ขนาด หน้าตัก ๕.๑๖ เมตร วัสดุ  ก่ออิฐถือปูนลงรักปิดทอง

        วัดมหาธาตุฯเดิมชื่อวัดสลักเป็นวัดโบราณมีมาแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา  ณ  แม่น้ำเจ้าพระยาบริเวณหน้าวัดสลักนี้สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุริสงหนาท ได้เคยทรงตั้งสัตย์อธิษฐานขอบารมีพระพุทธรูปในพระอุโบสถคุ้มครองพระองค์จากข้าศึกศัตรูในระหว่าง ทรงร่วมกอบกู้บ้านเมืองเมื่อครั้งเสียกรุงครั้งที่ ๒  ครั้นในรัชกาลที่ ๑  สมเด็จพระบวรราชเจ้าฯก็ได้ทรงเริ่มปฏิสังขรณ์ วัดสลักพร้อมกันไปกับการสร้างพระบวรราชวังแล้วพระราชทานนามว่าวัดนิพพานาราม ซึ่งพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกฯทรงเปลี่ยนเป็นวัดพระศรีสรรเพชญ์เมื่อปี ๒๓๓๑ และเปลี่ยนอีกครั้งในปี ๒๓๔๖ เป็นวัดมหาธาตุ

        พระประธานในพระอุโบสถนั้นไม่มีประวัติความเป็นมาที่ชัดเจนอาจเป็นพระพุทธรูปที่มีอยู่ แต่เดิมกับมีอีกข้อสันนิษฐานหนึ่งว่า  สมเด็จพระบวรราชเจ้าฯโปรดให้พระยาเทวารังสรรค์ช่างวังหน้าปั้นขึ้น  แต่หากพิจารณาจากเรื่องที่เป็นปฐมเหตุให้มีพระราชศรัทธาในวัดนี้ก็ไม่น่าจะทรงสร้าง พระประธานองค์ใหม่ขึ้นแทนองค์ขึ้นแทนองค์เดิมจะอย่างไรก็ตามนามที่เรียกขานกันว่า  พระศรีสรรเพชญ์ คือในระหว่างพุทธศักราช ๒๓๓๑  ถึง ๒๓๔๖  พระศรีสรรเพชญ์ได้รับการบูรณะ โดยเสริมให้มีขนาดใหญ่ขึ้นในสมัยรัชกาลที่ ๓

        สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท กรมพระราชวังบวรในรัชกาลที่ ๑ ทรงเป็นนักรบที่เก่งกล้าเป็นแม่ทัพสำคัญเคียงบ่าเคียงไหล่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช มาตั้งแต่สมัยกรุงธนบุรีแม้เมื่อทรงเป็น "วังหน้า"  ในรัชกาลที่ ๑ แล้ว ก็ยังทรงนำทัพออกรบในสมรภูมิอยู่เนืองๆ  นับว่าทรงกระทำพระราชภารกิจอันตึงเครียดตอลดพระชนม์ชีพ  เมื่อทรงพระประชวรในวาระสุดท้ายพระศรีสรรเพชญ์พระพุทธรูปที่ทรงเคารพศรัทธาองค์นี้ก็ได้เป็นที่พึ่งแห่ง พระราชหฤทัยดังเหตุการณ์น่าสะเทือนใจที่มีกล่าวไว้ในพระราชพงศาวดารว่า

        ... ภายหลังเมื่อทรงพระประชวรพระอาการมากแล้ว  ให้เชิญเสด็จขึ้นพระเสลี่ยงเสด็จออกมาวัดมหาธาตุตรัสว่าจะนมัสการลาพระพุทธรูป  ครั้นเสด็จประทับหน้าพระประธานในพระอุโบสถมีพระราชบัณฑูรดำรัสเรียกพระแสงว่าจะทรงจบพระหัตถ์อุทิศถวาย ให้ทำเป็นราวเทียนครั้นพนักงานถวายพระแสงเข้าไป ทรงเรียกเทียนมาจุดเรียบเรียงติดเข้าที่พระแสง  ทำเป็นพุทธบูชา อยู่ครู่หนึ่งแล้วทรงพระปรารภจะเอาพระแสงแทงพระองค์ถวายพระ  ครั้งนั้นพระองค์เจ้าลำดวน (พระราชโอรส)  เข้าปลุกปล้ำแย่งชิงพระแสงไปจากพระหัตถ์ทรงพระโทมนัสทอดพระองค์ลงทรงพระกรรแสง...

        ดังนั้นครั้งใดที่มีโอกาสได้ไปสักการะพระพุทธรูปองค์นี้ชาวไทยทุกคนจึงควรน้อมรำลึก  ถึงพระมหากรุณาธิคุณ แห่งสมเด็จพระบวรราชเจ้าสุรสิงหนาทพระองค์นั้นผู้ทรงอุทิศพระองค์เพื่อเอกราชแห่งชาติไทย อย่างที่ไม่ควรจะลืมเลือน