ดร.ชัยวัฒน์ คุประตกุล เจ้าของนามปากกา
"ชัยคุปต์" ซึ่งเป็นทั้งนักเขียนและนักแปลนิยายวิทยาศาสตร์ชื่อดังของเมืองไทย
ได้เขียนความหมายของนิยายวิทยาศาสตร์ตีพิมพ์ในหนังสือ "วิทยาศาสตร์ในนิยายวิทยาศาสตร์"
จัดพิมพ์โดยสำนักพิมพ์ต้นหมากในปี พ.ศ.2524 ซึ่งอยู่ในช่วงยุคทองของนิยายวิทยาศาสตร์ในเมืองไทย
โดยได้ให้คำนิยามของนิยายวิทยาศาสตร์ไว้ว่า
นิยายวิทยาศาสตร์คือ เรื่องแต่งที่เกี่ยวพันกับวิทยาศาสตร์
หรืออาศัยวิทยาศาสตร์เป็นส่วนหนึ่งของการดำเนินเรื่อง หรือเป็นฉาก หรือแสดงผลกระทบของวิทยาศาสตร์ต่อมนุษยชาติ
นิยายวิทยาศาสตร์เป็นเรื่องแต่งอันน่าทึ่งเกี่ยวกับวิกฤตการณ์ของมนุษย์
ความขัดแย้ง และการผจญภัย ซึ่งสืบเนื่องมาจากการค้นพบทางวิทยาศาสตร์ของโลกอนาคต
ในขณะที่ ไอแซก อาซิมอฟ
ผู้ได้รับการยกย่องว่าเป็นบิดาแห่งนิยายวิทยาศาสตร์ได้ให้คำนิยามของนิยายวิทยาศาสตร์ไว้ว่า
นิยายวิทยาศาสตร์มีสามแบบคือ หนึ่ง : อะไรจะเกิดขึ้น
ถ้า
สอง : เพียงแต่
ถ้า และ สาม ถ้าสิ่งนี้เกิดขึ้นต่อๆไป
โรเบิร์ต เอ ไฮน์ไลน์ นักเขียนนิยายวิทยาศาสตร์รุ่นลายครามของสหรัฐฯได้ให้คำนิยามของนิยายวิทยาศาสตร์ว่า
นิยายวิทยาศาสตร์ เป็นเรื่องของการคาดคะเนเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้นในอนาคตโดยอาศัยความรู้ของโลกปัจจุบันและอดีต
และโดยอาศัยความเข้าใจอย่างลึกซึ้งในธรรมชาติและความสำคัญของระเบียบวิธีทางวิทยาศาสตร์
(การสังเกต การตั้งสมมติฐาน การทดสอบสมมติฐาน และการสรุปผล)
เฟรดเดอริก โพห์ล
นักเขียนนิยายวิทยาศาสตร์นามกระเดื่องผู้หนึ่งได้ให้คำจำกัดความของนิยายวิทยาศาสตร์ว่า
นิยายวิทยาศาสตร์เป็นนิยายที่แสดงถึงผลที่ตามมา เป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับการศึกษาผลกระทบจากการกระทำ
และสิ่งประดิษฐ์ของมนุษย์
ในขณะที่ถ้ามองคำนิยายของนิยายวิทยาศาสตร์สะท้อนผ่านผลงานเขียนหลากหลายของ
อาเธอร์ ซี คล้าก บิดาแห่งนิยายวิทยาศาสตร์อีกท่านหนึ่ง
ก็จะเห็นได้ชัดเจนว่า หมายถึง
นิยายวิทยาศาสตร์หมายถึงงานวรรณกรรรมที่สะท้อนพฤติกรรมของมนุษย์ในบุรบทแห่งวัฒนธรรมของสังคมแห่งตน
ภายใต้อิทธิพลของพัฒนาการทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
จะเห็นได้ว่านิยายวิทยาศาสตร์มีนิยามได้หลากหลาย ขึ้นกับประสบการณ์และมุมมองของแต่ละคน
ผลพวงของแนวความคิดดังกล่าวนี้เอง จึงทำให้เกิดแนวของนิยายวิทยาศาสตร์ขึ้นมาอย่างหลากหลาย
นักเขียนนิยายวิทยาศาสตร์แต่ละคน ต่างใช้ประสบการณ์และมุมมองของการเขียนวรรณกรรมที่สะท้อนภาพสังคมอนาคตออกมาด้วยลีลาและวิธีการต่างๆ
กัน
ในบรรดางานวรรณกรรมนิยายวิทยาศาสตร์ระดับหัวแถว ผลงานเขียนของไอแซก
อาซิมอฟ และอาเธอร์ ซี คล้าก ถูกจัดวางไว้ ในระดับแถวหน้าเสมอ เราจึงมีความตั้งใจที่จะปลุกกระแสการอ่านนิยายวิทยาศาสตร์ขึ้นมาใหม่อีกครั้งหนึ่งในสังคมไทย
เพราะเราเชื่อมั่นว่า นิยายวิทยาศาสตร์มิใช่วรรณกรรมประโลมโลกย์
หากแต่เต็มเปี่ยมด้วยพลังแห่งจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์
รักและปรารถนาดี
ณัฐ ศาสตร์ส่องวิทย์