ขนาด หน้าตักกว้าง ๑๐ ฟุต วัสดุ สำริดปิดทอง

        น่าน เป็นดินแดนหนึ่งของภาคเหนือที่งดงามด้วยศิลปวัฒนธรรม และธรรมชาติซึ่งผู้ได้มาเยือนมักจะกลับไปด้วยความประทับใจ

        ในอดีต เมืองน่านมีความสัมพันธ์ทางวัฒนธรรมกับเมืองศรีสัชชนาลัยแห่งอาณาจักรสุโขทัย ดังที่ได้พบรูปแบบของศิลปะสุโขทัยถ่ายทอดไว้ในวัดวาอารามของเมืองน่านหลายต่อหลายแห่ง  ยุคต่อมาเมืองน่านเป็นหมายปองของอาณาจักรล้านนา  ด้วยเหตุที่ในเมืองน่านมีทรัพยากรที่มีค่ายิ่งในยุคนั้นคือบ่อเกลืออันเป็นสิ่งที่หัวเมืองฝ่ายเหนือต้องการกันมาก และที่สำคัญคืออาณาจักรล้านนาซึ่งมีศูนย์กลางที่เชียงใหม่ต้องการขยายอาณาเขตลงมาทางใต้ เพื่อท้าทายอำนาจของอาณาจักรอยุธยา

        วัดสวนตาลซึ่งอยู่ในอำเภอเมืองน่านเป็นประจักษ์พยานถึงอิทธิพลของอาณาจักรสุโขทัย และอาณาจักรล้านนาที่มาปะทะกันอยู่บนแผ่นดินน่าน  พระเจดีย์วัดสวนตาล(องค์เก่า)ที่ยังมีภาพถ่ายยืนยันเป็นพระเจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์แบบศิลปะสุโขทัย  ในขณะที่พระพุทธรูปพระประธานในพระวิหารคือ  พระเจ้าทองทิพย์  กลับเป็นพระพุทธรูปศิลปะล้านนาซึ่งมีประวัติว่าสร้างขึ้นในระยะแรกที่เมืองน่านรวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของล้านนา

        พงศาวดารเมืองน่านบันทึกเรื่องราวการสร้างพระเจ้าทองทิพย์ไว้ว่า  เมื่อพระเจ้าติโลกราชยกทัพจากนครเชียงใหม่มาตีเมืองน่านในปี ๑๙๙๓ นั้น  ทรงมาตั้งทัพอยู่ ณ สวนตาลหลวงยังไม่ทันได้สู้รับกัน  เจ้าเมืองน่านก็อพยพครอบครัวหลบหนีออกจากเมืองไป ทัพเชียงใหม่เข้ายึดเมืองน่านได้อย่างง่ายดายโดยไม่ต้องเสียเลือดเนื้อเลย  พระเจ้าติโลกราชจึงทรงสร้างพระพุทธรูปไว้เป็นอนุสรณ์ถึงการนี้  โดยชาวเมืองน่านมีศรัทธานำทองจำนวนมากมาสมทบได้ถึง ๑๒ ตื้อ (๑๒,๐๐๐ กิโลกรัม)  หล่อขึ้นเป็นพระพุทธรูปองค์ใหญ่

        ในขณะที่ทำการหล่อนั้น นัยว่าช่างเททองกี่ครั้งๆพิมพ์ก็แตกทุกครั้งไป  จนกระทั่งมีชายชรานุ่งขาวห่มขาวผู้หนึ่งเข้ามาช่วยจึงสำเร็จลงได้แล้วก็หายไปโดยปราศจากร่องรอยทำให้เชื่อกันว่า เทวดาลงมาช่วย  จึงขนานนามพระพุทธรูปนั้นว่า พระเจ้าทองทิพย์

        ผู้ที่ได้มาเยือนเมืองน่านควรหาโอกาสแวะนมัสการทองทิพย์พระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมือง เพราะเป็นพระพุทธรูปเก่าแก่ มีอายุกว่าห้าร้อยปีและมีความเป็นมาเกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ท้องถิ่นอย่างสำคัญควรแก่การมาศึกษา และสักการะบูชาอย่างยิ่ง ในเทศกาลสงกรานต์จะมีงานประเพณีนมัสการ-สรงน้ำพระเจ้าทองทิพย์ และมีการแห่บ้องไฟไปจุดเป็นพุทธบูชาด้วย