ลำพูน  เป็นเมืองที่เก่าแก่ที่สุดในภาคเหนือ  เดิมมีชื่อว่า "นครหริภุญชัย"  สร้างเมื่อ พ.ศ. 1200  โดยฤาษีวาสุเทพได้เกณฑ์พวกเมงคบุตรเชื้อสายมอญมาสร้างระหว่างแม่น้ำ 2 สายคือแม่น้ำปิงและแม่น้ำกวง  เมื่อสร้างเสร็จได้เชิญพระธิดาพระมหากษัตริย์แห่งกรุงละโว้พระนามว่า "จามเทวี"  มาปกครองเมือง  มีกษัตริย์ครองเมืองหลายราชวงศ์  จนมาถึงสมัยกรุงธนบุรี  เจ้ากาวิละได้รับการสนับสนุนจากพระเจ้ากรุงธนบุรี  ทำการขับไล่พม่าจนสำเร็จได้ไปครองเมืองเชียงใหม่  และให้เจ้าคำฝั้นน้องชายครองเมืองลำพูน  ต่อมาในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์  ลำพูนมีฐานะเป็นเมืองขึ้น  มีเจ้าผู้ครองนครสืบต่อกันมาจนถึงพลตรีเจ้าจักรคำขจรศักดิ์เป็นเจ้าผู้ครองนคร  และเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี  พ.ศ. 2475  จึงได้ยกเลิกตำแหน่งเจ้าผู้ครองนคร

       ลำพูนแบ่งการปกครองออกเป็น 7 อำเภอและ 1 กิ่งอำเภอ  มีอำเภอเมืองลำพูน  อำเภอป่าซาง  อำเภอบ้านโฮ่ง  อำเภอแม่ทา  อำเภอลี้  อำเภอทุ่งหัวช้าง  อำเภอบ้านธิและกิ่งอำเภอเวียงหนองล่อง

สถานที่ท่องเที่ยว

อำเภอเมือง

วัดจามเทวี   หรือวัดเจดีย์กู่กุด      พระนางจามเทวีสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 1298  โดยฝีมือของชาวขอม  ลักษณะเจดีย์ภายในวัดเป็นสี่เหลี่ยมแบบพุทธคยาในประเทศอินเดีย  มีพระพุทธรูปปางประธานประทับพรยืนเป็นชั้น ๆ ชั้นละ 3 องค์  ด้านหนึ่งมี 5 ชั้น  จึงมีพระพุทธรูปด้านละ 15 องค์  ทั้ง 4 ด้าน  รวมเป็น 60 องค์  ภายในจะบรรจุอัฐิของพระนางจามเทวี  ตามซุ้มมีศิลปะลวดลายปูนปั้น  และมีเจดีย์เก่าอยู่ทางด้านข้างวิหารอีกหนึ่งองค์  เป็นเจดีย์แปดเหลี่ยม  มีซุ้มพระพุทธรูปเช่นกัน  วัดจามเทวีตั้งอยู่ริมถนนจามเทวี  ตำบลในเมือง  ห่างจากตัวศาลากลางจังหวัดไปทางทิศตะวันตกประมาณ  15 กิโลเมตร  ตามถนนสายลำพูน-สันป่าตอง

วัดมหาวัน     มีพระพุทธรูปนาคปรก  ที่เชื่อกันว่าเป็นพระพุทธสิกขิหรือพระศิลาดำ  ซึ่งพระนางจามเทวีอัญเชิญมาจากกรุงละโว้  ปัจจุบันชาวเมืองเรียกพระพุทธรูปองค์นี้ว่า  พระรอดหลวง  หรือพระราดลำพูน  วัดมหาวันจะอยู่ห่างจากกลางเมืองลำพูนประมาณ  2  กิโลเมตร  เลียบไปตามคูเมืองเก่าด้านตะวันตก

ดอยขะม้อ     เป็นชื่อเขาเล็ก ๆ  ลูกหนึ่ง  รูปร่างคล้ายฝาชีสูงประมาณ  100 วา  บนยอดเขามีพื้นที่ราบ 1 ไร่  มีบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์เคยใช้น้ำจากบ่อนี้ทำน้ำพระราชทานสรงองค์พระธาตุ  และน้ำสรงพุทธาภิเษกมาหลายยุคหลายสมัยแล้ว  บ่อน้ำนี้ห้ามสตรีตัก  อยู่หลังนิคมอุตสาหกรรมลำพูน  ตำบลมะเขือแจ้  อยู่ห่างจากตัวเมืองไปทางทิศตะวันออกประมาณ  20 กิโลเมตร

แดนลำไยบ้านหนองช้างคืน    เป็นแหล่งที่ผลิตลำไยใหญ่ที่สุด  อยู่ก่อนจะถึงในกลางเมืองลำพูนอีก 8 กิโลเมตร  จะถึงบ้านป่าเหวก่อน  แล้วจะมีป้ายบอกทางให้เลี้ยวขวาเข้าบ้านหนองช้างคืน  ตำบลอุโมงค์  เขตอำเภอเมือง  ตรงเข้าไปอีกประมาณ 7 กิโลเมตร  ก็จะถึงหมู่บ้านหนองช้างคืน  ซึ่งตลอดทั้งสองฟากทางจะมีต้นลำไยนับหมื่นต้น

อำเภอป่าซาง

ถ้ำเอราวัณ  ภายในถ้ำจะมีหินงอกหินย้อยสวยงามเป็นจำนวนมาก  ซึ่งจะอยู่ที่หมู่ 6  ตำบลนครเจดีย์  ห่างจากที่ว่าการอำเภอไปประมาณ  30  กิโลเมตร  ตามถนนสายป่าซาง-ลี้  ไปทางทิศใต้ประมาณ  15 กิโลเมตร

อำเภอลี้

พระธาตุเจดีย์ห้าดวง หรือเวียงห้าหลัง     เป็นเจดีย์หมู่ 5 องค์  อยู่บริเวณที่สันนิษฐานว่าจะเป็นเวียงเก่าลี้  ซึ่งอยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอลี้เพียง 2 กิโลเมตร

วัดพระบาทห้วยต้ม    เป็นวัดที่ใหญ่ที่สุดของอำเภอลี้  เป็นวัดประจำหมู่บ้านชาวเขาพระบาทห้วยต้ม  ตั้งอยู่หมู่ที่ 8 ตำบลนาทราย  ห่างจากตัวอำเภอไปทางใต้ประมาณ  10  กิโลเมตร  โดยมีทางลูกรังแยกจากทางหลวงหมายเลข  106  บริเวณหลักกิโลเมตรที่ 46-47  ไปอีก 5 กิโลเมตร  บริเวณทางเข้ามีอนุสาวรีย์ท่านครูบาชัยวงศาตั้งอยู่  วัดพระบาทห้วยต้มมีอาณาบริเวณกว้างขวาง  มีสิ่งปลูกสร้างด้วยศิลาแลงที่ขุดได้จากบ่อศิลาแลงด้านหลังของวัด  องค์พระธาตุที่นี่ได้รับการตกแต่งอย่างสวยงามตระการตา

อำเภอบ้านโฮ่ง

หมู่บ้านกะเหรี่ยงพัฒนาห้วยหละ   เป็นหมู่บ้านกะเหรี่ยงที่ยังคงมีประเพณีเก่าแก่ดั้งเดิมไว้  มีการทอผ้าโดยใช้เอวเป็นกี่ในการทอ  ซึ่งจะอยู่ที่ตำบลป่าพลูตามทางหลวงสายลำพูน-ลี้  ห่างจากที่ว่าการอำเภอบ้านโฮ่งไปทางทิศใต้ไปประมาณ  12 กิโลเมตร

น้ำตกวังหลวง    เป็นน้ำตก 5 ชั้น  อยู่กลางป่า  มีน้ำไกลลดหลั่นสวยงาม  ในเขตตำบลป่าพลู  ห่างจากที่ว่าการอำเภอบ้านโฮ่งไปทางทิศตะวันตกประมาณ 18 กิโลเมตร  ตามถนนสายลำพูน-บ้านโฮ่ง

เทศกาล - งานประเพณี

    ประเพณีสรงน้ำพระธาตุหริภุญชัย    วัดพระธาตุหริภุญชัย  เป็นประเพณีเก่าแก่  มีขึ้นในวันเพ็ญเดือนหก  หรือที่ชาวลำพูนเรียกว่า  วันแปดเป็งของทุกปี  โดยมีพิธีสรงน้ำและงานสมโภชพระธาตุหริภุญชัย  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  ได้โปรดเกล้าฯ  พระราชทานน้ำสรงพระธาตุเป็นประจำทุกปี  นอกจากชาวลำพูนแล้วยังมีชาวจังหวัดใกล้เคียง  และนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศ  เข้าชมงานนี้อย่างหนาแน่น

    งานเทศกาลลำไย    เป็นงานใหญ่ประจำปีของชาวจังหวัดลำพูน  ซึ่งจะจัดในช่วงเดือนสิงหาคมของทุกปี  ภายในงานจะมีขบวนแห่รถลำไยที่ประดับตกแต่งอย่างสวยงาม  การประกวดธิดาลำไย  และการออกร้านค้า  ประกวดผลิตภัณฑ์ทาการเกษตร  และจำหน่ายสินค้าพื้นเมือง

    งานฤดูหนาวและกาชาด จังหวัดลำพูน    จัดขึ้นในช่วงปลายเดือนพฤศจิกายนของทุกปี  ณ สนามกีฬากลางจังหวัด  ภายในงานมีนิทรรศการของส่วนราชการ  การแสดงมหรสพ  การจำหน่ายผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร

    งานของดีศรีหริภุญชัย    เป็นงานแสดงและจำหน่ายสินค้าผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร  และเกษตรแปรรูปนานาชนิดซึ่งเกษตรกรและกลุ่มแม่บ้านของจังหวัดลำพูนเป็นผู้ผลิต ในงานมีขบวนแห่ของกลุ่มแม่บ้าน  การแสดงทางศิลปวัฒนธรรม  การประกวดเรือนชนบท  การออกร้านขายสินค้าหัตถกรรมในราคาย่อมเยา

สถานที่พัก

 (รหัสทางไกล 053)

อำเภอเมือง

   ขุนตาลเนเจอร์แลนด์    281  ถ.เชียงใหม่-ลำปาง  ต.ศรีบัวบาน  โทร. 553771  กรุงเทพฯ  โทร.259-0352, 258-4307  จำนวน 6 หลัง  ราคา 800-3,600 บาท

   บ้านสวนเชิงดอย    188  ถ.ลำพูน-บ้านธิ  ต.มะเขือแจ้  โทร. 503661, 503654  บ้าน 10 หลัง  ราคา 500-2,500 บาท

   ม่อนแสงดาว รีสอร์ท    80  หมู่ 5  ต.หนองหนาม  โทร. 511510  จำนวน 6 ห้อง  บ้าน 2 หลัง  ราคา 600-650 บาท

   ลำพูนแมนชั่น    (ตรงข้ามโรงพยาบาลลำพูน)  283 ถ.จามเทวี  ต.เหมืองง่า  โทร. 534687-9  โทรสาร 534690  จำนวน 20 ห้อง  ราคา 300-450 บาท

   ศุภมิตรคอร์ท    204-10  ถ.จามเทวี  ต.ในเมือง  โทร. 534865-6  จำนวน 59 ห้อง  ราคา 250-400 บาท

อำเภอแม่ทา

   ขุนตาลวิวพอยท์    222  หมู่ 4  ถ.เชียงใหม่-ลำปาง  กิโลเมตรที่ 49  สำนักงานลำพูน โทร. 01-224-1570  สำนักงานเชียงใหม่  โทร. (053) 802222-4  จำนวน 20 ห้อง ราคา 500-1,000 บาท

   แม่ทาการ์เด้นท์    ถ.เชียงใหม่-ลำปาง  กิโลเมตรที่ 45  สำนักงานกรุงเทพฯ  โทร. 579-6675, 579-3041  สำนักงานเชียงใหม่  โทร. (053) 222216  สำนักงานลำพูน  โทร. (053) 549061  จำนวน 16 หลัง  ราคา 300-1,000 บาท

อำเภอป่าซาง

   สวนสวยรีสอร์ท    282  หน้าพระพุทธบาทตากผ้า  ต.มะกอก     โทร. 370 - 2034  บังกะโล 20 หลัง  ราคา 400-1,000 บาท

อำเภอบ้านโฮ่ง

   ดอยกาญจน์    ถ.บ้านโฮ่ง-จอมทอง  กิโลเมตรที่ 4.5  ต.บ้านโฮ่ง  โทร. 01-9320087, 01-4057435  จำนวน 11 ห้อง  ราคา 300-500 บาท

การเดินทาง

   ทางรถยนต์     ออกเดินทางจากกรุงเทพฯ  ไปตามทางหลวงหมายเลข 1 (พหลโยธิน)  ผ่านดอนเมือง   รังสิต  แยกซ้ายตรงกิโลเมตรที่ 32  ผ่านจังหวัดสิงห์บุรี  จังหวัดชัยนาท  เข้าจังหวัดนครสวรรค์  แล้วแยกซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข 1  ผ่านจังหวัดกำแพงเพชร  จังหวัดตาก  ตรงเข้าสู่จังหวัดลำปาง  แยกซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข 11  เข้าจังหวัดลำพูน  รวมระยะทาง 670 กม.  ใช้เวลาเดินทางประมาณ 8 ชั่วโมง