ 2 กม.  ตามทางหลวงหมายเลข 212  ทางไป  อ.โพนพิสัย  เป็นพระพุทธรูปขัดสมาธิราบ  ปางมารวิชัย  หล่อด้วยทองคำ  หน้าตักกว้าง 2 คืบ 8 นิ้ว  สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงสันนิษฐานว่าหลวงพ่อพระใส เป็นพระพุทธรูปที่หล่อในล้านช้าง  ทุกปีในวันเพ็ญเดือน 6 ชาวเมืองหนองคายมีงานประเพณี  คือ  งานบุญเซิ้งบั้งไฟ  จะแห่บั้งไฟมาบูชาพระใสและจัดแข่งขันการจุดบั้งไฟที่วัดโพธิ์ชัยเป็นประจำ

   ท่าเสด็จ    ตั้งอยู่ในบริเวณตัวเมืองหนองคายเป็นท่าเรือโดยสารข้ามแม่น้ำโขง ไปยังฝั่งลาวมีด่านตรวจคนเข้าเมือง  และร้านจำหน่ายสินค้าจากนานาประเทศที่ส่งผ่านเข้ามาจากฝั่งลาวได้แก่เครื่องไม้ฝังมุก  เครื่องไฟฟ้า  นาฬิกา  เครื่องกระเบื้อง  ผ้า  อาหารแห้ง  ขนม  เครื่องมือช่าง ฯลฯ 

   หาดจอมมณี    ตั้งอยู่ที่บ้านจอมมณี  หมู่ที่ 1  ตำบลมีชัย  ห่างจากเขตเทศบาลเมืองไปทางทิศตะวันตก  ตามถนนเลียบลำน้ำโขง  เป็นระยะทางประมาณ 2 กม.  เป็นส่วนหนึ่งของลำน้ำโขงหาดแห่งนี้จะมีความยาวประมาณ  200 เมตร  และจะปรากฏให้เห็นตอนน้ำลดในฤดูแล้ง  โดยเฉพาะเดือนเมษายน  จะมีนักท่องเที่ยวในจังหวัดและจากบริเวณจังหวัดใกล้เคียง  เดินทางไปท่องเที่ยวพักผ่อนเป็นจำนวนมาก

   สะพานไทย-ลาว    เป็นสะพานข้ามแม่น้ำโขงแห่งแรก  สร้างโดยความร่วมมือของ 3 ประเทศ  คือ  ออสเตรีย  ไทย  และลาว  เชื่อมระหว่างบริเวณหาดจอมมณี  อ.เมือง  จังหวัดหนองคาย  ไปยังท่านาแล้งของลาวซึ่งอยู่ห่างจากเมืองเวียงจันทน์ประมาณ 20 กม.  เป็นสะพานเดี่ยว  การจราจรบนสะพานแบ่งเป็นสองช่องวิ่ง  มีความยาวประมาณ 1.2 กม.  ก่อสร้างแล้วเสร็จและเปิดใช้เป็นทางการในเดือนเมษายน  2537

   พระธาตุบังพวน   อยู่ในเขตตำบลพระธาตุบังพวน  เทศบาลเมืองหนองคาย  ระยะทางห่างจากตัวเมือง 22 กิโลเมตร  ตามทางหลวงหมายเลข 211  แยกเข้าบริเวณกิโลเมตรที่ 10  ไป 12 กิโลเมตร  พระธาตุบังพวนสันนิษฐานว่าสร้างในสมัยพระเจ้าไชยเชษฐา  ลักษณะเป็นสถูปแบบอินเดียรุ่นเดียวกับพระปฐมเจดีย์เป็นที่ประดิษฐานของพระบรมสารีริกธาตุ  29 องค์ ทุกปีจะมีงานนมัสการประจำปีทุกวันขึ้น 11 ค่ำ เดือนยี่

   พระเจ้าองค์ตื้อ    เป็นพระพุทธรูปหล่อขนาดใหญ่ที่สำคัญยิ่งของหนองคายองค์หนึ่ง สูงถึง 4 เมตร  หน้าตักกว้าง 3.29 เมตร  ประดิษฐานที่วัดศรีชมภูองค์ตื้อ  ต.น้ำโมง  อำเภอท่าบ่อ  ห่างจากตัวเมืองหนองคายตามสายหนองคาย-อำเภอศรีเชียงใหม่  หมายเลข 211  ถึง  อ.ท่าบ่อหลัก  ก.ม.ที่31  เลี้ยวซ้ายเข้าไป 1 กม.  พระเจ้าองค์ตื้อนี้สันนิษฐานว่าพระเจ้าไชยเชษฐาแห่งกรุงศรีสัตนาคนหุต  สร้างขึ้นเมื่อประมาณ  พ.ศ. 2105

  วัดหินหมากเป้ง   ตั้งอยู่ที่บ้านพุทธบาท  ตำบลพระพุทธบาท  อำเภอศรีเชียงใหม่  จังหวัดหนองคาย  ใช้เส้นทางหลวงสาย 211  ผ่านอำเภอศรีเชียงใหม่  ถึงหลัก  กม.ที่64  วัดตั้งอยู่ริมถนนด้านขวามือ  วัดหินหมากเป้ง  สร้างขึ้นโดยพระอาจารย์เทสก์  เทสรังสี  เพื่อเป็นที่ปฏิบัติธรรมของพระภิกษุสงฆ์  แม่ชี  และผู้แสวงบุญทั้งหลาย  เป็นสถานที่สงบเงียบอากาศเย็นสบาย  เหมาะแก่การทำความสงบจิตใจ  บริเวณวัดกว้างขวางและร่มรื่น  มีด้านหนึ่งติดกับลำน้ำโขง  ทัศนียภาพงดงาม

   น้ำตกธารทอง   อยู่เขตบ้านผาตั้งอำเภอสังคม  ใช้เส้นทางสายหนองคาย-ศรีเชียงใหม่-สังคม  (หมายเลข 211)  ไปจนถึงหลัก กม.ที่ 74  น้ำตกตั้งอยู่ริมทางด้านขวามือ  เป็นน้ำตกซึ่งตกจากหน้าผาสูงประมาณ 30 เมตร  เป็นระยะลดหลั่นกันไป  ตอนล่างเป็นแอ่งน้ำและลานหินสามารถลงเล่นน้ำได้  มีน้ำเฉพาะช่วงฤดูฝน

   น้ำตกธารทิพย์    หรือน้ำตกตาดเสริม  ตั้งอยู่ที่อำเภอสังคมเดินทางตามทางหลวงหมายเลข 211  ถึงหลัก  กม.ที่ 97-98  แล้วแยกซ้ายเข้าไปประมาณ  2 กม.  เป็นน้ำตกที่สวยงาม มี 3 ชั้น  ประชาชนนิยมไปเที่ยวชมกันอยู่เสมอ

   ภูทอก   อยู่ในเขตอำเภอบึงกาฬ  เป็นที่ตั้งของวัดเจติยาคีรีวิหาร  มีพื้นที่ราว 18,000 ไร่  พระอาจารย์จวน  กุลเชฎโฐ  ได้บูรณะสร้างบันไดเวียนรอบภูทอกขึ้น 7 ชั้น  จนถึงยอด  ใช้เวลาสร้าง 5 ปีเต็มชั้นบนสุดจะเป็นที่ตั้งของพระวิหารที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ    การเดินทางสู่ภูทอก  จากหนองคายมาตามทางหลวงหมายเลข 212  สายหนองคาย-นครพนม  ผ่านอำเภอโพนพิสัย  ถึงสี่แยกบึงกาฬ  ระยะทาง 185 กิโลเมตร  แยกขวาเข้าทางสายบึงกาฬ-วานรนิวาส  (หมายเลข222)  ราว 27 กิโลเมตร  ถึงทางแยกบ้านศรีวิไล  แล้วแยกซ้ายเข้าทางสายศรีวิไล-บ้านคำแคน  ระยะทางราว 24 กิโลเมตรก็จะถึงเชิงภูทอก

   เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูวัว    มีพื้นที่ประมาณ 186.5 ตารางกิโลเมตร  หรือ 116,562 ไร่  มีอาณาเขตครอบคลุมพื้นที่  อ.บึงกาฬ  อ.เซกา  อ.พรเจริญ  และ  อ.บึงโขงหลง  จ.หนองคาย  ตั้งอยู่ด้านตะวันออกเฉียงเหนือสุดของภาคเกือบติดพรมแดนประเทศลาว  มีความสูงจากระดับน้ำทะเลเฉลี่ยประมาณ 150-300  เมตร  สภาพป่าส่วนใหญ่เป็นป่าเต็งรัง  ป่าดิบแล้ง  และป่าดิบชื้น  ยังคงมีสัตว์ชุกชุมหลายชนิด  มีสถานที่น่าสนใจคือ  น้ำตกถ้ำฝุ่น  น้ำตกถ้ำพระ  น้ำตกเจ็ดสี  น้ำตกชะแนน  และถ้ำจันทร์ผา  ฯลฯ     การเดินทาง  จากหนองคายใช้ทางหลวงหมายเลข 212  ถึง อ.บึงกาฬ  ระยะทาง 135 กม.  ต่อด้วยสายบึงกาฬ-บ.ชัยพร ระยะทาง 24 กม.  และ  บ.ชัยพร-บ.ภูสวาสดิ์ 5 กม.  จะมีทางแยกขวาเข้าที่ทำการเขตฯ  อีก 2.5 กม.

เทศกาล - งานประเพณี

    งานอนุสาวรีย์ปราบฮ่อ    จัดประมาณเดือนมีนาคมของทุกปีที่บริเวณ  อนุสาวรีย์ปราบฮ่อ  ภายในงานจะมีการแสดงและการละเล่น  มีการออกร้านจำหน่ายสินค้าราคาถูก

    งานตรุษสงกรานต์    จัดในช่วงวันสงกรานต์ของทุกปีที่บริเวณวัดโพธิ์ชัยซึ่งเป็นที่ประดิษฐาน  หลวงพ่อพระใส พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ของชาวจังหวัดหนองคาย  มีการอัญเชิญหลวงพ่อพระใส  และพระพุทธรูปสำคัญจากวัดต่าง ๆ เข้าขบวนแห่รอบเมืองเพื่อให้ประชาชนได้สรงน้ำและนมัสการ  และมีการออกร้านค้าจำหน่ายสินค้าพื้นเมืองราคาถูก

    งานบุญบั้งไฟ    ในช่วงเดือน 6 (พฤษภาคม)  ของทุกปี  เป็นการแข่งขันบั้งไฟเพื่อบูชาพญาแถนหรือเทวดาเพื่อขอฝน  งานวัดที่บริเวณวัดโพธิ์ชัย  ส่วนบริเวณที่จุดบั้งไฟจะจัดที่สนามห่างจากวัดโพธิ์ชัยไปประมาณ 10 กิโลเมตร

    งานแห่เทียนพรรษา    เป็นงานประจำปีของจังหวัด  ในช่วงเทศกาลเข้าพรรษา  โดยหล่อเทียนพรรษาและประดับตกแต่งเทียนอย่างสวยงาม  มีการจัดขบวนแห่ประกวดกัน

    งานตักบาตรเทโวและแข่งเรือมิตรภาพไทย-ลาว    จัดขึ้นในเทศกาลออกพรรษาของทุกปี  โดยในช่วงเช้าประชาชนจะมาร่วมกันตักบาตร  ในช่วงกลางวันจะมีการแข่งเรือยาวในลำน้ำโขง ระหว่างไทยและลาวโดยผลัดกันเป็นเจ้าภาพ

สถานที่พัก 

  (รหัสทางไกล 042)

อำเภอเมือง   

   บ้านสวนศราวุธรีสอร์ท    180  ถ.หนองคาย-โพนพิสัย  ต.หาดคำ  โทร. 411006,411222  โทรสาร 420967  จำนวน 60 หลัง  ราคา 500 บาท

   พรรณทวี    1049  ถ.หายโศก  โทร. 411568-9  จำนวน 77 ห้อง  ราคา 300-700 บาท

   พรรณทวีรีสอร์ท    210  จอมมณี  ซ.5  ถ.หายโสก  โทร. 411008, 420059  จำนวน 36 ห้อง  ราคา 400-1,000 บาท

   หนองคายแกรนด์    589  หมู่ 5  ถ.หนองคาย-โพนพิสัย  โทร. 420033, 420044  โทรสาร 412026  สำรองห้องพัก กรุงเทพฯ 237-6809-12  โทรสาร 236-6100  จำนวน 130 ห้อง  ราคา 2,119-20,000 บาท

อำเภอท่าบ่อ

   คุ้มใต้ รีสอร์ท    219  ถ.มิตรภาพ  โทร. 431192  จำนวน 9 หลัง  ราคา 300-500 บาท

   อีสานออคิดเกสท์เฮ้าส์    87/9  ถ.แก้ววรวุฒิ  โทร. 431665  จำนวน 6 ห้อง  ราคา 500-850 บาท

อำเภอบึงกาฬ

   ทรายเงิน รีสอร์ท    149  ถ.บึงกาฬ-พังโคน  โทร. 491883-4  จำนวน 16 ห้อง  ราคา 400-500 บาท

การเดินทาง

   ทางรถยนต์    จากกรุงเทพฯใช้เส้นทางหมายเลข 1  ผ่านสระบุรีแล้วเข้าทางหลวงหมายเลข 2 ผ่านนครราชสีมา  ขอนแก่น  อุดรธานี  หนองคายรวมระยะทางทั้งสิ้น 615 กิโลเมตร

   บริษัทขนส่ง จำกัด  จัดรถวิ่งระหว่างกรุงเทพฯ-หนองคายทุกวัน  ทั้งรถธรรมดาและปรับอากาศ  รายละเอียดติดต่อได้ที่ โทร. 272-5299, 272-5253