สถานที่ประดิษฐาน            วัดไหล่หินหลวง  (วัดเสลารัตนปัพพตาราม)

                                        ตำบลไหล่หิน  อำเภอเกาะคา  จังหวัดลำปาง

พุทธลักษณะ                      ศิลปะล้านนา  ปางมารวิชัย

                                        ขนาดหน้าตักกว้าง ๑.๘๕ เมตร  วัสดุปูนปั้นปิดทอง

        เมื่อนึกถึงสถานที่ท่องเที่ยวทางศิลปวัฒนธรรมของจังหวัดลำปางคนส่วนใหญ่ที่เคยไปลำปางมาแล้วก็คงจะ นึกถึงวัดพระธาตุลำปางหลวงซึ่งเป็นที่เชิดหน้าชูตาของเมืองเป็นหลัก  น้อยคนที่จะรู้จักหรือได้ไป  ชมวัดเล็กๆ แต่สมบูรณ์ด้วยศิลปะและประวัติศาสตร์เช่นวัดไหล่หินหลวง

        วัดไหล่หินหลวง  หรือวัดไหล่หินแก้วช้างยืน  หรือวัดเสลารัตนปัพพตาราม  ตั้งอยู่บนเนินเขาเตี้ยๆเหนือหมู่บ้านไหล่หิน เขตอำเภอเกาะคา  ห่างจากตัวเมืองออกไปเพียง ๒๐ กิโลเมตร ตามจารึกอักษรไทยวนหน้าพระประธานในวิหารกล่าวว่าสร้างขึ้นราวปี ๒๒๒๖ โดยพระมหาป่าเกสรปัญโญ พระภิกษุองค์นี้ตามประวัติว่าท่านชอบภิกขาจารไปไกลๆ ครั้งหนึ่งไปจนถึงดินแดนไทใหญ่ชาวเมืองเชียงตุงเกิดความเลื่อมใส ติดตามมาหาจนถึงวัดไหล่หิน  เมื่อมาพบว่าวัดของท่านยังขาดแคลนเสนาสนะอีกมากจึงกลับไปจัดหาช่างชาวไทใหญ่มาร่วมกัน ชาวบ้านก่อสร้างวัดไหล่หินขึ้น

        ตำนานวัดไหล่หินหลวงกล่าวไว้ว่า  เมื่อพุทธศักราชได้ ๒๑๘ ปี มีพระอรหันต์สององค์อัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุจากอินเดียเพื่อมาบรรจุยังพระธาตุลำปางหลวง  เมื่อขบวนช้างมาถึงเนินหินแห่งนี้ก็หยุดนิ่งอยู่  ไม่ยอมเดินทางต่อไม่ว่าจะทำอย่างไร  พระเถระจึงให้สร้างเจดีย์สูง ๔ ศอก แล้วแบ่งพระบรมสารีริกธาตุบรรจุ ไว้พร้อมกับพยากรณ์ว่าสถานที่แห่งนี้ต่อไปภายหน้าจะได้ชื่อตามเหตุการณ์ ครั้งนั้นว่าวัดเสลารัตนปัพพตารามหรือวัดไหล่หินหลวงแก้วช้างยืน  หลังจากนั้นก็เดินทางต่อไปได้ตามประสงค์  ชาวเมืองจึงมักนับวัดไหล่หินหลวงเป็นวัดพี่ของวัดพระธาตุลำปางหลวงเพราะ  ถือว่าได้บรรจุพระบรมสารีริกธาตุก่อน

        นอกจากความเป็นพี่น้องในเชิงตำนาน  ยังมีผู้จัดให้วัดไหล่หินหลวงเป็นวัดพี่วัดน้องกับวัดพระธาตุลำปางหลวง ในเชิงรูปแบบของวัดและสถาปัตยกรรมด้วย  จากลักษณะการวางผังที่คล้ายคลึงกัน  คือ ประตูโขง วิหารโถง และเจดีย์อยู่ในแนวเดียวกัน ศิลปวัตถุที่มีชื่อของวัดได้แก่ ซุ้มประตูโขงเก่าแก่  ฝีมือช่างพื้นเมือง เป็นซุ้มก่ออิฐ  ที่โดดเด่นคือการประดับด้วยตุ๊กตารูปสัตว์ ดินเผาเคลือบ

        พระวิหารเป็นอาคารขนาดเล็กหลังคาจั่วซ้อนชั้นตามแบบล้านนาสกุลช่างลำปางด้านหน้าจั่วประดับ  ลวดลายปูนปั้นดอกไม้ติดบนพื้นไม้ประดับกระจก  ฝีมือประณีตงดงาม  มีตุ๊กตารูปสัตว์ประดับตามมุมหลังคา  พระพุทธรูปประธานในพระวิหารเป็นพระพุทธรูปางมารวิชัย บนผนังด้านหลังองค์พระมีภาพลายรดน้ำ  ปิดทองรูปต้นโพธิ์และเทวดางดงามยิ่ง

        วัดไหล่หินหลวงจัดเป็นมรดกทางศิลปสถานปัตยกรรมล้านนาสกุลช่างลำปาง  ที่ยังคงความสมบูรณ์แบบที่สุดแห่งหนึ่งซึ่งควรค่าแก่การไปเยี่ยมชม