อุทยานแห่งชาติตะรุเตา    เป็นอุทยานแห่งชาติทางทะเลแห่งแรกของประเทศไทย  มีชื่อเสียงทางด้านประวัติศาสตร์  และความสวยงาม  ตั้งอยู่ในทะเลอันดามันบริเวณช่องแคบมะละกา  มหาสมุทรอินเดีย  ในท้องที่ตำบลเกาะสาหร่าย  อำเภอเมือง  จังหวัดสตูล  อุทยานแห่งนี้อยู่ห่างจากตัวเมืองสตูลไปทางทิศตะวันตกประมาณ 40 กิโลเมตร  และห่างจากฝั่งที่ท่าเรือปากบาราประมาณ 22 กิโลเมตร  แนวเขตด้านใต้ของอุทยานฯ  ติดกับเส้นเขตแดนในทะเล  ระหว่างประเทศไทยและสหพันธรัฐมาเลเซีย  ประกอบไปด้วยหมู่เกาะใหญ่น้อยจำนวนถึง 51 เกาะ  มีเนื้อที่ทั้งเกาะและทะเลรวมกันประมาณ 1,490 ตารางกิโลเมตร  แบ่งเป็นพื้นที่ทางทะเล 1,260 ตารางกิโลเมตร  พื้นที่เกาะ 230 ตารางกิโลเมตร  จัดแบ่งออกเป็นหมู่เกาะใหญ่ 2 หมู่เกาะ  คือ  หมู่เกาะตะรุเตา  และหมู่เกาะอาดัง-ราวี  เกาะสำคัญขนาดใหญ่มี 7 เกาะ  ได้แก่  เกาะตะรุเตา  เกาะอาดัง  เกาะราวี  เกาะดง  เกาะหลีเป๊ะ  เกาะเหล็ก  เกาะกลาง  เกาะที่มีขนาดใหญ่ที่สุด  คือ  เกาะตะรุเตา  ได้รับการประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติเมื่อวันที่ 19 เมษายน 2517

               อัตราค่าธรรมเนียมในการเข้าชมอุทยานฯ  ผู้ใหญ่ 10 บาท  เด็ก 5 บาท  ชาวต่างประเทศ 50 บาท  เด็ก 25 บาท

สถานที่ท่องเที่ยว  เขตอุทยานแห่งชาติตะรุเตา

   เกาะตะรุเตา    นับเป็นเกาะใหญ่ที่สุด  คำว่า  "ตะรุเตา" นี้  เพี้ยนมาจากคำว่า  "ตะโละเตรา"  ในภาษามาลายูแปลว่า  มีอ่าวมาก  เช่น  อ่าวตะโละดาบ  อ่าวตะโละอุดัง  อ่าวหินงาม  ฯลฯ  ชื่อเหล่านี้มักจะตั้งตามสภาพที่พบเห็นเป็นส่วนใหญ่  เช่น  อ่าวหินงาม  มีชายหินที่มีความสวยงามตลอดแนว  อ่าวตะโละอุดังมีกุ้งทะเลมาก เป็นต้น  บริเวณเกาะตะรุเตามีสถานที่น่าสนใจดังนี้

  หาดทราย    เกาะตะรุเตามีชายหาดที่สวยงาม  เล่นน้ำได้หลายหาด  เช่น  หาดทราย  อ่าวพันเตมะละกา  หน้าที่ทำการอุทยานฯ  หาดทรายอ่าวเมาะและหาดทรายอ่าวสน  ที่เป็นบริเวณให้นักท่องเที่ยวไปตั้งเต๊นท์พักแรม  และดำน้ำดูปะการังได้

  น้ำตก    น้ำตกที่ค้นพบแล้วมีอยู่หลายแห่ง  เช่น  น้ำตกที่เกิดจากลำคลองลูลูมี 2 แห่ง  น้ำตกที่เกิดจากคลองตะโละโป๊ะมี 1 แห่ง  ทั้ง 3 แห่งนี้อยู่ในบริเวณอ่าวสน  นอกจากนี้ก็มีน้ำตกธารนักโทษที่อ่าวตะโละวาว

  ถ้ำ    ถ้ำที่น่าสนใจมีอยู่หลายแห่ง  เช่น  ถ้ำดงอยู่ที่อ่าวฤาษี  ถ้ำจระเข้ซึ่งเป็นถ้ำที่มีชื่อเสียงมาก  ต้องนั่งเรือไปตามลำคลองมะละกาที่อ่าวพันเต  ทางอุทยานฯ  จัดเรือไว้บริการพาชมถ้ำต่าง ๆ

   จุดชุมวิว    ด้านหลังที่ทำการอุทยานแห่งชาติมีทางเดินป่าขึ้นหน้าผาโต๊ะบูที่สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 370 เมตร  เพื่อชมทิวทัศน์ของเกาะบริเวณชายหาดและท้องทะเลอ่าวพันเตมะละกา  ใช้เวลาเดินทางขึ้นหน้าผาประมาณ 20 นาที  จุดชมวิวอีกแห่งหนึ่งอยู่ห่างจากที่ทำการไปตามทางลูกรังเลียบชายฝั่งประมาณ 1.5 กิโลเมตร  จุดชมวิวจุดนี้เป็นจุดเชื่อมต่อระหว่างอ่าวพันเตมะละกา  กับอ่าวจาก  มีหน้าผายื่นออกไปในทะเล  หินบริเวณนี้เรียงซ้อนกันเป็นชั้น ๆ อย่างสวยงาม

   คลองมะละกา    อยู่ที่อ่าวพันเตมะละกา  เป็นคลองที่มีขนาดใหญ่และมีความยาวมากที่สุด  สามารถแล่นเรือเข้าไปเที่ยวชมได้เป็นระยะทางหลายกิโลเมตร  สภาพสองข้างทางเป็นป่าโกงกางสลับกับโขดหินผา  น้ำในลำคลองเป็นน้ำกร่อย  ในอดีตคลองมะละกาได้ชื่อว่ามีจระเข้ที่ดุร้ายอาศัยอยู่ชุกชุมมาก  สิ่งที่น่าสนใจบริเวณคลองมะละกา  นอกจากสภาพภูมิประเทศที่สวยงามแล้วบริเวณต้นน้ำมีถ้ำน้ำดั้นถึง 3 แห่ง  เป็นถ้ำที่มีน้ำไหลลอดออกมาจากภายในถ้ำลงสู่ลำคลอง  ถ้ำที่มีชื่อเสียงมากได้แก่  ถ้ำจระเข้  ซึ่งเป็นถ้ำที่ลึกลับวิจิตรสวยงามของหินงอกหินย้อย  รูปร่างแปลกตาอันเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ  ทางอุทยานฯ  ได้ทำทางเดินภายในถ้ำและยังมีผู้นำทางทำให้เกิดความสะดวกสบาย  การเดินทางสามารถเดินทางไปโดยติดต่อเรือหางยาวบริเวณหน้าที่ทำการอุทยานฯ  หรือนั่งเรือไปตามลำคลองมะละกาที่อ่าวพันเต  ซึ่งทางอุทยานฯ ได้จัดเรือไว้บริการพาชมถ้ำต่าง ๆ

   สถานที่ดำน้ำดูปะการัง    สถานที่ดำน้ำในบริเวณเกาะตะรุเตามีหลายแห่งเช่น  ที่บริเวณผาปาปิญอง  (อุทยานแห่งชาติตั้งชื่อให้ตามชื่อภาพยนตร์เรื่องปาปิญองที่มาใช้สถานที่บริเวณนี้ถ่ายทำ)  เป็นแหล่งดำน้ำระดับ 15 ฟุต  นอกจากนี้ก็มีที่อ่าวสนและเกาะตะเกียง

   เกาะตะรุเตายังมีสถานที่ที่น่าสนใจอีก  เช่น  "ศูนย์นิทรรศการ"  ซึ่งจัดแสดงรายละเอียดของสิ่งต่าง ๆ เช่น  ซากสัตว์โบราณที่กลายเป็นหิน  มีอายุอยู่ในสมัย  400-500 ล้านปีมาแล้ว  รวมทั้งปะการังและสัตว์น้ำชนิดต่าง ๆ

   บ่ออนุบาลเต่าทะเล    เป็นบ่อที่เพาะเลี้ยงลูกเต่าทะเลที่เจ้าหน้าที่อุทยานเก็บรวบรวมมาจากชายหาดของเกาะต่าง ๆ เต่าที่พบในบริเวณอุทยานมี 3 ชนิด คือ  เต่าตะนุ  เต่ากระ  และเต่าหญ้าตาแดง

   สถานที่ทางประวัติศาสตร์เกี่ยวกับการราชทัณฑ์บนเกาะตะรุเตา  มี 3 แห่ง  คือ  บริเวณเรือนจำอ่าวตะโละอุดัง  ซึ่งเป็นอ่าวใต้สุดของเกาะตะรุเตาและที่เรือนจำอ่าวตะโละวาว  ซึ่งเป็นค่ายกักกันนักโทษการเมืองและนักโทษสามัญ  ตั้งอยู่ทางทิศใต้และทางฝั่งตะวันออกของเกาะ  นอกจากนี้ยังมีทางรถยนต์ประวัติศาสตร์  ขนาด 6 เมตร  ที่นักโทษถางไว้เพื่อเชื่อมต่อระหว่างอ่าวตะโละวาวและอ่าวตะโละอุดัง  ระยะทางประมาณ 12 กิโลเมตร

การเดินทางสู่อุทยานแห่งชาติตะรุเตา    สามารถเดินทางไปขึ้นเรือที่ท่าเรือปากบารา  โดยท่าเรือปากบารา  ห่างจากจังหวัดสตูลประมาณ 60 กม.  ซึ่งนักท่องเที่ยวสามารถใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 406 ถึงบ้านฉลุงและทางหลวงหมายเลข 416  (สตูล-ละงู)  ต่อด้วยทางหลวงหมายเลข 4052  ซึ่งแยกจาก  อ.ละงู  ตรงสู่ท่าเรือปากบารา  นอกจากนั้นยังสามารถเดินทางจาก  อ.หาดใหญ่  ซึ่งอยู่ห่างจากท่าเรือปากบาราประมาณ 120 กม.อีกด้วย

              ท่าเรือปากบารา    เป็นที่ตั้งของหน่วยพิทักษ์อุทยานฯ  สาขาปากบาราตั้งอยู่ที่ปากคลองละงู  ต.ปากน้ำ  อ.ละงู  เป็นท่าเรือที่อยู่ใกล้อุทยานฯ  มากที่สุด  (ประมาณ 22 กิโลเมตร)    ในช่วงเทศกาลท่องเที่ยวตะรุเตา  ราว ๆ เดือนพฤศจิกายน-เมษายน มีบริการเรือโดยสารสู่อุทยานแห่งชาติตะรุเตาทุกวัน  มีกำหนดเวลาดังนี้

      -  ท่าเรือปากบารา-ตะรุเตา

        เที่ยวไป -10.00 น.  และ 15.00 น.

        เที่ยวกลับ - 09.00 น.  และ 14.00 น.

        ใช้เวลาเดินทางประมาณ 1 ชั่วโมง 45 นาที  อัตราค่าโดยสารคนละ 200 บาท

       -ท่าเรือปากบารา-ตะรุเตา-อาดัง

        เที่ยวไป - ทุกวันอังคาร  พฤหัสบดี  และเสาร์  เวลา 10.30 น.

        เที่ยวกลับ - ทุกวันพุธ  ศุกร์และอาทิตย์  เวลา 09.00 น. 

        ใช้เวลาเดินทางประมาณ 4-5 ชั่วโมง  อัตราค่าโดยสารไปกลับ 600 บาท

ที่พักอุทยานแห่งชาติตะรุเตา

               ในเขตอุทยานฯ  มีบ้านพักไว้บริการนักท่องเที่ยวบนเกาะตะรุเตาและเกาะอาดัง  ติดต่อสอบถามรายละเอียดและสำรองที่พักได้ที่  ส่วนอุทยานแห่งชาติกรมป่าไม้  กรุงเทพฯ  โทร. 579-5734, 579-7223  หรือที่หน่วยพิทักษ์อุทยานฯ  ปากบารา อำเภอละงู  จังหวัดสตูล  91110  โทร. (074) 781285  นอกจากนี้  บนเกาะหลีเป๊ะ  ยังมีที่พักของเอกชนไว้บริการด้วย